Свабодны тэатр «расфарбаваў» шэры Менск (Відэа)

Арт-праект пад слоганам «Каляровай хадой па шэрым» прайшоў у Менску.

Завяршыўся 5-ы год працы тэатральнай лабараторыі Fortinbras пры Беларускім Свабодным тэатры. Сярод цяперашніх студэнтаў не засталося нікога, хто пачынаў тады, пяць гадоў таму. «Цякучка» ў Fortinbras досыць высокая, вытрымаць строгія ўмовы навучання атрымоўваецца нешматлікім.

Асноўным іспытам па тэатральным маркетынгу і мэнэджмэнце ў гэтым годзе стаў гарадскі арт-праект пад агульным слоганам «Каляровай хадой па шэрым».

- Гэта вялікі кампазіцыйны праект, які ўключае ў сябе сем міні-праектаў - хэпэнінгі, флэш-мобы, фотаакцыю, перформанс. Гэтыя праекты закліканыя вырашыць адначасова і мастацкія, і сацыяльныя задачы. На жаль, мы жывем у горадзе, які не дае шмат стымулаў для жыцця, але гэта наша персанальная задача - мяняць тое, што нас не задавальняе. Калі мы мяняем прычоску, то чаму б не змяніць і вуліцу, па якой мы ходзім кожны дзень на працу ? - кажа Вікторыя Біран, адна са студэнтак лабараторыі.

Гарадскі арт-праект пачаўся ў нядзелю з двух акцый - «Вербалізацыя» і «Дзеткі ў клетцы».

Падчас «Вербалізацыі» на некалькіх аўтобусных прыпынках Менска былі размешчаныя постэры з надпісамі «Я хачу, каб у Беларусі ...» і маркеры. Кожнаму мінаку было прапанавана падзяліцца сваім меркаваннем на гэты конт.

- У многіх ёсць жаданне, каб вакол усё было па-іншаму, але нешматлікія вырашаюцца заявіць пра гэта ўголас, і, ужо тым больш, нешта змяніць. «Вербалізацыя» закліканая перамагчы страх публічнага выказвання, і дапамагчы нам хутчэй ажыццявіць свае думкі, - распавяла Алеся, арганізатар акцыі.

«Дзеткі ў клетцы» - фотапраект маладой мамы Насці, які заклікае звярнуць увагу на праблемы мам з дзецьмі ў гарадской прасторы:

- Жыццё мамы ў Менску звужаецца да квадрата пясочніцы: у горадзе складана перасоўвацца з калыскай, адсутнічаюць пакоі для кармлення і спавівання, у грамадскіх месцах няма дзіцячых куткоў. У горадзе дзіцяці няма месца. Цяжарных жанчын і маладых мам грамадства разглядае ці ледзь не як непаўнавартасных.

На наступны дзень, 23 снежня, адбыліся дзве мастацкія акцыі. Адна з іх, «Палотны», заклікала «захапіць сваю прастору».

- У Менску занадта шмат шэрых безаблічных сцен, абшарпаных бетонных платоў і пустых прастор. У мяне было жаданне гэта выправіць і ўнесці свой уклад у тое, каб у горадзе з'явіліся каляровыя плямы, якія хоць бы злёгку разнастайвалі наш шэры ландшафт. У некалькіх месцах Менска я размясціў вялікія карціны і сваім прыкладам вырашыў заклікаць мастакоў да творчасці ў гарадской прасторы, - кажа арганізатар акцыі Андрэй.

Падчас хэпэнінгу «Самапраяўка» кожнаму жадаючаму былі прадастаўленыя фарбы і пэндзлі.

- Разам з мінакамі мы здзейснілі сімвалічны акт адлюстравання гісторыі жыцця чалавека, нагадаўшы пра важнасць заваёвы сваёй прасторы ў горадзе. Мы выраклі сваю карціну на размыванне пад снегам і дажджом, і такім чынам праявілі размытую ролю чалавека ў нашым грамадстве, - кажа Вольга, аўтар праекта.

24 снежня, напярэдадні Калядаў, прайшлі завяршальныя акцыі студыйнага марафону.

- Больш паловы ўсіх вуліц Менска названыя альбо ў гонар забойцаў, альбо тых, хто не мае ніякага дачынення да Менска, ні да Беларусі. Людзі, якія жывуць тут, часта не маюць ніякага ўяўлення, у гонар каго яны названыя. Я вырашыў ліквідаваць гэты прабел, і коратка распавесці жыхарам некаторых вуліц Менска, чые імёны яны носяць.

Арганізатар акцыі «Хто гэты чалавек» Кірыл Канстанцінаў вырашыў пазнаёміць менчукоў з «гарадскімі героямі» пры дапамозе кардонных бюстаў з тэкстамі пра біяграфію, усталяваных на вуліцах, якія названыя ў гонар гэтых людзей.

