«З мноства прычын Лукашэнка не «дажыве» да Новага года»

Экс-кіраўнік Нацбанка Беларусі распавёў пра сітуацыю ў эканоміцы.

Інфляцыя ў Беларусі дасягнула шакавальных значэнняў. Сёлета - самая высокая за пяць гадоў. Сайт Charter97.org спытаў экс-кіраўніка Нацбанку Беларусі Станіслава Багданкевіча, з чым гэта звязанае:

- Я мяркую, што гэта звязанае са станам эканомікі. Яна ў меншай ступені звязаная з грашова-крэдытнай палітыкай, бо яна досыць жорсткая. На 1 ліпеня ў нас нават скарацілася грашовая маса на 2,2% супраць мінулага года, гэта значыць, кошты выраслі і з іншых прычын.

Я мяркую, што такая інфляцыя звязаная з адсутнасцю канкурэнтных тавараў на спажывецкім рынку праз яго адміністрацыйнае рэгуляванне. Глыбінныя прычыны палягаюць у жорсткім кантролі дзяржаўнай і прыватнай уласнасці, бо грашовая маса не расце належным чынам, але павялічваюцца кошты.

- Часта інфляцыя зніжалася ў летні перыяд, бо ў гэты час падаюць кошты сезонных прадуктаў. Аднак моцнага паслаблення мы не назіраем. Чаму так адбываецца?

- Гэта адбываецца праз недавер да палітыкі ўладаў, Нацбанку, хоць ён спрабуе праводзіць адносна разумную палітыку. У насельніцтва ёсць велізарны недавер да гэтага рэпрэсіўнага і таталітарнага рэжыму, а таксама да ручнога кіравання эканомікай.

Я часам думаю пра нейкую дзікую сітуацыю. Лукашэнка дае каманду «пачнём ўборку ўраджаю» - і пачынаецца жніво. На 10% не адрамантаваная сельгастэхніка, ён дае каманду: неадкладна адрамантаваць. Як быццам бы ў нас насельніцтва, рабочы клас, балваны нейкія, а не адукаваныя грамадзяне краіны. Дзікая краіна, дзікае кіраўніцтва і ў канчатковым выніку і гэта ўплывае на інфляцыю. Гэта недавер грамадстве да той улады, якая сёння існуе.

- Рост цэнаў адбываецца на фоне таго, што на многія кошты прадуктаў замарожаныя. Гэта эфект спружыны?

- У нейкай ступені, так, эфект спружыны. Цэны, фактычна, не павінны расці, бо не павялічваюцца рэальныя даходы насельніцтва. Аднак, яны растуць, таму трэба шукаць глыбінную прычыну.

Прычына ва ўладзе, у той структуры ўлады, уласнасці, ганеннях на малы і сярэдні бізнэс. Мы назіраем, што спачатку быў напад на СМІ, затым на прыватных і свабодных прадпрымальнікаў. У канчатковым выніку гэта адбіваецца на росце коштаў.

- Некаторыя пазіцыі падаражэлі да 20 адсоткаў. Як растлумачыць гэту з'яву?

- Гэта не патлумачыш нейкімі канкрэтнымі фактамі. У нас жа інфляцыя не 9,9%, як паказала статыстыка, а ў рэальнасці дзесьці і ёсць 20%.

Нават пры стабільным курсе, здавалася б, што не павінна справакавацца інфляцыя, мы бачым рост коштаў імпартных тавараў. Жонка падарыла малодшай ўнучцы, якой 27 ліпеня споўнілася 5 гадоў, сукенку за 130 рублёў. Звычайная маленькая сукенка. Год таму яна каштавала палову гэтай сумы. Вось такія цэны, якія вызначаюцца сукупнасцю прычын. Усё сыходзіцца да недаверу ўладзе, якая сёння існуе ў краіне, бо яна нелегітымная і не абраная народам.

- Што сёння з'яўляецца больш сур'ёзнай праблемай. Рост інфляцыі або тое, што заробкі беларусаў не растуць?

- Я думаю, што заробкі таксама павінны вызначацца рынкам. Сёння ў нас бракуе працоўнай сілы, 100 тысяч вольных працоўных месцаў. Дык калі ёсць працоўныя месцы, то павінен расці кошт гэтай працоўнай сілы, павінен павялічвацца намінальны заробак, але ён таксама не расце.

Усё гэта звязанае з адміністрацыйным кіраваннем, умяшаннем у натуральны рынак, стаўленнем да бізнэсу, працоўнай сілы і гэтак далей.

Зразумела, калі б у нас быў бы перапоўнены рынак таварнай масы, то кошты не зніжаліся б, а стабілізаваліся. Так адбываецца на Захадзе, калі лішняя грашовая маса не вядзе да росту коштаў, бо поўна тавараў у крамах. Таму жаданне неяк пазбавіцца ад беларускай прадукцыі не прыводзіць да стабілізацыі. У нас ёсць некаторыя тавары, скажам, малочныя або мясныя вырабы, але ўлада экспартуе іх у залішніх аб'ёмах, каб атрымаць валюту. Прымусовы экспарт - гэта таксама адна з прычын унутранай інфляцыяй.

Нашы беларускія сыры і іншыя малочныя прадукты ідуць на экспарт. Расея вялікая, Кітай вялікі, там рынак пакупніцкага попыту вялікі. Ідзе працэс адтоку таварнай масы на гэты ўсходні рынак. Такім чынам, не перапаўняецца ўнутраны.

Я суджу пра рост цэнаў, улічваючы мой узрост, па кошту медыкаментаў. Яны ўвесь час растуць. І яны растуць не на 10%, а на 20-30%, а то і больш. Гэта таксама ўскосны паказчык.

- Ваш прагноз. Як можа развівацца сітуацыя далей?

- Я казаў вам раней, што я аптыміст і да канца гэтага года дыктатар Лукашэнка не дажыве на пасадзе прэзідэнта. Ён сыдзе ў адстаўку. Раней я спрачаўся на скрыню каньяку з калегам, але сёння на адну бутэльку каньяку. Усё ж спадзяюся, што з мноства прычын, тым ці іншым спосабам, гэты рэжым на чале з Лукашэнкам, гэты лукашызм, не дажыве да Новага года. Вядома, гэта вельмі аптымістычны пункт гледжання.

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]