Паліна – сімвал супраціву

І індыкатар рэпрэсій.

Калі раптам табе падалося, што Лукашэнка гатовы змяніцца, а сцены – абрынуцца, адразу ўспамінай Паліну. Яна – індыкатар.

Я і сама, калі шчыра, ледзь не трапілася на гэтую нясвежую прынаду. Кожнаму хочацца пачуць адно і тое. Гэта і пачулі: што будзе амністыя, што «экстрэмістаў» могуць вызваліць, што яны не ворагі народа, а проста па-іншаму бачаць развіццё грамадства. Надакучылі маразы, кроў у жылах стыне ад холаду, і павінна ж, урэшце, наступіць адліга. Вось тут і гучаць усе гэтыя туманныя намёкі на амністыю. І людзі вакол пачынаюць масава глытаць гэтых гнілых чарвякоў і сур'ёзна абмяркоўваць выхад палітвязняў проста ў найбліжэйшыя дні. Адны гавораць: трэба настойваць на тым, каб усе выйшлі адразу, у адзін момант, без усялякіх кампрамісаў. Іншыя пярэчаць: іх занадта шмат, так усё роўна не будзе, давайце пагодзімся на паступовае вызваленне, няхай для пачатку хоць бы жанчыны і дзеці выйдуць на волю. Яшчэ інваліды, вядома, а потым ужо ўсе астатнія, яны мужныя людзі і напэўна гатовыя крыху пачакаць дзеля раўнавагі і дыялогу, які несумненна пачнецца, бо замаразкі заканчваюцца.

І ў гэты самы час, калі многія прынялі накіраваную ў твар лямпу ў кабінеце энкавэдыста за сонечнае святло, Паліну Шарэнду-Панасюк зноў кідаюць у карцар. За два з паловай месяцы – больш за 50 сутак у ШІЗА. Трэба зазначыць, тая жаночая калонія для «рэцыдывістак» у Рэчыцкім раёне – сама сабой карцар. Там торфабрыкетная вытворчасць з адпаведным экалагічным становішчам, а ўлетку жаруць камары, як у тайзе (рэпеленты зняволеным, зразумела, не належаць). Камера, у якой трымаюць Паліну амаль два месяцы, – гэта сыры каменны мяшок памерам паўтара на тры метры. З шасці раніцы да дзесяці вечару – або стой, або сядзі на вузенькай металічнай табурэтцы. Шпацыры, лісты і нават чытанне кніг – усё забаронена. Якраз з глузду з'ехаць, але Паліна трымаецца. Яе і ў гомельскай калоніі за чатыры месяцы адпраўлялі ў ШІЗА пяць разоў. А потым да этапавання ў СІЗА для паўторнага суда змясцілі ў ПКТ. І трэба разумець, што ў яе выпадку падставай для ШІЗА і ПКТ станавіўся зусім не незашпілены гузік, а супраціў. Адчайны супраціў бяззбройнай, якая ідзе на танк.

«Паліна Шарэнда-Панасюк – гэта рэінкарнацыя Валерыі Іллінічны», – напісаў аднойчы блізкі сябар Навадворскай Канстанцін Баравой. «Беларуская Жанна д’Арк», – часта называюць яе журналісты. І тое, і другое – цудоўныя, прыгожыя, годныя параўнання. Але, мусіць, час ад іх адыходзіць. Таму што Паліна Шарэнда-Панасюк – ужо сама сабой сімвал. Сімвал не мужнасці нават, а чыстага гераізму. Якраз пытацца: а ці ёсць, да прыкладу, у Расеі свая Паліна Шарэнда-Панасюк? Баюся, што не. Магчыма, у Іране, М'янме, Зімбабвэ ёсць свае Паліны. А ў Расеі – не. Спадзяюся, яшчэ з'явяцца. Бо без такіх, як Паліна, не можа быць пераменаў.

Я доўга не магла зразумець, чаму праваабаронцы не прызнаюць яе палітзняволенай. Яе, Паліну, шматгадовую ўдзельніцу супраціву. Яе, якая сабрала за пару дзён у 2019 годзе ў Берасці патрэбную колькасць подпісаў для рэгістрацыі кандыдатам у «дэпутаты» – гэта прамое сведчанне павагі з боку землякоў і аўтарытэту ў родным горадзе. Яе, якая пантэрай кінулася абараняць сваіх дзяцей, калі дзверы ўзламалі сілавікі ў балаклавах. Дзіўная рэч: усіх, каго абвінавачвалі паводле тых самых артыкулах, што і Паліну, прызнавалі палітвязнямі неадкладна. А яе – прызналі толькі пасля прысуду. Лагічнага тлумачэння гэтаму няма. Хіба што метафізічнае: узровень гераічнасці Паліны такі, што нават страшна звязвацца. Лічыльнік Гейгера ламаецца побач з ёй. Вось і аддавалі перавагу таму, каб трымацца на адлегласці. Інакш гэта не патлумачыць ніяк.

Паліна Шарэнда-Панасюк цяпер у ШІЗА. І наўрад ці выйдзе адтуль праз 10 сутак. Цяпер, калі мы з вамі п'ем каву перад экранам кампутара, яна, лічыце, другі год сядзіць на жалезным зэдлічку ў камеры ШІЗА – без лістоў і перадачаў, без шпацыраў і кніг, без спатканняў з роднымі. І калі нехта мяркуе, што Лукашэнка анансаваў лібералізацыю, прыгадайце, што цяпер адбываецца з Палінай. І не верце яму.

Ірына Халіп, спецыяльна для Charter97.org

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]