Аляксандр Апейкін: Большасць спартоўцаў негатыўна ставяцца да Лукашэнкі

Чаму ў беларускай зборнай няма ні аднаго медаля на Алімпіядзе.

Лукашэнка раскрытыкаваў правальны выступ зборнай рэспублікі на Алімпійскіх гульнях у Токіа. За восем дзён у краіны - аніводнага медаля. З яго слоў, спартоўцы не могуць нічога выйграць, таму што яны, у адрозненне ад прадстаўнікоў афрыканскіх краін - не галодныя. Чаму беларусы не могуць выйграць ні аднаго медаля, растлумачыў mk.ru Аляксандр Апейкін, выканаўчы дырэктар беларускага Фонду спартыўнай салідарнасці.

- На гэтых Алімпійскіх гульнях мы саступаем такім краінам як Туркменістан, Кот-д'Івуар і гэтак далей, - кажа Аляксандр Апейкін. - Але адсутнасць медалёў - яшчэ паўбяды.

У лёгкай атлетыцы адбыўся сур'ёзны скандал: тры спартоўцы не былі дапушчаныя да Алімпіяды, таму што яны не здалі патрэбную колькасць допінг-тэстаў. Беларуская федэрацыя проста не дапільнавала гэты момант, няправільна палічыла колькасць спроб. У выніку выбылі спартоўка ў скачках у вышыню і два ўдзельнікі эстафеты на 400 метраў. Прычым бегуноў на доўгія дыстанцыі замянілі на спартоўцаў, якія бягуць 100 і 200 метраў. З такім жа поспехам футбалістаў маглі замяніць хакеістамі.

- Накшталт таксама камандны тып спорту - і так сыдзе.

- Так! Можаце ўявіць сабе ўзровень кампетэнцыі людзей, якія кіруюць Федэрацыяй лёгкай атлетыкі ў Беларусі?! Спартоўцы ў шоку. Яны ўжо рыхтаваліся ляцець, а ім за два дні да вылету кажуць, што ў іх тэсты забыліся ўзяць.

- А чаму так здарылася?

- Таму што Федэрацыю ўзначальвае кідальнік молата Іван Ціхан. Яму самому трэба было рыхтавацца да гульняў, а паралельна яшчэ і адміністрацыйнай працай нагрузілі. Натуральна, ён не паспеў ва ўсім разабрацца.

Але і гэта яшчэ не ўсё. Да Алімпійскіх гульняў у першым туры з Еўракубка вылецелі ўсе беларускія футбольныя клубы. Чэмпіён Беларусі «Салігорскі шахцёр» двойчы саступіў паў-аматарскаму клубу з Люксембурга «Фолу». Люксембуржцы нават гульцоў не купляюць, яны бяруць свабодных гульцоў з рынку, агульная сума складу не перавышае паўтара мільёна еўраў. Для параўнання - беларуская каманда ацэньваецца прыкладна ў 15 мільёнаў еўраў.

- Серыя спартыўных няўдач можа быць неяк звязана з пратэстамі 2020 года?

- Большасць спартоўцаў негатыўна ставяцца да Лукашэнкі і да таго, што ён робіць у апошні год. Пры гэтым многія стараліся захоўваць маўчанне, бо баяліся страціць фінансавую падтрымку. Тыя, хто адкрыта выказаліся супраць рэжыму, былі звольненыя або апынуліся пад сур'ёзным ціскам. Акрамя спартоўцаў, звольніліся многія трэнеры, што таксама адбілася на агульнай атмасферы.

Паралельна з гэтым спартоўцы, якія публічна падтрымалі рэжым, сталі аб'ектамі нянавісці для заўзятараў. За апошні год людзі наогул перасталі глядзець на спартыўныя дасягненні, першасным для іх з'яўляецца грамадзянская пазіцыя чалавека. Калі хтосьці з прыхільнікаў Лукашэнкі вылятае з Алімпіяды, беларусы радуюцца так, як быццам яны залаты медаль выйгралі. Адпаведна спартоўцы адчуваюць, што на радзіме іх выступ і спартыўныя дасягненні нікому не цікавыя. Гэта таксама цісне на іх.

Псіхалагічны складнік мае ключавую ролю ў вялікім спорце. Ты можаш быць выдатна гатовы фізічна, але калі ў галаве ў цябе нешта не тое, ты не зможаш перамагчы.

- Ці былі выпадкі, калі спартоўца не бралі на Алімпіяду праз яго палітычныя погляды?

- Да 2020 года такога быццам бы ні разу не было. Зараз на спартоўцаў з «няправільнымі» поглядамі аказваюць ціск, які перашкаджае ім выступаць. У выніку па дзюдо не змаглі прайсці адбор, напрыклад, Дзмітрый Шэршань і Аляксандр Вахавяк (чэмпіёны Еўропы. - заўв.), марафонка Святлана Кудзеніч таксама не змагла ўвайсці ў зборную, хоць яна вельмі старалася.

- Колькі праціўнікаў Лукашэнкі аказалася ў беларускай зборнай? У іх ёсць шанцы на золата?

- З 100 чалавек 7 не падтрымліваюць Лукашэнку. Наогул, шанцы на золата ёсць ва ўсіх, але найбліжэй за ўсё да яго, напэўна, Дзмітрый Асанаў - баксёр у вазе да 60 кілаграмаў. Але ад усіх 100 спартоўцаў мы можам атрымаць, можа быць, тры медалі. Справа ў падрыхтоўцы спартоўцаў. Праблемы былі і раней, а цяпер яны абвастрыліся. Уся кіраўнічая спартыўная вертыкаль фармуецца паводле прынцыпу лаяльнасці да Лукашэнкі, а не паводле прафесійных якасцяў.

- Дарэчы, быў жа выпадак, калі кіраўніка Федэрацыі хакея Беларусі западозрылі ў датычнасці да забойства аднаго з апанентаў Лукашэнкі - Рамана Бандарэнкі. Для спартыўных чыноўнікаў падобныя паводзіны з'яўляюцца нормай?

- Ну гэта, вядома, ганебнае выключэнне. Звычайна спартыўнымі чыноўнікамі становяцца бізнэсоўцы або былыя вайскоўцы. Прафесійных кіраўнікоў з добрым узроўнем адукацыі там няма.

- Наколькі цяперашняе выступленне Беларусі на Алімпійскіх гульнях горшае, чым у мінулыя разы?

- На Алімпіядзе ў Пекіне ў 2008 годзе мы ўзялі 14 медалёў, у Лондане ў 2012 годзе - 11 медалёў, а ў Рыа-дэ Жанейра - 9 медалёў. Дынаміка відавочная, і яна адлюстроўвае настроі ў грамадстве.

- Лукашэнка кажа пра фінансавы складнік... Колькі плацяць прызёрам Алімпійскіх гульняў?

- За золата плацяць 130 тысяч даляраў, за срэбра - 64 тысячы, а за бронзу - 43 тысячы. Для Беларусі гэта вельмі добрыя грошы. Але калі я правільна зразумеў Лукашэнку, ён прапаноўвае пазбаўляць грошай не чэмпіёнаў, а тыя тыпы спорту, прадстаўнікі якіх не могуць перамагчы на міжнародных спаборніцтвах.

Ён думае, што калі на першым месцы будзе вынік, а на другім грошы, сістэма запрацуе, але гэта глупства. Сістэма створаная такім чынам, што ўсе спартовыя структуры не здольныя даваць вынік.