Якія падаткі плацяць бедныя і багатыя ў Беларусі і іншых краінах

У Францыі вялікія сем'і падаходны падатак не плацяць наогул.

Амаль ва ўсіх краінах свету частку ад сваіх даходаў грамадзяне аддаюць дзяржаве ў выглядзе падаходнага падатку.

Журналісты myfin.by паглядзелі, колькі менавіта плацяць у розных краінах і параўналі з тым, колькі ў скарбніцу аддаюць беларусы.

У Беларусі падаходны не залежыць ад заробку

У Беларусі з даходаў плацяць падаходны падатак, у Расеі такі ж падатак называецца НДФЛ, у ЗША - федэральны падатак і гэтак далей. Сутнасць адна - пэўны працэнт ад даходаў адлічваецца дзяржаве.

Аднак падатак налічваецца не на ўсе даходы і не заўсёды паводле аднолькавых ставак. Так, у Беларусі не спаганяецца падаходны з пенсій, стыпендый, дапамога з прычыны беспрацоўя, шматлікія сацыяльныя выплаты і многія іншыя паступленні (арт. 163 Падатковага кодэкса).

У Беларусі і многіх іншых краінах выкарыстоўваецца падатковы вылік з падаходнага падатку. Гэта значыць, што з даходу адымаецца пэўная сума, а падатак налічваецца ад астатку. Напрыклад, цяпер у нас прызначаны стандартны падатковы вылік на 126 рублёў пры заробку ніжэй за 761 руб., і яшчэ па 37 рублёў на кожнае непаўналетняе дзіця ці іншага ўтрыманца.

У некаторых краінах ужываецца плоская шкала падаходнага падатку, калі адзін і той жа адсотак плацяць і з высокага даходу, і з нізкага, у іншых краінах стаўка падаходнага залежыць ад велічыні даходу.

Для прыкладу:

у Беларусі базавая стаўка падаходнага 13% (ёсць асаблівыя стаўкі, але ад велічыні даходу яны не залежаць);

у Расеі НДФЛ - 13%, але калі даход больш за 5 млн расейскіх рублёў (больш 68,7 тысячы даляраў) на год - 15%;

у Польшчы - 17% на даходы ніжэйшыя за 85 528 злотых (22,2 тысячы даляраў) на год, усё што вышэй абкладаецца падаткам на 32%.

У Англіі чым большы заробак, тым вышэйшы падатак

А вось прыклад Англіі, дзе ўжываецца класічная дыферэнцыраваная сістэма падаходнага падаткаабкладання:

на даходы да 12 570 фунтаў стэрлінгаў (17,4 тысячы даляраў) на год - падатку няма;

ад 12 570 да 50 270 фунтаў - 20%;

ад 50 271 да 150 000 фунтаў - 40%;

звыш 150 000 фунтаў (208 тысяч даляраў) - 45%.

У ЗША і ў Францыі падатак залежыць не толькі ад сумы заробку, але і ад сям'і

Наступная распаўсюджаная сістэма - налічэнне падаткаў у залежнасці ад сямейнага становішча і наяўнасці ўтрыманцаў. Вось так, напрыклад, разлічваюць федэральны падаходны падатак у ЗША.

Яшчэ цікавейшы прыклад Францыі: тут падаткі разлічваюцца ад сямейнага даходу і проста залежаць ад складу сям'і.

Напрыклад, самотны плацельшчык з даходаў 27 тысяч еўраў аддасць у бюджэт амаль 2,4 тысячы еўраў на год (ці 8,83%), калі яго даход за год будзе ў 6 разоў большы - 162 тысячы еўра, то ў скарбніцу сыдзе 52,7 тысячы еўраў (ці 32,55%). А вось калі суму на 162 тысячы еўраў будзе зарабляць сям'я з трох чалавек, то ў бюджэт сыдзе 12,4 тысячы еўраў (ці 7,66%).

Атрымліваецца, што сямейны чалавек у адсоткавай прапорцыі плаціць менш за самотнага, нават калі атрымлівае ў 6 разоў больш. З гэтага ж разліку выходзіць, што вялікія сем'і падаходны падатак зусім не плацяць.

