СССР - краіна выкрадзенай ежы

Тое, пра што настальгуюць аматары савецкага мінулага, было запазычанае з ЗША.

Сёння будзе прадаўжэнне папулярнай серыі допісаў аб тым, якія рэчы і тэхналогіі СССР альбо краў, альбо неяк інакш запазычаў у «загніваючага захаду». У мінулых допісах мы высветлілі (абавязкова пачытайце, дарэчы), што СССР запазычаў дызайн і тэхналогіі, краў дзіцячыя цацкі і нават «падгледзеў» сюжэт многіх дзіцячых казак у заходніх аўтараў, піша беларускі блогер Максім Міровіч.

А сёння, так бы мовіць, паквапіўся на самае святое - на «тыя самыя» савецкія сталовыя, а таксама на савецкае марозіва і цэлую плойму іншых добра знаёмых вам прадуктаў. Вы ж будзеце смяяцца, але і савецкія сталовыя, і савецкае марозіва, і савецкае шампанскае з таматавым сокам і маянэзам - насамрэч ніякія не «савецкія», а самыя што ні на ёсць амерыканскія, і ў сённяшнім допісе я вам пра гэта падрабязна распавяду.

Папярэджваю адразу - пост не рэкамендуецца да чытання фанатамі СССР, бо можа абярнуцца катастрофай для апошніх апірышчаў любові да СССР.

«Тыя самыя» савецкія сталовыя

«Ах, які быў у СССР агульнахарч, якія былі сталовыя!» - часта любяць паўтараць прыхільнікі СССР. Прыйшоў, паеў там баршчу з чорным хлебам, закусіў катлетамі з пюрэ ды запіў узварам з сухафруктаў - і шчасце. Маўляў, ужо толькі за адно вынаходніцтва савецкай сталовай можна быць удзячным Саюзу.

Напраўду «тыя самыя» савецкія сталовыя, як і многія іншыя рэчы з грамадскага харчавання, былі папросту запазычаныя ў захаду, і адбылося гэта ў сярэдзіне пяцідзесятых гадоў. У 1958 годзе Мікіта Сяргеевіч Хрушчоў наведаў завод IBM у ЗША - амерыканцы запрасілі савецкага кіраўніка ў надзеі на супрацоўніцтва ў IT-сферы, але больш за ўсё Хрушчова ўразілі не кампутары (у якіх ён усё адно не разбіраўся), а завадская сталовая.

У сталовай IBM было ўсё тое, што так добра вядома нам з савецкіх сталовых - самаабслугоўванне, канвеерная выдача страў наведвальнікам, шкляныя паліцы для хлеба і салатаў, пластыкавыя падносы, лёгкія сталы і крэслы (зручныя для уборкі) - усё гэта ўжо даўно існавала ў ЗША і было, фактычна, перанесенае ў СССР у выглядзе «тых самых» савецкіх сталовых, якія з'явіліся ў 1960-70-я гады. Крыху раней у ЗША былі таксама запазычаныя і некаторыя тэхналогіі прыгатавання страў - скажам, катлеты сталі не смажыць, а запякаць на вялікіх бляхах, што было зручна пры «канвеернай» падачы абедаў.

Увогуле, як бачыце - «тыя самыя» савецкія сталовыя былі вынайдзеныя далёка не ў СССР.

«Тое самае» савецкае марозіва

Чамусьці найбольш паспяховым «брэндам», з якім шчыльна асацыюецца СССР, з'яўляецца «тое самае» савецкае марозіва, зробленае «паводле стандарту». Учора ў адной з крам акурат сфатаграфаваў адно такое - па форме сапраўды як у СССР, зробленае пры гэтым з нейкай бурды і пальмавага алею і мае тэрмін прыдатнасці некалькі гадоў.

Саўковы вобраз выдатна дапаўняюць нейкія стылізаваныя дзіркі ад куль на фользе і мілітарызаваная назва - «45 калібр». Што цікава, 45-ы калібр належыць да амерыканскай сістэмы класіфікацыі ўзбраення, і нічым іншым, акрамя як «агаворкай па Фрэйду», я гэта назваць не магу - бо «тое самае» савецкае марозіва не было вынайдзенае ў СССР, а было прывезенае з ЗША.

