Справа лекараў у краіне нампалітаў

Лёд растане, і маёр апынецца ў лужыне.

На сайце дзяржаўнай службы занятасці – 5 200 вакансій для лекараў. Два тыдні таму іх было 3 500. Мінус 1 700 за два тыдні? Я б таксама на іх месцы ўцякла куды далей - калі не з краіны, то з медыцыны. Куды хочаш - у фармбізнэс, фітнэс, «Макдоналдс». Таму што быць «лёдам пад нагамі маёра» - небяспечна для жыцця.

Віна лекара ў тым, што ён - спецыяліст. Адукаваны, высокакваліфікаваны, які мае справу з найноўшымі тэхналогіямі. «Сучасны лекар значна больш важны за ўсялякага праграміста, хоць Біла Гэйтса», - казаў мне нядаўна лаўрэат Нобэлеўскай прэміі міру Дзмітрый Муратаў. І гэта праўда. Штучныя суставы, імпланты, біянічныя лінзы, экзашкілет, раздрукаваныя на 3D-друкарцы ўнутраныя органы - ды нам, простым смяротным, у жыцці не зразумець, што гэта за звяры такія і як з імі абыходзіцца. А лекары - абыходзяцца, прыручаюць гэтых дзіўных звяроў, ратуюць і падаўжаюць нам жыццё. Лекар дваццаць першага стагоддзя - гэта ўжо амаль небажыхар, проста дзякуючы ведам і кваліфікацыі.

У цывілізаваным свеце, дзе паважаюць прафесіяналізм, да лекараў і стаўленне адпаведнае. А ў нас, у краіне маёраў-нампалітаў, усё наадварот. Лекар павінен быць злым, закатаваным працай на дзве стаўкі плюс дзяжурства і жабраком. А пацыенты павінны гэтага лекара баяцца, ненавідзець і сунуць яму каньяк. Вось тады - гармонія, як пры мілым сэрцу нампалітаў застоі. А каб лекар не адчуваў сябе чалавекам, яго трэба занурыць ва ўмовы, максімальна набліжаныя да таго застою: адправіць, напрыклад, працаваць у раённую лякарню, дзе няма ні ШВЛ, ні УГД, ні МРТ; дзе з усяго арсенала медыцыны - пінцэт ды піпетка; дзе хворыя паміраюць проста таму, што не могуць абследавацца. А калі гэты лекар усё ж умудраецца знайсці працу з выкарыстаннем сучасных тэхналогій, ды яшчэ і з імпартнымі «дэталямі», то такога трэба саджаць у турму. І лепш - цэлымі галінамі.

Спачатку сядзелі кардыёлагі - за сардэчныя клапаны. Потым - лекары-кіраўнікі, якія падпісвалі дамовы аб закупках медпрэпаратаў, тэхнікі і абсталявання. Цяпер сядзяць траўматолагі - за рэкамендацыі ідэалагічна шкодных сустаўных пратэзаў. У медыцынскіх колах кажуць, што наступнымі ахвярамі стануць афтальмолагі - за штучныя крышталікі. Што да траўматолагаў, то чыноўнікі гавораць аб 35 арыштаваных спецыялістах. Але насамрэч лічбы рэпрэсаваных большыя. Проста пасадзілі не ўсіх. Але тых, каго цягалі на допыты і пагражалі, - амаль 90 чалавек. Пры тым, што траўматолагаў у нашай краіне крыху больш за 300. Можна сабе ўявіць, колькі людзей засталіся ў гэты час без патрэбных аперацый. Затое маёры зноў адчулі пад нагамі лёд.

Яны, маёры ўсіх рангаў і званняў, расказвалі беларусам страшныя гісторыі аб знойдзеных пры ператрусах у лекараў грошах. Пры гэтым ніхто не змог выразна растлумачыць, у чым жа, уласна, шкода дзяржаве. Калі б гэтыя лекары па начах у запэцканым, некалі белым халаце нелегальна пераходзілі мяжу, куплялі на начным падпольным кірмашы дзе-небудзь пад Кракавам або Лейпцыгам эндапратэзы без дакументаў і цягнулі іх нелегальна, міма мытні, у краіну - тады зразумела. Калі б яны з працы дзяржаўны спірт выносілі - таксама зразумела, пытанняў у народа не ўзнікла б. Зрэшты, у народа даўно ўжо не ўзнікае пытанняў. Рэдкае нацыянальнае яднанне: усе ўсё разумеюць, і ніякія страшныя гісторыі ўжо не запэўняць беларуса, што траўматолаг-артапед, які прапанаваў пацыенту добры нямецкі эндапратэз, за які трэба заплаціць у касу, а не ў канверце пад сталом, - гэта злачынец і прайдзісвет. Беларусы не вераць у казкі, як не вераць і іх выдумшчыкі.

Вядома, першае, што прыходзіць у галаву, - гэта простая прагнасць улады. Калі лекар ці прадстаўнік любой іншай прафесіі пачаў зарабляць грошы - трэба іх неадкладна адабраць. А гэта заўсёды прасцей рабіць арганізавана, таму што маштаб «група асоб» мяркуе значна буйнейшыя сумы водкупу. І тут, вядома, не памылішся: што лекары, што банкіры, што аўтобусныя кантралёры - садзяцца ўсе. Але дэманстратыўныя рэпрэсіўныя кампаніі супраць медыкаў вядуцца з дзіўнай рэгулярнасцю. Улада з чмяканнем і рохканнем спрабуе зжэрці іх не толькі з зайздрасці ў дачыненні да іх прафесіяналізму, адукаванасці і свабоднага мыслення. Улада не можа ім прабачыць таго, што сама залежыць ад іх - проста фізічна.

Амаль праз трыццаць гадоў нампаліты старэюць. У іх абвастраюцца старыя хранічныя захворванні і ўзнікаюць новыя. І атрымліваецца, што здароўе, ды і жыццё кожнага з іх - у руках гэтых самых «прайдзісветаў». Ты можаш перасаджаць паўкраіны, але калі без лекара не ў стане падняцца з ложка - значыць, ён мацнейшы за цябе і ўсіх тваіх губапікаў. За гэта ўлада лекараў і ненавідзіць. За гэта і помсціць, саджаючы іх дзясяткамі. За гэта адпраўляе хірурга Андрэя Любецкага на пяць год у зону. За гэта задавальняе пажыранне найлепшых. І ўсё спрабуе пераканаць іх, што яны лёд пад нагамі маёра.

Але ўжо надышла вясна. Лёд растае, і маёр хутка апынецца ў лужыне.

Ірына Халіп, адмыслова для Charter97.org