Пяць палкоўнікаў - рубель

Расея марнуе мільярды на трупы.

Чытаю пра забітых расейскіх афіцэраў (часцей за ўсё ў апошні час у навінах трапляюцца палкоўнікі) і не магу адкараскацца ад адчування, быццам гаворка ідзе пра аднаго і таго ж чалавека. Амаль у кожнага ў біяграфіі - Чачэнія і Сірыя. У некаторых яшчэ і Грузія ў 2008 годзе. А цяпер - хто ў Чарнабаеўцы, хто ў Папаснай, некаторых нават ідэнтыфікуюць праз месяцы па ДНК.

Вязуць дадому ДНК, хаваюць з ушанаваннямі, соваюць удовам ордэны, медалі і іншыя жэтончыкі, паляць у паветра, прамаўляюць дурныя пафасныя прамовы і разыходзяцца з пачуццём выкананага абавязку, паспеўшы перакуліць пару чарак за спачын душы калегі. І забываюцца на наступны ж дзень. Акрамя ўдавы, больш ніхто ніколі не ўспомніць і не заплача. Ды і ўдава, магчыма, у глыбіні душы парадуецца, што цяпер яна вольная жанчына з пасагам у выглядзе выплаты за страту карміцеля. Што да карміцеля, то ён, магчыма, і паспеў у апошнія секунды задумацца, ці каштавала ўсё гэта жыцця, ды зразумець не змог усё адно.

Улетку я працавала над матэрыялам для «Новой газеты» пра двух выпускнікоў менскай сувораўскай вучэльні, якія загінулі ў ліпені па розныя бакі фронту, - палкоўніка расейскага войска Аляксея Гарабца і палкоўніка УСУ Алега Макарчука. Адзін загінуў у Чарнабаеўцы, іншы ў Вінніцы. Я шукала іх аднакашнікаў, вывучала спісы выпускнікоў, лавіла ўсякую інфармацыю, якая з'явілася б у сетцы. Дык вось, маці загінулага расейскага палкоўніка Ніна Гарабец напісала ліст на сайт выпускнікоў сувораўскай вучэльні. Ліст быццам спачатку звычайны - дзякуй, што напісалі аб маім сыне, дзякуй за памяць, дзякуй за спачуванні. А потым - доўгая скарга на камандаванне, якое 13 гадоў трымала Гарабца ў палкоўніках і не давала яму генеральскае званне. Падрабязна пералічвае: ён і ў першай чачэнскай, і ў другой чачэнскай, і ў Сірыі ваяваў, а загінуў палкоўнікам, не ацанілі яго, нягоднікі.

А потым аднакашнік абодвух палкоўнікаў, які ваюе цяпер за Украіну, мне сказаў: «А вы няўжо яшчэ не зразумелі, навошта ён папёрся на маю зямлю? Усё спадзяваўся генерала атрымаць. Хаця мог бы пакласці рапарт на стол і пайсці на пенсію палкоўнікам. Але ён вельмі хацеў стаць генералам і пайшоў забіваць - у тым ліку і сувораўцаў у маёй краіне».

А сапраўды, мог бы. І астатнія таксама. Я спецыяльна пачытала біяграфіі забітых расейскіх палкоўнікаў. Ім усім - 45-50 гадоў. Гэта значыць, выслуга ва ўсіх ужо ёсць. Дакладней, была. І да паўнавартаснай вайсковай пенсіі ўсе даслужыліся. Пры гэтым узрост не пенсіянерскі, гэта значыць, можна было пайсці ў адстаўку і пачаць нарэшце жыць. Знайсці працу ў мірным жыцці, быць разам з сям'ёй і засыпаць кожны вечар ва ўласным ложку. Без усялякага дэзерцірства, скандалаў і ўцёкаў - проста сысці на пенсію. Тым больш, што ўсе яны ўжо ваявалі ў лютых бессэнсоўных войнах і вельмі добра ведаюць, што на вайне жыццё і шарагоўца, і генерала не мае ніякай вартасці, бо куля - дурніца. Але на пенсію яны не пайшлі. Бо ўсе, як і Гарабец, ірванулі ва Украіну па генеральскія званні. Але не атрымалі іх нават пасмяротна.

І сапраўды, не па баявыя ж даплаты да вайсковай пенсіі яны туды паехалі. Я раней думала, што, магчыма, за кожную вайну асобна ім нешта налічваюць потым. Але не, ва ўсіх удзельнікаў баявых дзеянняў адна і тая ж даплата да пенсіі: 3 481 расейскі рубель, колькі б ні ваяваў. Гэта значыць, прыкладна 50 даляраў. 50 баксаў за вайну. Калі выжывеш і дажывеш да пенсіі. Вядома, можна адкладаць гэты паўрубель і не марнаваць, і тады за год 400 даляраў выходзіць, можна ў Тэберду на турбазу з'ездзіць. Як у старым анекдоце пра Раскольнікава: «Ну дык, узяў са старой-працэнтшчыцы толькі 20 капеек, дык жа пяць старых - рубель!»

Дарэчы, раз ужо мы тут пачалі лічыць чужыя грошы, давайце падлічым, якія сумы каштавацьмуць гэтыя трупы расейскаму бюджэту. У сакавіку Уладзімір Пуцін назваў лічбу: за кожнага забітага ва Украіне вайскоўца яго сям'я атрымае 7,42 мільёна рублёў. Гэта цяперашнім курсам 125 тысяч даляраў. Паводле інфармацыі міністэрства абароны Украіны, страты расейскіх войскаў з пачатку вайны складаюць больш за 52 тысячы чалавек. Памнажаем колькасць забітых на суму выплаты ад дзяржавы і атрымліваем 6,5 мільярда даляраў. А вайна яшчэ не скончаная апошні палкоўнік не пахаваны. Можаце сабе ўявіць, колькі на шэсць з паловай мільярдаў можна было б пабудаваць дарог, школ, лякарняў, колькі набыць дарагой «Залгенсмы» для дзяцей з СМА, колькі выратавальных аперацый зрабіць тым, хто можа не дачакацца сваёй чаргі па квоце Міністэрства аховы здароўя. Але яны аддаюць перавагу «спецаперацыі». А значыць, ніколі там нічога не будзе пабудаванае. Пяць палкоўнікаў - рубель.

Ірына Халіп, спецыяльна для Charter97.org