Што пацвярджаецца статыстыкай мінулага года:

падаходны падатак на 45% плаціў усяго 1% французаў;

падатак на 30% плацілі толькі 14% насельніцтва;

палова грамадзян наогул не плацілі падаходны падатак.

У краінах з максімальнымі стаўкамі падатку на асабісты даход дзейнічае вялікі спіс выключэнняў і вылікаў. Прычым не толькі для шматдзетных. Да прыкладу, калі вы не проста абедалі ў рэстарацыі, але размаўлялі з патэнцыяльнымі партнёрамі ў бізнэсе, то кошт абеду можна адняць з падаткаабкладальнай базы. Ёсць льготы для іншых значных для грамадства выдатках, на дабрачыннасць, экалагічныя ініцыятывы і іншае.

Падатак «на багацце»

Акрамя падаткаў на даходы, многія краіны ўводзілі падаткі на багацце наогул. Стаўкі на такіх падатках звычайна малыя, парогавыя значэнні - вялікія. Дзель гэтых плацяжоў у агульнай базе паступленняў параўнальна малая.

Аднак, такія падаткі на багацце ў чыстым выглядзе выкарыстоўваюцца. Вось прыклады:

Нарвэгія - у агульнай суме 0,85% трэба плаціць ад цаны усёй маёмасці даражэй 1,5 млн крон (прыкладна 180 000 дал.);

Гішпанія - тут існуе прагрэсіўны падатак ад 0,2% да 3,75% ад кошту маёмасці. Разлікі пачынаюць ад сум вышэйшых за 167 129,45 еўра. Канкрэтныя ўмовы прызначаюць на ўзроўні правінцый.

Нідэрланды - тут спаганяюць адзіны падатак на суму ашчадку і інвестыцый паводле цвёрдай стаўкі 1,2%.

Бэльгія - тут падаткам абкладаецца не ўся маёмасць, але толькі актывы ў каштоўных паперах, калі іх кошт вышэйшы за 500 000 еўраў.

Італія абкладае падаткамі маёмасць сваіх грамадзян, калі яна знаходзіцца за мяжой. Падаткаў два: паводле стаўкі 0,75% на рэальныя актывы і 0,20% - на фінансавыя актывы ў каштоўных паперах.

Аргенціна спаганяе падатак з маёмасці які знаходзіцца за межамі Беларусі паводле ставак ад 0,7% да 2,25%, на маёмасць унутры краіны паводле стаўкі ад 0,50% да 1,25%.

Праўда, у большасці дзяржаў няма агульнага падатку на ўсю ўласнасць, а ёсць спецыяльныя зборы для асобных відаў маёмасці. Часцей за ўсё адмысловымі падаткамі абкладаюць нерухомасць.

Дзе самыя нізкія і высокія падаткі?

Большасць дзяржаў фінансуе свае бюджэты з падаткаў насельніцтва і бізнэсу. Але ёсць краіны, якія жывуць за кошт прыродных рэсурсаў і дзяржаўнай маёмасці. Вось, напрыклад, Бахрэйн, Аман, Катар, Савудаўская Арабія і іншыя.

І ёсць месцы, дзе зарабляюць на адсутнасці падаткаў, так невялікія дзяржавы прыцягваюць бізнэсоўцаў і грошы ў свае банкі. Вось некаторыя з такіх тэрыторый: Бярмуды, Сэнт-Кітс і Нэвіс, Брытанскія Віргінскія выспы і іншыя.

А ёсць краіны, дзе толькі падаходны падатак можа адабраць больш за палову прыбытку:

Галоўныя высновы

Краіны з развітой эканомікай, фінансавай сістэмай і якасцю жыцця, звычайна прызначаюць максімальныя стаўкі падаткаў для самых высокіх даходаў. Моцныя «левыя» рухі намагаюць на пераразмеркаванні багацця на карысць бедных, сацыяльна неабароненых, якія атрымліваюць льготы.

Аднак паводле самых высокіх ставак плацяць нямногія, нават пры максімуме на 50% і вышэй, сярэдні плацельшчык наўрад ці аддае больш за 25-30%.