На ўвасабленне акцыі «Квадратны метр» Сяргея Квачанка натхніла іншая праблема:

- Мяне абурае сітуацыя, якая склалася з жыллём у Беларусі. З аднаго боку, яно дарагое, і за сярэднюю зарплату па краіне можна дазволіць сабе купіць толькі 0,6 м. кв., з другога: крэдыты на набыццё жылля сёння - ад 38% да 45%. Для мяне, як чалавека, які не мае свайго жылля, на такіх умовах набыць кватэру нерэальна, а здымаць жыллё ў сталіцы сёння не па кішэні нават тым, у каго ў сям'і двое працуючых. Таму, адзіны варыянт для мяне - пасяліцца ў кардоннай скрынцы, бо кардон нашмат танней, чым бетон.

Сяргей вырашыў пабудаваць для сябе, і іншых, хто мае патрэбу ў жыллі, кардонны квартал, і перадаць сімвалічны ключ ад яго ў дар кіраўніцтву Менгарвыканкама.

Вікторыя Біран вырашыла павіншаваць пасажыраў менскай «соткі» з навагоднімі святамі пры дапамозе калядных песень і цукерак, а таксама прапанавала ім падпісаць паштоўкі для палітвязняў, якія не могуць сустрэць святы ў сваёй сям'і:

- Пакуль хто-небудзь з нас праводзяць святы побач са сваёй сям'ёй, некаторыя пазбаўленыя гэтай магчымасці з-за сваіх палітычных перакананняў. Мой праект «Сотачка, святкуйма!» - гэта як сумнае свята, але з верай у лепшае, - заключае Вікторыя.

Падчас здачы сваіх праектаў і іх правядзення ў гарадскім асяроддзі, студэнты творчай лабараторыі Fortinbras павінны былі самастойна вырашаць усе праблемы, звязаныя з арганізацыяй: ад фармулёўкі ідэі і падбору матэрыялаў, да стварэння дызайну флаераў і непасрэднага ўдзелу ў акцыях.

Дырэктар Беларускага Свабоднага тэатра Наталля Каляда, якая вядзе курс маркетынга і мэнэджмэнту ў студыі Fortinbras, пракаментавала працы студэнтаў.

- Сёння, займаючыся актуальным тэатрам, мала быць толькі акцёрам ці рэжысёрам - ты павінен валодаць усім спектрам тэатральных уменняў, каб быць максімальна мабільным, каб валодаць магчымасцю трымаць пад кантролем увесь творчы прадукт: ад задумы да рэалізацыі. Сёння на сцэне гледачы хочуць бачыць не толькі чалавека, які ўмее згуляць асобу, але і які сам быў бы асобай - таленавітай, умелай, са сваёй выразнай грамадзянскай пазіцыяй, якая не баіцца табуіраваных зон у мастацтве.

Падобны гарадскі праект не першы ў гісторыі тэатральнай лабараторыі Fortinbras. Папярэдні прайшоў у 2010 годзе, і тады каскад акцый прайшоў па цэнтры Менска. Ідэя адной з іх належала Вікторыі Колчынай, якая, заклапаціўшыся праблемай адмовы сляпым музыкам у праслухоўванні ў кансерваторыі, арганізавала прывоз фартэпіяна да прыступак галоўнага музычнага ВНУ краіны. Тады ля прыступак кансерваторыі выступілі сляпыя музыкі, тым самым заяўляючы пра сваё права на роўнасць у творчасці. Фінал гэтай гісторыі апынуўся падобным каляднай казцы.

- У верасні гэтага года на Першым расейскім тэлеканале, у праграме «Голас» выступіла невідушчых дзяўчынка з Беларусі, Патрыцыя Курганава, якая да слёз расчуліла члена журы Аляксандра Градскага. Гэта была тая самая дзяўчынка, якой тры гады таму адмовілі ў праслухоўванні ў беларускай кансерваторыі, і якая тады спявала на яе прыступках у нашым праекце «Разбудзі горад!». Патрыцыя не здалася, і сёння мы ганарымся тым, што змаглі тады даць ёй магчымасць здзейсніць учынак, і паверыць у сябе, - распавяла Наталля Каляда.

Артыстычны дырэктар Свабоднага тэатра Мікалай Халезін дадаў:

- Два месяцы таму ўлады пагрозамі і шантажом выціснулі нас з памяшкання, дзе мы ігралі спектаклі на працягу амаль шасці гадоў. Калі нас пазбаўляюць месцаў для паказу спектакляў, мы будзем адваёўваць іншыя прасторы ў горадзе. Улады за дзевяць гадоў існавання тэатра павінны былі зразумець, што мы заўсёды знойдзем свой шлях да гледача.

Дзве апошніх прамых інтэрнэт-трансляцыі спектакляў Свабоднага тэатра - «Караля Ліра» і «Trash Cuisine» - сабралі больш за 45 тысяч гледачоў: і ў заліковага праекта студэнтаў «Каляровай хадой па шэрым» аўдыторыя вылічалася дзесяткамі тысяч чалавек. Мне здаецца, прырост аўдыторыі, адносна пракату ў зале на 60 месцаў, відавочны.