Чалавецтва стаіць на парозе перамогі над атлусценнем

И имеет новаторское средство от диабета.

Новы від лекаў выклікаў ажыятаж у свеце: яшчэ ніколі раней не атрымлівалася дамагчыся страты вагі на 15% без спецыяльных дыетаў і фізічных практыкаванняў. Аднак святкаваць пакуль рана, бо доўгатэрміновыя эфекты павінны быць старанна вывучаныя, піша The Economist.

Новы клас лекаў з мудрагелістай назвай «аганіст рэцэптара GLP-1», здаецца, сапраўды працуе. Антыдыябетычны прэпарат «Семаглутыд», распрацаваны дацкай фармацэўтычнай кампаніяй Novo Nordisk, паводле клінічных выпрабаванняў, прыводзіць да страты вагі прыкладна на 15%. Ён ужо прадаецца пад брэндам Wegovy у Амерыцы, Даніі і Нарвегіі і хутка стане даступны ў іншых краінах.

Ozempic, версія з меншай дозай, таксама ўжо прысутнічае на рынку і часта выкарыстоўваецца «не на прамое прызначэнне», а для пахудання.

Аналітыкі прадказваюць гэтым лекам астранамічныя звароты на фармацэўтычным рынку ўжо ў найбліжэйшы дзесяцігоддзе і прагназуюць шырокую распаўсюджанасць падобных прэпаратаў.

І гэта выглядае вельмі своечасовым вынаходствам, беручы да ўвагі вельмі негатыўныя тэндэнцыі з распаўсюджваннем атлусцення. Брытанская няўрадавая арганізацыя Сусветная федэрацыя атлусцення прагназуе, што да 2035 г. колькасць людзей з лішняй вагой ці атлусценнем можа скласці ашаламляльныя 4 мільярды. Што характэрна, насельніцтва хутчэй набірае кілаграмы не на «багатым Захадзе», а ў краінах накшталт Егіпта, Мексікі ці Саудаўскай Аравіі.

Насуперак стэрэатыпным уяўленням, сусветны рост колькасці людзей, якія пакутуюць на атлусценне, не з'яўляецца прыкметай маральнай няўдачы людзей з лішняй вагай – гэта вынік біялогіі. Гены, якія былі жыццёва важныя для таго, каб дапамагчы людзям перажыць зімы і голад, працуюць таксама і сёння. Аднак празмерная колькасць апрацаваных харчовых прадуктаў у апошнія дзесяцігоддзі прынесла – нараўне з большай выгодай і меншымі выдаткамі на вытворчасць – таксама і тэндэнцыю да пераядання пры больш сядзячым ладзе жыцця.

Як гэта часта здараецца, новыя лекі з'явілася выпадкова: раптам было заўважана, што лячэнне, прызначанае для дыябетыкаў, выклікае таксама і страту вагі. «Семаглутыд» імітуе выкід гармонаў, якія стымулююць пачуццё сытасці і зніжаюць апетыт. Непераадольнае жаданне паесці ў выніку проста адключаецца.

Інвестары і схуднелыя карыстальнікі ў захапленні: рынкавая капіталізацыя вытворцы Novo Nordisk падвоілася за два гады да 326 мільярдаў даляраў, што зрабіла яе другім у кошце вытворцам лекаў у свеце. І гэта, хутчэй за ўсё, толькі пачатак. Але, як і ў выпадку з любымі новымі перспектыўнымі лекамі, ёсць невыразнасці: у першую чаргу гэта бяспека і даступнасць.

Натуральна, доўгатэрміновыя наступствы прыёму пакуль невядомыя. Хоць для лекаў з меншым дазаваннем пабочныя эфекты тыпу ванітаў і дыярэі былі лёгкімі, пры выкарыстанні больш шырока і ў больш высокіх дозах могуць з'явіцца і іншыя наступствы. Даследаванні на жывёлах паказалі больш высокую частату раку шчытападобнай залозы, а пра наступствы выкарыстання падчас ці непасрэдна перад цяжарнасцю ўвогуле вядома мала. Усё гэта запатрабуе ўважлівага аналізу з дапамогай доўгіх кантраляваных даследаванняў.

Разуменне гэтых рызыкаў будзе важным, таму што многім пацыентам, якія наважацца прымаць лекі, яны могуць спатрэбіцца да канца жыцця. Як і пры адмове ад дыеты, спыненне прыёму высокай дозы «Семаглутыда» звязана з вяртаннем большай часткі страчанай вагі. А некаторыя людзі набіраюць нават больш кілаграмаў, чым страцілі.

Іншы клопат – кошт. The Economist расказвае, што ў ЗША рахунак за Wegovy складае блізу 1300 даляраў у месяц, а для Ozempic блізу 900 даляраў. Такім чынам, пажыццёвыя рэцэпты будуць выглядаць неверагодна дорага. Але часам фармацэўтычныя кампаніі могуць заключаць дамовы з урадамі і медыцынскімі супрацоўнікамі з мэтай ахопу ўсяго насельніцтва, забяспечваючы такім чынам вялікія аб'ёмы ў абмен на нізкія кошты. А перспектыва прыбытку ўжо вабіць канкурэнтаў: гіганты сусветнай фармвытворчасці працуюць над канкурэнтнымі прэпаратамі.

Доўгія гады людзям з дыябетам 2 тыпу, якім трэба было прымаць лекі для зніжэння ўзроўню цукру ў крыві, прапісвалі метфармін. Новыя рэкамендацыі цяпер рэкамендуюць пацыентам пачынаць з аднаго з новых лекаў ад дыябету, які таксама можа зменшыць вагу і абараніць сэрца і ныркі.

Гэтыя новыя лекі ад дыябету адносяцца да двух класаў, вядомых пад абрэвіятурамі SGLT-2 і GLP-1 паводле прынцыпу іх дзеяння.

Аднак новыя прэпараты каштуюць даражэй, чым метфармін, і некаторыя пацыенты могуць быць не ў стане дазволіць сабе выдаткі з уласнай кішэні і ім трэба будзе выкарыстоўваць метфармін, гавораць лекары. Напрыклад, Ozempic абыдзецца амаль на 900 даляраў за месяц, а Jardiance – блізу 590 даляраў за месяц.

Тым часам іншыя захады ў барацьбе з атлусценнем ніхто не скасоўваў. Фізічныя практыкаванні, здаровае харчаванне і рэжым дня – найлепшы сродак у барацьбе з лішняй вагой.