«Усё рыпела, як пры шторме на караблі»

Беларусы, якія знаходзяцца ў Турцыі, расказалі, як перажылі землятрус.

Магутны землятрус адбыўся ў Турцыі і Сірыі ў ноч з нядзелі на панядзелак 6 лютага. Сама меней 1200 чалавек загінулі, з іх 912 - у Турцыі, колькасць ахвяр працягвае расці. Падземныя штуршкі прывялі да разбурэнняў у многіх найбліжэйшых ад эпіцэнтра гарадах. Журналісты «Зеркала» пагутарылі з беларусамі з пацярпелых ад стыхійнага бедства раёнаў.

Эпіцэнтр начнога землятрусу магнітудай 7,7 — раён Пазарджык турэцкай правінцыі Кахраманмараш. Беларуска Алена ўжо 13 гадоў жыве ў Адане, за 183 кіламетры ад Пазарджыка. Яе горад уваходзіць у спіс найбольш пацярпелых ад сённяшняга землятрусу.

- Мы прачнуліся ад таго, што нехта, як нам здавалася, адразу ва ўсе дзверы пакоя скрабецца, - апісвае свае адчуванні Алена. - Выявілася, гэта трэсліся зачыненыя дзверы. Наогул, у Турцыі існуе сістэма абвесткі па СМС, і штуршкі пачаліся за гадзіну да асноўных разбуральных. Але паведамленні не дайшлі. Тут усе ведаюць, як дзейнічаць. Пасля землятрусу 1999 года (тады паводле афіцыйных звестак загінула 17 217 чалавек. - Заўв.рэд.) у школах распавядаюць і на тэлевізіі паказваюць, што рабіць. Я з дзецьмі таксама прайгравала сітуацыю. У нас ёсць нешта накшталт скрыначкі з важнымі дакументамі, якую адразу хапаем, калі трэба выбягаць.

За час жыцця ў Турцыі Алена не ўзгадвае такіх магутных землятрусаў. З яе слоў, сённяшні быў не толькі моцным, але і доўгім. Аднак ужо пры першых штуршках «рассыпаліся некалькі дамоў».

- Яны доўжыліся блізу паўтары хвіліны, моцна калаціла. Здаецца мала, але падчас трасяніны гэта неймаверна доўга. Большасць дамоў, якія рухнулі, проста рассыпаліся, - распавядае жанчына. - Не на кавалкі разламаліся, а ў пясок. У 300 метрах ад нас абрынуўся будынак на 14 паверхаў. Разбіраюць цяпер завалы.

У доме Алены пасля штуршкоў з'явіліся трэшчыны ў сценах. Усю ноч яна з сям'ёй прасядзела ў аўтамабілі на вуліцы, як і многія іншыя жыхары Аданы. Пасля землятрусу ў горадзе ішоў моцны лівень.

- Некаторыя людзі проста басанож выбягалі на вуліцу. Дагэтуль у дамы імкнуцца не вяртацца. Ёсць небяспека разбурэння, да таго ж чакаюцца яшчэ штуршкі, - тлумачыць беларуска. - Прыйшло паведамленне ўсім з просьбай па магчымасці не вяртацца. Спачатку б выцягнуць усіх, хто пад заваламі. У навінах усе гавораць аб наступствах. У нашым і іншых гарадах спецыяльна адключылі газ у мэтах бяспекі.

Беларуска прызнаецца, што пакуль не ведае, што рабіць далей. Бо дадому яе сям'я вярнуцца пакуль не можа, яны адправіліся перачакаць сітуацыю да сваякоў у прыватны дом.

- Тут амаль ва ўсіх ёсць якія-небудзь сваякі ці сябры. Гэта ўсход, сем'і часта вялікія. А для тых, каму няма куды ехаць, адкрылі мячэці і стадыёны. Таксама некаторыя кавярні дапамагаюць з ежай, калі нехта галодны. У суседнім горадзе размяшчаюць намётавае мястэчка і ежу даюць, - кажа Алена. - Але тыя дамы, што ўпалі ў Адане, у асноўным, без шанцаў на выратаванне. Вельмі мала выратаваных. Астатнія, калі ўжо выстаялі, то страшна, што будзе зноў трэсці. Не ведаю, што далей, пачакаем...

Юлія - яшчэ адна беларуска з Аданы. Яна жыве ў Турцыі ўжо 11 гадоў і ні разу не адчувала такіх моцных землятрусаў. Сёння, з яе слоў, улады горада паведамляюць мінімум аб 17 разбураных будынках.

- Усё пачалося а 4 раніцы. Тэлефоны маўчалі, хаця ў такой сітуацыі звычайна гучна апавяшчаюць. Мы жывем у прыватным доме і не маглі выйсці з яго - гушкала як на караблі. Залезлі пад сталы з тоўстымі вечкамі - чакалі першую хвалю, - пераказвае падзеі сённяшняй раніцы Юлія. - Потым выбеглі на вуліцу і сядзелі ў аўто. Дробныя землятрусы мы звычайна практычна не адчуваем, вызначыць можна па разгайданай люстры.

У горадзе Мерсіне на ўзбярэжжа Міжземнага мора раніца таксама пачалася з моцна адчувальных падземных штуршкоў. Яшчэ адна беларуска Юлія жыве ў Мерсіне з лістапада 2022 года.

- Прачнуліся з мужам ад таго, што моцна хістала ложак. У нас 14-ты паверх, усё рыпела, як пры шторме на караблі. Мы пабеглі ўніз па лесвіцы з дому, але пачалася другая хваля штуршкоў. З кватэр выскоквалі спалоханыя суседзі, - дзеліцца Юлія.

Жыхары горада, расказвае яна, стараліся хутка забраць аўто з паркоўкі і ад'ехаць далей ад дамоў. Так зрабіла і Юлія з мужам. Наступныя штуршкі яны перачакалі ў аўтамабілі, а да 6-й раніцы вярнуліся дадому.

Мноства людзей у Сірыі і Турцыі ўсё яшчэ застаюцца пад заваламі, і чакаецца, што колькасць ахвяр будзе расці па меры таго, як ратавальнікі будуць разбіраць разбурэнні ва ўсім пацярпелым рэгіёне. Наяўнасць беларусаў сярод загінулых і пацярпелых у выніку землятрусу ўдакладняецца, паведамляе МЗС Беларусі.