Чаму беларускі гандаль у шоку

Бізнэс ліхаманкава шукае выхады.

Камісія ў пытаннях дзяржаўнага рэгулявання цэнаўтварэння пры Савеце міністраў у рамках пастановы нумар 100 увяла цэнавыя абмежаванні на садавіну і сыры.

Яны тычацца коштаў свежай капусты белакачаннай, цыбулі, буракоў, морквы, бульбы і яблыкаў, якія не ўвозіліся ў краіну да 1 студзеня 2022 года, а таксама на цвёрдыя і паўцвёрдыя сыры, якія выпускаюцца ў Беларусі.

Газета "Белорусы и рынок" спытала ў экспэртаў, што гэта значыць.

Віктар Маргелаў: Гандаль у шоку

Сустаршыня Менскага сталічнага саюза прадпрымальнікаў і работадаўцаў Віктар Маргелаў не мае адказу на пытанне, чаму ўведзены абмежаванні на садавіну і сыры.

- У мяне разумнага адказу няма на гэтае пытанне. Мусіць, каб папоўніць кішэні імпарцёраў. Так, шэраг пазіцый гандлю ўкладваецца ў гэтыя параметры. Але пазіцыі "капуста" і "яблыкі" ўвогуле выклікае здзіўленне: чаму? Бо аптовы кошт капусты адсоткаў на 30 вышэйшы, чым устаноўлены раздробны кошт. Яна закупляецца па 2 рублі за кілаграм, плюс ПДВ, плюс нацэнка, а раздробны кошт — 1 рубель 60 капеек. Тое ж самае з яблыкамі: яблыкі ёсць і другога гатунку, і паўгнілыя, і з грэцкі арэх, а ёсць элітныя, якія ўсюды оптам каштуюць 2 даляры і вышэй. Як іх можна па 2,50 прадаваць? Хто той таварыш, які захоча гэта рабіць?

Адпаведна, беларускіх яблыкаў у нас у продажы не будзе, значыць, давядзецца завозіць імпартныя. Мусіць, тое ж самае адбудзецца і з капустай, і з морквай.

Аптавікі спынілі адгрузку, а гандаль ліхаманкава шукае выхады. Бульба ў гіпермаркетах засталася драбнейшая за грэцкі арэх.

- Гэта значыць, у выніку мы атрымалі дэфіцыт гародніны і садавіны?

- Так, відавочна, што гэта дэфіцыт. Я разумею, калі б дзеянні былі пацверджаны дастатковымі запасамі прадукцыі ў вытворцаў і аптавікоў. Але калі гэтага няма (я не абмяркоўваю паўгнілую бульбу), як насычаць рынак? Адказу няма.

— Але, з іншага боку, беларускія ўлады ўвялі санкцыі на заходнюю садавіну і гародніну…

- А чаго забараняць? Усё ўжо вывезена. Да 1 студзеня капусту белакачанную, цыбулю, буракі, моркву, бульбу і яблыкі ў Беларусь не завозілі. Традыцыйна капуста завозілася з траўня, потым бульба з Егіпта - гэта самыя раннія закупкі, якія працягнуцца да верасня. Але каб да нас зімой капусту завозілі, такога не было. Але, мусіць, будзе.

Леў Марголін: Кошты растуць, іх трэба абмяжоўваць

“З аднаго боку, - кажа эканаміст Леў Марголін, - 10 адсоткаў, якія паабяцалі малазабяспечаным пластам насельніцтва, не могуць, мабыць, кампенсаваць дадатковыя выдаткі, звязаныя з эканамічнай сітуацыяй у свеце, дзе кошты прадуктаў харчавання растуць. А акрамя таго, Беларусь сама абвясціла санкцыя супраць заходніх прадуктаў, найперш - супраць гародніны і садавіны. Магчыма, з'явіліся першыя званочкі, першыя наступствы такіх пастаноў”.

Зрэшты, мяркуе ён, калі абмяжоўваюць кошты на прадукты, то магчымыя два варыянты: альбо гэтыя прадукты паступова знікаюць з паліц, альбо з'яўляюцца пад іншымі назвамі, у іншай упакоўцы і з іншымі коштамі, эканамічна абгрунтаванымі.

Самае цікавае, што і аўтары, якія ўводзяць абмежаванні, выдатна ведаюць пра гэта.

— Але новыя абмежаванні тычацца коштаў свежай белакачаннай капусты, цыбулі, буракоў, морквы, бульбу і яблыкаў, якія не ўвозіліся ў краіну да 1 студзеня 2022 года, а таксама на цвёрдыя і паўцвёрдыя сыры, якія выпускаюцца ў Беларусі.

- Тут магчымы яшчэ адзін варыянт. Калі растуць кошты ва ўсіх краінах вакол, тады расце жаданне вывозіць гэтыя тавары на экспарт. А калі з'яўляецца альтэрнатыва: альбо прадаваць тут, альбо вывозіць на экспарт даражэй, то адразу з'яўляецца альтэрнатыва і ў нас. Мы ж не ізаляваны ад астатняга свету, як Паўночная Карэя. З'яўленне такой тэндэнцыі нельга выключаць. Відаць, пайшла тэндэнцыя да росту коштаў, значыць, іх трэба абмяжоўваць.