Курс карабля – ад Патамака да Крамля

Калісьці бравы Мікіта Сяргеевіч вось гэтак сама пасылаў караван быццам бы звычайных караблёў да берагоў Кубы.

Новы год – удалая нагода што-небудзь пачаць. Катэгарычна і беззваротна. Ды вось хоць бы заняцца, нарэшце, пошукам працы. Або закласці падмурак уласнага дома. Пайсці ў казіно і паспрабаваць сарваць банк. Здаць на правы. Кінуць піць. Завесці крутога сабаку. Набіць пысу нахабнаму суседу. А можа, кінуць усё і з'ехаць у Аргентыну. Каб усе вакол здрыгануліся і ахнулі: які наш Вася!.. Вядомыя ўсім асобы, ад якіх ужо ніхто нічога не чакаў, часам проста шакуюць сваіх і чужых раптоўнымі і нават экстравагантнымі пастановамі.

І гэтую старанна падрыхтаваную падзею далёка не выпадкова звязалі ўсё з тым жа Новым годам. З такой нагоды экран загрувашчаны быў да мяжы разнастайнай апаратурай і зіхоткімі асобамі. У звычайным жыцці – маркотнымі і дакучлівымі даўно і безнадзейна. А тут падсветленымі выразна таямнічымі бліскавіцамі мудрагелістай апаратуры. Падзея акрэслівалася не проста значная, а страшэнная. І нават эпахальная. Крэйсер «Адмірал Гаршкоў» праводзілі ў плаванне. Не, не на ваду яго спускалі – новенькім з іголачкі і свежаафарбаваным. Проста пасля чарговага рамонту павінен быў гэты, які бачыў усякае, карабель адчаліць ад кранштацкага прычала і сысці ў моры. Таксама дзіва – знайшлі, чым ганарыцца. Ужо даўно і ў космас выпраўляюць без усялякай помпы і доўгіх цырымоній.

Усё так. Але з чаго гэта з такой дробязнай нагоды стаяў бы навыцяжку камандзір флоту, быццам у чаканні нейкага важнага загаду, а надакучлівы ўсім прыдворны маршал прыпаў бы так захоплена да пульта, а ў дадатак яшчэ вядомы ўсім ахоўнік бункернай стэрыльнасці, рызыкуючы ўласным здароўем, адсочваў бы кожнае імгненне выхаду ў мора нейкага карабля? Ды няйначай яны назбіралі там нечага вельмі мудрагелістага і да таго ж духапад'ёмнага для ўсёй краіны.

Так і было. Маршал строга і дакладна паставіў задачу. Выйсці караблю ў ваколсветнае плаванне ў мэтах падтрымання міру. Узаемадзейнічаць з хаўруснікамі. Якімі?.. А ўсё роўна! І чамусьці асабліва падкрэсліў важнасць прысутнасці карабля ў Атлантычным і Індыйскім акіянах. І ўжо зусім сурова – пра будучае плаванні ў Міжземным моры. А вось пра гэтае мора згадалі дарма. Не падумаўшы. Дамы, якія гасцілі там на яхтах расейскіх алігархаў і іншых уладароў грашовых плыняў, да гэтага часу ўспамінаюць з дрыготкай, як яны спрабавалі зберагчы ад апраметнай сажы свае беласнежныя ўборы, прыхаваныя для марскіх шпацыраў ля тых ціхамірных берагоў. Гэта гонар флоту, адзіны ў Расеі авіяносец «Адмірал Кузняцоў», які ішоў сустрэчным курсам, узрушваў тады Еўропу сваім цудоўным дымным шлейфам.

Аднак прэч лірычныя ноты з лютай рэальнасці бункерна-акопнага рэжыму. Строгая відэасувязь выводзіць зноў на першы план галоўнага камандзіра. І раскрываецца, нарэшце, таямніца ўсёй гэтай задумы з хуткім паходам карабля. Высвятляецца, гэта не проста нейкая там чарговая ваколсветка, а хвацкая спроба паўтарыць ролю ядзернага пудзіла, у якой так паспяхова дзейнічаў некалі Савецкі Саюз.

Галоўны камандзір на ўсе лады расхвальваў цуда-зброю, якую набыла нарэшце пакрыўджаная ўсім светам краіна. Споўнілася запаветная мара. Ракетны комплекс «Цыркон». З гіпергукам і магчымасцю выкарыстоўваць любы зарад. І ўсё гэта панясе на сваім борце крэйсер «Адмірал Гаршкоў» да берагоў краінаў NATO. Памарудзіў і загадаў: пачаць выкананне задання. Камандзір флоту, які стаяў дзесьці ў рубцы напагатове, яшчэ трымаў паўзу. Ён лепш за гэтага распарадніка ведаў, што на борце карабля. І падалося нават, што ён марудзіць не выпадкова. Аднак адказаў, як належыць паводле статута. Коратка і выразна: «Ёсць!»