Здарылася гэта ў 1936 годзе, калі Анастас Мікаян, у той час народны камісар харчовай прамысловасці, наведаў ЗША з мэтай «паглядзець, што там у іх і зрабіць потым гэтак жа і ў нас». Мікаян прабыў у ЗША некалькі месяцаў і прывёз адтуль шмат цікавага - апараты для машыннай вытворчасці і выпечкі катлет (прывітанне, «савецкая сталовая»), а таксама і апараты для вытворчасці марозіва, вось што пісаў Мікаян у сваіх успамінах - «Вялікую карысць прынесла нам знаёмства з вытворчасцю марозіва. Задача палягала ў тым, каб развіць машынную вытворчасць і зрабіць марозіва танным і даступным. Попыт на яго ў нас паўсюдны, яго з задавальненнем ядуць цяпер дома і на вуліцы, у кіно і тэатрах, летам і зімой. У выніку мы прывезлі з ЗША ўсю тэхналогію прамысловай вытворчасці марозіва».

Гэта значыць, вы зразумелі? «Тое самае» савецкае марозіва, якім так ганарацца фанаты СССР, было фактычна вывезенае ў выглядзе гатовага цыклу вытворчасці з ЗША. Мікаян нават уласнаручна адбіраў «найбольш смачныя гатункі амерыканскага марозіва» для іх вытворчасці ў СССР - імі сталі пламбір сметанковы і малочны, эскімо, крэм-бруле, ванільнае і фруктовае марозіва. Апроч вытворчасці, Мікаян запазычыў у амерыканцаў наогул увесь цыкл, уключаючы вулічны продаж марозіва з адмысловых халадзільнікаў.

«Тая самая» каўбаса па 2,20

«Савецкая «Доктарская» каўбаса стала асобным мемам, які сярод фанатаў СССР вандруе з блога ў блог і з форуму ў форум. Прыхільнікі Саюза з прыдыханнем распавядаюць пра смак «той самай «Доктарскай», за кілаграм якой і 2,20 аддаць было не шкада. Пасля чаго абавязкова сыходзяцца ў меркаванні, што сучасная каўбаса, зробленая «не паводле стандартаў», не ідзе ні ў якое параўнанне «з той, з СССР».

Пра тое, што «асабліва якасныя савецкія стандарты» - гэта адзін вялікі міф, я пісаў вось тут, а ў рамках гэтага допісу цікавае іншае - выяўляецца, «тая самая «Доктарская» была прывезеная ўсё тым жа Мікаянам з усё тых жа ЗША. Падчас сваёй доўгай паездкі па Штатах Мікаян (у сілу спецыфікі сваёй пасады) наведваў, у асноўным, усякія харчовыя комплексы, сталовыя і спадарожныя вытворчасці - і азнаёміўшыся са смакам варанай каўбасы, аддаў загад закупіць у ЗША абсталяванне і (зноў жа, паводле амерыканскіх узораў) стварыць філіялы мясакамбінатаў у прыгарадах - менавіта там пачала выпускацца «тая самая» вараная каўбаса.

У Савецкім Саюзе каўбасе прыдумалі толькі назву - «Доктарская», нібыта гэта павінна было падкрэсліць яе дыетычнасць і карыснасць.

«Тыя самыя» маянэз, шампанскае, бісквіты, шакалад, цукеркі, таматы сок…

...Усё гэта, якое складае ільвіную долю рацыёну «Кнігі аб смачнай і здаровай ежы» (першае выданне выйшла ў 1939 г) было таксама прывезенае Мікаянам з ЗША ў СССР - у краіне «перамог пралетарыяту» і слыхам не чулі пра такія рэчы, аддаючы перавагу ў «паслярэвалюцыйнае дваццацігоддзе» займацца, у асноўным, будаўніцтвам танкаў і ГУЛАГу.

Што цікава, у той самай «Кнізе аб смачнай і здаровай» ні словам не сказана пра тое, што за ўсе гэтыя новыя прадукты савецкія грамадзяне павінны дзякаваць амерыканцаў - менавіта амерыканскія навукоўцы, інжынеры і прадпрымальнікі прыдумалі, распрацавалі цыкл вытворчасці і пачалі прадаваць усе гэтыя рэчы, а СССР потым іх проста «пераняў» сабе - набыўшы гатовае абсталяванне і тэхналогіі. Праз некалькі год пасля ЗША таксама кармілі СССР ленд-лізам падчас вайны, але цяпер пра гэта ўспамінаць не прынята - як вядома, у ЗША жывуць «тупыя амерыкосы»...

Напішыце ў каментарах, што вы думаеце з гэтай нагоды.