Лепш плаціць за мір, чым за вайну

Толькі рэпарацыі Украіне дапамогуць Расіі выйсці з дыктатарскага тупіка.

Па ўмовах Маскоўскага перамір'я, заключанага ў 1944 годзе, Фінляндыя на працягу наступных васьмі гадоў выплаціла СССР рэпарацыі ў памеры 226 млн долараў у цэнах 1938 года, або больш за 5 млрд долараў у цяперашніх цэнах. У першыя пяць гадоў выплаты на карысць СССР складалі 5–6% ВУП Фінляндыі, рэпарацыі ў асноўным ішлі ў выглядзе паставак прамысловага абсталявання і караблёў.

Каб справіцца з рэпарацыйным цяжарам, урад Фінляндыі праводзіў палітыку, спрыяльную для інвестыцый, і выкарыстаў дэвальвацыю фінскай маркі для павышэння канкурэнтаздольнасці свайго экспарту. Нягледзячы на велізарную запазычанасць перад СССР, эканоміка Фінляндыі расла тымі ж тэмпамі, што і эканомікі іншых еўрапейскіх краін у ходзе пасляваеннага аднаўлення.

Эксперты апісваюць уплыў рэпарацый на эканамічнае развіццё Фінляндыі як «схаванае благаславенне»: каб выплаціць рэпарацыі, краіна была вымушаная інвеставаць у металаапрацоўчую прамысловасць, на прадукцыю якой прыпадала тры чвэрці рэпарацыйных паставак. У выніку эканоміка Фінляндыі была мадэрнізаваная, традыцыйная нарыхтоўка драўніны адышла на другі план, а металаапрацоўка стала базай для пашырэння экспарту і эканамічнага росту. Пасля 1952 года і завяршэння рэпарацыйных выплат фінская прамысловасць паспяхова пераарыентавалася на заходнія рынкі.

Фактычна рэпарацыі прывялі да стварэння сучаснай фінскай эканомікі, арыентаванай на высокатэхналагічную вытворчасць.

Гэты прыклад, вядома, датычыцца цяперашніх недарэчных дыскусій пра рэпарацыі Украіне. З маральнага пункту гледжання аднаўленне разбуранай краіны за кошт агрэсара з'яўляецца безумоўнай нормай і неабходнасцю. З палітычнага пункту гледжання пытанне пра кампенсацыі непазбежна ўзнікне, калі ў Расіі скончыцца праўленне Пуціна.

Аднак слова «рэпарацыі» выкарыстоўваецца прапагандай, асабліва прадстаўнікамі прапуцінскай расійскай эміграцыі, для таго каб заклікаць грамадзян згуртавацца вакол вайны і спрабаваць як мага даўжэй працягваць дыктатуру. Прыйдуць інструктары НАТА і адбяруць вашыя грошы — прыкладна ў такім ключы разважае прапаганда. Лепш працягвайце плаціць за вайну, тым больш што вас усё роўна ніхто не пытае, і ў вас няма выбару.

Гэтая канструкцыя зыходзіць з уяўлення пра эканоміку ў традыцыях кааператыва «Азёра»: ёсць дабро, якое нехта дзеліць, таму калі падзяліцца дабром з ахвярай вайны, то ў вас дабра стане менш. Свет уладкаваны як гульня з нулявой сумай, дзе заўсёды перамагае той, хто адабраў выйгрыш, а кааперацыя, супрацоўніцтва і развіццё немагчымыя.

Будзем называць гэта з'яву «гульнанулявік». Ад абнулення канстытуцыі да абнулення на фронце мысленне дыктатараў і іх прыхільнікаў зыходзіць з такой карціны свету, дзе можна толькі разрабаваць існае, а вось стварыць новае — немагчыма.

Насамрэч у выпадку з Расіяй нармалізацыя адносін з суседзямі, якая немагчымая без кампенсацый за агрэсіўную вайну, адкрые расійскай эканоміцы сусветныя рынкі і дасць доступ да тэхналогій. Рэпарацыі стануць «схаваным благаславеннем», таму што адзіная альтэрнатыва ім — гэта павольнае ператварэнне краіны ў пустэльную паўночную правінцыю Кітая, якая спецыялізуецца ў сусветнай эканоміцы на найпростай распрацоўцы прыродных рэсурсаў і нарыхтоўцы сібірскай папараці.

Кірыл Мартынаў, Telegram

Вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL97116022020000000216711123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]