Навукоўцы высветлілі, чаму людзі дрэнна разумеюць катоў
9- 6.11.2025, 20:08
- 6,870
Каты — выдатныя камунікатары.
Нягледзячы на рэпутацыю загадкавых істот, каты — выдатныя камунікатары. У калоніях вольнажывучых катоў канфлікты амаль не ўзнікаюць: жывёлы дамаўляюцца з дапамогай пастаў, пахаў і гукаў. Больш за тое, каты адаптавалі свае сігналы спецыяльна для зносін з людзьмі — напрыклад, дарослыя каты амаль не «мяўкаюць» адзін з адным, але актыўна выкарыстоўваюць гэта сродак у зносінах з чалавекам. Аднак навукоўцы з Аўстраліі высветлілі, што людзі па-ранейшаму дрэнна распазнаюць эмоцыі і сігналы катоў. Пра гэта паведамляе партал The Conversation.
Даследчыкі папрасілі 368 удзельнікаў паглядзець відэа з гульнямі паміж людзьмі і катамі. Палова жывёл сапраўды гуляла, але астатнія дэманстравалі прыкметы стрэсу і нежадання працягваць кантакт. Пасля кожнага відэа дабраахвотнікі павінны былі вызначыць, станоўча або адмоўна котка ўспрымае сітуацыю, і распавесці, як бы яны з ёй узаемадзейнічалі.
Вынікі аказаліся паказальнымі: распазнаць стрэс у катоў надзвычай складана. Калі жывёлы праяўлялі толькі лёгкае напружанне — напрыклад, адвярталіся або пазбягалі дотыкаў — удзельнікі вызначалі дыскамфорт правільна толькі ў 48,7% выпадкаў, то-бок на ўзроўні выпадковага здагадвання. Нават пры відавочных прыкметах агрэсіі, кшталту шыпення або спроб вырвацца, чвэрць выпрабаваных (25%) па-ранейшаму лічылі, што котка гуляе.
Пры гэтым нават тыя, хто правільна распазнаваў стрэс, часта выбіралі недарэчную рэакцыю — напрыклад, спрабавалі гладзіць жывёлу або чапалі жывот рукамі, што толькі ўзмацняе раздражненне і павышае рызыку укусаў і драпін.
Навукоўцы нагадваюць: стрэс у катоў — не бяскрыўдны. Пастаяннае нервовае напружанне павышае рызыку запаленняў мачавай бурбалкі, агрэсіўных паводзінаў і адмовы ад латка. Для чалавека наступствы таксама небяспечныя — каціныя ўкусы інфіцыруюцца ў 30–50% выпадкаў і могуць прывесці да цяжкіх ускладненняў, уключаючы заражэнне крыві.
Каб пазбегнуць непрыемнасцяў, заапсіхолагі раяць звяртаць увагу на раннія прыкметы раздражнення: котка адвяртаецца, адыходзіць ад рукі, напружвае цела, прыціскае вушы або актыўна рухае хвастом.
«Калі мы вучымся разумець сігналы катоў і паважаем іх межы, яны адказваюць даверам. Усяго трохі практыкі — і можна стаць сапраўдным «білінгвам»: разумець мову катоў не горш, чым сваю ўласную», — адзначылі аўтары даследавання.