А потым шалелі прапагандысты. З дня на дзень, дамагаючыся аднастайнасці думак па ўсёй гэтай краіне, якая выправіла карабель з д'ябальскім начыннем па ўсеагульнае шчасце. Калісьці бравы Мікіта Сяргеевіч вось гэтак сама пасылаў караван быццам бы звычайных караблёў да берагоў Кубы. І ўвесь гэты свет на тонкім павуцінні павіс над безданню. Але тады абодвум бакам хапіла розуму спыніцца. Ці хопіць у цяперашніх кіраўнікоў халоднага разліку, каб не праваліцца ў тую ж бездань? Адказу няма. Хіба што бесцырымонны блогер Мядзведзеў, той самы, крамлёўскі, назваўшы паход «Адмірала Гаршкова» галоўным падарункам Расеі да Новага года, заўважыў злавесна: «Няхай пастаіць недзе за сто міляў ад берагу, бліжэй да ракі Патамак. Так што радуйцеся!

А то як жа – усе рады бязмерна. Будуць проста пляскаць вушамі, пакуль гэты карабель плыве. Што за наіўнасць: з хрушчоўскай авантуры ў тыя часы нічога не выйшла, а ў гэтых адпетых лузераў абавязкова ўсё будзе ў найлепшым выглядзе. І ў памятным лютым мінулага года была тая ж надзея. А што адбылося ў выніку? Поўны аблом. І нуда на доўгія часы. Аднак на гэты раз вызначальны залп яшчэ толькі мроіцца на пахмурным даляглядзе.

...Павольна і асцярожна прадзёўбваўся новы дзянёк. Невядома дзе. Маркотна. Каламутныя воды. І толькі рэдкія ўцёсы ўзвышаліся над гэтым плёсам. Адзін быў нечым падобны на агрызак фабрычнай трубы. Іншы – быццам кут нейкага дома. Нават з пакамячаным балконам. А той, што бліжэй, нагадваў фрагмент крамлёўскай сцяны. Два рыбачкі ўтаропіліся тупа на свае паплаўкі, зліўшыся з мудрагелістым рэльефам сцяны. Адзін, кудлаты, у чорным балахоне, нагадваў худога папа-расстрыгу ва ўцёках. А іншы, маладзейшы, моцны, каржакаваты, у патрапаным камуфляжы ў рэкамендацыях не меў патрэбы. Клёву не было. І яны проста драмалі.

І тут з шумам і свістам прамчаў міма вялікі ваенны карабель, падняўшы крутую хвалю. Брытагаловы рыбалоў загарлаў добрым мацюком:

– Сволачы!.. Нас ледзь не змыла!

Ускочыў, азіраючыся дзіка, расстрыгу.

– Віцёк!.. Не заўважыў, як завецца карыта?

– Нібыта «Адмірал…» Не, не ўспомню… Пасля кантузіі я не ўсю азбуку ведаю.

– Гэта тыя самыя! – шалеў расстрыга. – Шукальнікі! Я іх у целіку бачыў. Ваколсветка. Ракетныя комплексы. Аналагаў няма. А насамрэч – усё раскрадзенае. Калі далі запуск, у іх дзве ракеты ад зграі адбіліся. Дадому вабіла. Адна, цалюткая, плюхнулася ў вусці Яўзы. А другая куды трэба шарахнула, каб ты, абармот, тут рыбку лавіў. Звальваем!..

А потым раскалолася неба. Цяжкая хваля паднялася сцяной і пайшла да далёкага далягляду. Калі ўсё схлынула, і нават паспрабавала прадзёўбнуцца беднае сонейка, ніякіх скалаў і рыбаловаў ужо не было і ў памоўцы. Толькі ўсё тыя ж воды часоў патопу.

І, як гэта бывае заўсёды пасля раптоўнай буры, наступіла зацішша. Замерлі, нібы заснулі, хмары, што беглі да далёкага далягляду. Хваляванне водаў змянілася поўным штылем. Здавалася, увесь свет стаіўся ў чаканні чагосьці злавеснага і неўнікнёнага. І толькі аднекуль з невядомых глыбіняў паднімаліся і лопаліся са змяіным шыпеннем вялікія каламутныя бурбалкі. Гэта недзе там, у нетрах зямлі, у нейкім цудам ацалелым бункеры яшчэ кіпелі страсці. Там высокія чыны, якія ацалелі ва ўсіх калатнечах, прымалі апошнюю пастанову.

Гістарычную, як звычайна.

Уладзімір Халіп, спецыяльна для Charter97.org

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]