Deutsche Welle: Беларусь не зможа расплаціцца па пазыках

У 2012 годзе Беларусь павінна заплаціць па знешніх пазыках больш за паўтары мільярды даляраў.

Аднак, мяркуючы па ўсім, аплочваць абавязацельствы няма чым, а буйных знешніх крэдытаў пакуль не прадбачыцца, перадае Deutsche Welle.

У гэтым годзе Беларусі давядзецца выплаціць па знешніх пазыках у агульнай складанасці 1,6 мільярда даляраў. Усяго ж знешняя дзяржаўная пазыка Беларусі на дадзены момант складае каля 11 мільярдаў даляраў. У 2013 годзе краіна павінна будзе абслужыць абавязацельствы па знешніх пазыках на суму больш за 3 мільярды даляраў, паведаміў міністр фінансаў Беларусі Андрэй Харкавец.

У сваю чаргу экс-кіраўнік Нацбанка Станіслаў Багданкевіч адзначае, што канкрэтныя тэрміны пагашэння Беларуссю знешніх пазык да гэтага часу не апублікаваны. Буйныя пазыкі, па словах Багданкевіча, маюцца і ў камерцыйных банкаў. Палажэнне пагаршаюць таксама значныя дэпазіты нерэзідэнтаў Беларусі, гатовых у любы момант зняць сродкі з рахункаў і вывесці іх з краіны.

Акрамя таго, ужо ўвосень трэба будзе пагасіць крэдыт «Беларуськалія» у памеры 1 мільярда даляраў.

Сіндыкаваны крэдыт у 2011 годзе даў прадпрыемству расейскі Ашчадбанк сумесна з Еўразійскім банкам рэканструкцыі і развіцця (ЕБРР). Узнікае пытанне: дзе ж урад збіраецца браць грошы на пагашэнне пазык?

На што спадзяюцца ўлады?

Як адзначае эканаміст Леў Марголін, цяпер улады спадзяюцца на прадастаўленне чарговага траншу крэдыту Антыкрызіснага фонду (АКФ) ЕўрАзЭС у 440 мільёнаў даляраў. Беларускае кіраўніцтва ўжо папярэдзіла АКФ ЕўрАзЭС аб зніжэнні да 1 кастрычніка 2012 года золатавалютных рэзерваў краіны да 6,4 мільярда даляраў. Сродкі плануецца накіраваць на пагашэнне знешніх і ўнутраных абавязацельстваў. І тым не менш улады разлічваюць да канца года аднавіць рэзервы да 8 мільярдаў даляраў. Асноўныя надзеі ўскладаюцца на чацвёрты і пяты траншы крэдыту АКФ.

Аднак, на думку Марголіна, усіх праблем гэта не вырашыць. Да таго ж Лукашэнка настойвае на павелічэнні заработнай платы бюджэтнікам да парламенцкіх выбараў. Гэтая акцыя, лічыць эканаміст, зробіць выплаты па пазыках яшчэ больш праблематычнымі.

Эксперт Ліберальнага клуба Яўген Прэйгерман лічыць, што ўладам наўрад ці варта разлічваць на нешта яшчэ, акрамя чарговага траншу крэдыту АКФ. Па словах эканаміста, урад зрабіў стаўку на знешнія, у тым ліку і прамыя, інвестыцыі, але да гэтага часу істотных зрухаў у гэтым накірунку не назіраецца.

Застаюцца праблемы і з беларускімі еўрабондамі, хоць даходнасць па іх у параўнанні з мінулым годам трохі знізілася. На думку Прэйгермана, размясціць іх на знешніх рынках у цяперашніх умовах будзе вельмі складана. Што датычыцца магчымых кітайскіх крэдытаў, то яны, як правіла, прывязаныя да канкрэтных інвестыцыйных праектаў. Таму залічыць гэтыя крэдыты ў золатавалютныя рэзервы практычна нерэальна.

Унутраныя рэзервы

Улады ўжо спрабуюць адшукаць якія-небудзь сродкі ўнутры краіны. Як гаворыцца ў лісце Нацбанка і ўрада Беларусі на адрас АКФ, у 2012 годзе плануецца павысіць тарыфы на жыллёва-камунальныя паслугі да ўзроўню кампенсацыі іх сабекошту на 35 адсоткаў. Па выніках чэрвеня гэты паказчык склаў 23 адсоткі. Таксама павялічыцца аплата насельніцтвам транспартных паслуг - з 34,2 адсотка ў Менску і 53 адсоткаў у абласцях да 85 адсоткаў ад іх сабекошту.

Між тым менавіта гэтыя патрабаванні ўтрымліваюцца ва ўмовах прадастаўлення крэдыту АКФ нароўні з патрабаваннямі прыватызацыі дзяржуласнасці ў 2012 годзе на 2,5 мільярда даляраў. Апошняе беларускія ўлады выконваць не спяшаюцца.

Улады не хочуць прыватызацыі

Па словах Яўгена Прэйгермана, менавіта прыватызацыя з'яўляецца адным з асноўных спосабаў атрымання валютных сродкаў. Але пасля адмены спісаў прадпрыемстваў, якія планавалася прыватызаваць у 2012 годзе і пазней, цяжка сказаць, што з дзяржуласнасці ўлады гатовыя аддаць прыватнаму сектару. Эксперт лічыць, што афіцыйны Менск не пойдзе на продаж такіх гігантаў, як «Беларуськалій», паколькі яны з'яўляюцца асноўнымі пастаўшчыкамі валюты ў казну.

Як мяркуе эканаміст Леў Марголін, кіраўніцтва краіны выдатна разумее, што прыватызацыя можа абярнуцца супраць яго. Страта эканамічнага ўплыву азначала б страту і часткі палітычнай улады, чаго беларускі прэзідэнт дапусціць, вядома, не можа. «Лукашэнка інтуітыўна баіцца прыватызацыі, асцерагаючыся страціць камандныя рычагі ў эканоміке», - упэўнены Марголін. Аднак Расея ў асобе АКФ будзе настойваць на прыватызацыі беларускай дзяржуласнасці, прагназуе эканаміст.

На Захад разлічваць не даводзіцца

Леў Марголін лічыць, што сёння афіцыйнаму Менску не мае сэнсу спадзявацца на дапамогу з боку Міжнароднага валютнага фонду (МВФ), Сусветнага банка (СБ), Еўрапейскага банка рэканструкцыі і развіцця (ЕБРР) і іншых уплывовых фінансавых інстытутаў.

Для такога супрацоўніцтва неабходна выканаць дзве ўмовы, падкрэслівае Марголін. Гэта рэфармаванне эканомікі, на чым настойвае і АКФ, а таксама дэмакратызацыя. Нягледзячы на тое, што ва ўставах МВФ і ЕБРР аб дэмакратызацыі не гаворыцца, за канкрэтныя праграмы галасуюць члены савета дырэктараў арганізацыі. А яны ў сваю чаргу прадстаўляюць канкрэтныя краіны, дзе пытанні дэмакратыі - не пусты гук. На думку Станіслава Багданкевіча, першым крокам на шляху да супрацоўніцтва з міжнароднымі фінансавымі структурамі магло б стаць вызваленне беларускіх палітвязняў.