«Я паставіў на карту ўсё»: Апошняе інтэрв'ю з камандзірам батальёна «Волат» Іванам «Брэстам»

Камандзір батальёна палка Каліноўскага гераічна загінуў каля Лісічанска.

Полк Кастуся Каліноўскага паведаміў, што 26 чэрвеня ў баях пад Лісічанскам загінуў камандзір батальёна "Волат" Іван "Брэст».

За дзень да ягонай гібелі "Радыё Свабода" пагутарыла з беларускім добраахвотнікам.

Злавіць Івана "Брэста" Марчука на інтэрв'ю было няпростай задачай. Ён увесь час знаходзіўся ў зоне баявых дзеянняў. Саслужыўцы гавораць, што "Брэст" жыве вайной, што гэта ягоная стыхія.

Як камандзір батальёна, "Брэст" заўсёды ішоў у бой першым, хоць калегі і ўгаворвалі яго гэтага не рабіць. Нават на апошняе заданне ён мог не ехаць, бо трэба было развязваць унутраныя пытанні палка. Але "Брэст" абраў за лепшае паехаць. Івану было 28 гадоў.

Гэтае інтэрв'ю было запісанае ўрыўкамі за дзень да смерці Івана. Сорак хвілінаў для паўнавартаснай размовы знайсці было немагчыма. "Брэст" здолеў адказаць толькі на частку пытанняў, на астатнія ён паабяцаў адказаць, калі вернецца з баявога задання.

– Іван, раскажы крыху пра сябе. Дзе ты нарадзіўся, дзе вучыўся, чым займаўся ў Беларусі?

– Я родам з Берасця. Спачатку я вучыўся ў школе з моўным ухілам, але потым бацькі зразумелі, што ў мяне здольнасці да фізіка-матэматычнага профілю, таму перавялі мяне ў адпаведную школу. Далей, каб развіваць свае веды, я паступіў у агульнаадукацыйны ліцэй, у клас з фізіка-матэматычным ухілам. Пасля заканчэння школы паступіў у Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт інфарматыкі і радыёэлектронікі на спецыяльнасць "Інжынер сувязі". Я вучыўся там два гады. Чаму два? Таму што я дакладна для сябе зразумеў ужо на першым курсе, што гэта не маё. Мной заўсёды кіраваў дух авантурызму, а яшчэ ў мяне было абвостранае пачуццё справядлівасці. На гэта бацькі сказалі, што такое пачуццё да дабра не прывядзе і лепш прамаўчаць. Я не магу маўчаць (смяецца). Цяпер усё прыходзіць да лагічнага заканчэння, таму я ва Украіне, дзе ўсё паставіў на кон.

– Раней у інтэрв'ю вы казалі, што знаходзіцеся ў зоне АТА з 2015 года. Чаму мы паехалі туды?

– Як гэта было не паехаць? Ужо тады было зразумела, у якім напрамку гэта пойдзе. Былі спадзяванні, што гэта не перарасце ў нешта поўнамаштабнае. Але і тады ўдзел у АТА быў высакароднай справай у абароне братоў ад супрацьпраўнай агрэсіі. І ўжо тады было зразумела, што Расея спрабуе ўсталяваць незразумелы рэжым на тых тэрыторыях, дзе робіцца беззаконне.

– Аляксей "Псіхолаг" і Юры "Хмель" сказалі, што памятаюць абсалютна ўсе аперацыі, у якіх удзельнічалі. Але хачу спытаць, што вам найбольш запомнілася з часоў АТА?

– Можа быць, я чалавек больш сентыментальны, таму ў маёй памяці лепш за ўсё захаваліся кранальныя моманты, ад якіх усё разрываецца ўнутры, якія выклікаюць неверагодны прыліў эмоцый. Ведаеце, той душэўны момант, сувязь паміж людзьмі, калі цябе проста перапаўняюць эмоцыі. У звычайным жыцці такіх момантаў не сустрэнеш. Гэта моманты духоўнай блізкасці паміж людзьмі. Гэтыя моманты... Блін, гэта вельмі цяжка... Больш за ўсё, калі я прыехаў у зону АТА, я быў зачараваны і здзіўлены тым, як людзі гатовыя ахвяраваць сабой дзеля сваёй краіны, не патрабуючы нічога ўзамен. Як людзі дапамагаюць адно аднаму. Незнаёмы заўсёды гатовы дапамагчы табе, ведаючы, што ты ідзеш на перадавую. Або на перадавой ніхто нічога не шкадуе, дзеліцца чым заўгодна.

– Чым сённяшняя вайна адрозніваецца ад АТА?

– Маштабы зусім іншыя. Тады не было такога, каб усё навокал выбухала, каб адначасова працавалі артылерыя, авіяцыя, танкі і пяхота. Узровень ворага цяпер зусім іншы.

– Іван, вы сапраўды былі ў французскім Замежным легіёне? Якое навучанне ён даў вам?

– Я апынуўся там у 19 гадоў. У той момант, калі надумаў рызыкнуць. Падчас летніх вакацый ва ўніверсітэце я паехаў у Францыю з звычайнай турыстычнай пуцёўкай. Я шмат думаў пра гэта – гэта была ўзважаная пастанова. Я гарэў гэтай марай два гады. Я зразумеў, што працаваць інжынерам не для мяне, я хачу быць салдатам. У Парыжы я накіраваўся проста на пункт набору, дзе мяне чакала мноства выпрабаванняў і адбораў. Праз два тыдні мяне ўзялі. Былі чатыры месяцы "вучэбкі", а потым баявы полк. Была выдатная падрыхтоўка, цяпер гэта вельмі заўважна. Гэта дапамагае мне ратаваць жыцці хлопцаў і дзейнічаць максімальна пісьменна.

Нагадаем, з пачатку вайны ва Украіне апроч Івана "Брэста" загінулі яшчэ сем беларускіх добраахвотнікаў. Раней не стала Іллі "Літвіна" Хрэнава, Аляксея "Тура" Скоблі, Дзмітрыя "Тэрора" Апанасовіча, Дзмітрыя "Ганса" Рубашэўскага, Канстанціна "Фенікса" Дзюбайлы і Паўла "Волата».