Свабоду не здабудзеш заклінаннямі
11- Андрэй Саннікаў
- 25.12.2022, 8:46
- 12,318
Калядная гісторыя з Чараўніком, але не зусім казачная.
Жылі-былі людзі. Дрэнна жылі. Здаецца, людзі нядрэнныя, а жылі ўсё горш.
— А што калі паспрабаваць жыць лепш, — сказаў адзін з людзей.
— То паспрабуем, — узрадаваліся людзі, — а як?
— Трэба памяняць кіраўніка, — прапанаваў адзін з людзей, — ён ужо працяглы час робіць усё, каб нам была горш.
— Папросім яго сысці і паклічам іншага, які будзе рабіць нам лепш.
— Дакладна, давайце, — узрадаваліся людзі такому прымітыўнаму і зразумеламу рашэнню праблем.
Пайшлі да кіраўніка, папрасілі яго сысці, той сказаў, што не сыдзе.
Людзі такога не чакалі, пайшлі да сябе і задумаліся. Станавілася ўсё горш.
— А давайце не прасіць, а патрабаваць, — прапанаваў адзін з людзей.
І людзі зноў здзівіліся, што не ўсе адразу да гэтага дадумаліся.
Пайшлі патрабаваць, а ім зноў адмовілі, ды яшчэ і пабілі палкамі.
Людзі не прызвычаіліся, каб іх білі, таму зноў пайшлі думаць. Станавілася ўсё горш.
Вырашылі, што іх мала хадзіла, што трэба болей. Пайшлі болей, запатрабавалі. А там таксама было болей, і іх зноў пабілі.
— А давайце і мы возьмем палкі, збярэм усіх, каго можна, і запатрабуем.
— Не, — сказалі людзі, — калі возьмем палкі, станем як яны, а мы не яны. Давайце проста збяром усіх, каго можна, і ўжо рашуча так запатрабуем.
На тым і парашылі.
Сабраліся ўсе, хто мог, і нават болей, а ў тых акрамя палак аказаліся аўтазакі, шыкоўнае абмундзіраванне, імпартныя дубінкі і вялізарные шчыты.
І людзей зноў пабілі.
Пасля гэтага троху разгубеныя людзі прапанавалі — а давайце сходзім да Чараўніка. Ён дакладна ведае, што рабіць далей, дапаможа.
Пайшлі яны да Чараўніка.
Дашлі, ўсё распавялі у дэталях, а ён и пытаецца:
— Вы сур'ёзна, кажа, настроены, ці яшчэ патрываеце.
— Сур'ёзна-сур'ёзна, адказваюць людзі.
— Ну, тады слухайце, што трэба рабіць:
Усі вы мусіце вырашыць, што пазбаўляцца ад яго трэба адразу, а не паступова.
Трэба пазбавіцца ад тых, хто жадае паступова. Яны не з вамі.
Трэба пазбавіцца ад усіх тых, хто вам здраджваў раней, калі вы хадзілі прасілі ці патрабавалі. Яны ўжо не вашыя. Яны ўжо з ім.
Трэба перастаць слухаць салодкагалосых сірэн, якія спяваюць вам: — Усё бессэнсоўна і немагчыма. Жывіце як можаце і радуйцеся.
Трэба ўсвядоміць, што барацьба за свабоду без ахвяр не бывае. Калі не ахвяраваць сёння, заўтра будзе яшчэ больш гора: збітых зменяць параненыя, а параненых забітыя.
Трэба сказаць сабе: «Я магу і я зраблю!» Не нехта, а я.
І, нарэшце, ніхто, паверце мне, ніхто, уключаючы вас саміх, не жадае быць рабом. А лічыць сябе героем, будучы рабом, ніяк не атрымаецца. Не трэба ўсім адразу станавіцца героямі. Проста перастаньце быць рабамі.
Людзі слухалі і маўчалі. Чым далей слухалі, тым цяжэй маўчалі.
Нарэшце, адзін з людзей сказаў:
— Мы прыйшлі да цябе як да чараўніка, за цудам, а ты нам раіш самім рызыкаваць, без усялякай тваёй дапамогі. Дай нам які-небудзь заклён, які-небудзь «крэкс-пекс», напусці на іх псуту ці яшчэ што.
— Няма для свабоды ані заклінанняў, ані загавораў, — адказаў Чараўнік, — я сказаў вам усё, што мог і што вам патрэбна. Магу дадаць, але пакуль хопіць.
Людзі сышлі, параіліся паміж сабой, вырашылі не рызыкаваць, яшчэ раз пайсці запатрабаваць і сабраць зусім ужо усіх, вялікі натоўп.
Схадзілі, атрымалі гумовыя кулі ненашай вытворчасці, шумавыя гранаты з іншых краін, заакіянскія вадамёты, раненні, збіванні, катаванні, турмы, забойства... сапраўднае пекла на зямлі.
Тыя, хто мог, вярнуліся дадому і, праходзячы міма Чараўніка, плявалі ў яго бок, брудна лаяліся, дэманстравалі свае раны.
Чараўнік глядзеў на іх і то пасміхаўся, а то моршчыўся ад болю.
Пасміхаўся таму, што ўвесь той нэгатыў, які адчувалі людзі, стварыў ня ён, а яны самі, а ненавідзелі за гэта яго.
А балюча яму было таму, што людзі падвергліся жахлівым выпрабаванням і катаванням, і ён не ведаў, што з гэтым рабіць.
Мусіць, сапраўды варта было ім сказаць «Крыблі-краблі-бумс!», і яго б працягвалі паважаць і нават любіць і не лічыць вінаватым ва ўсіх грахах.
Але ж ужо ноччу, бліжэй да світанку, ён успомніў жанчыну, якая ішла напрыканцы людзей, вяртаўшыхся пасля паразы.
Яна паказала яму сярэдні палец, а потым, усміхнулася і дадала да яго другі, ператварыўшы яго ў V, знак Victory — перамогі.
І зразумеў ён, што яго пачулі.
І стала яму спакойна.
Андрэй Саннікаў, «Фэйсбук»