Усенародная счэпка

Грамадзянская супольнасць - гэта мы з вамі.

Не здзіўляйцеся і не спяшаецеся пярэчыць: усё, што адбываецца апошнімі днямі, уся гэтая губапікаўская-гэбушная свістапляска, усе бессістэмныя напады на грамадскія арганізацыі і іх імклівастрэльная ліквідацыя - гэта добра, як бы парадаксальна ні гучала.

Апошні тыдзень адусюль чуваць пра рост лічбы: вось дзяржава закрыла амаль 40 няўрадавых арганізацый... 50... 56... І здзіўленыя каментары кіраўнікоў гэтых арганізацый: ну, мы ж у пратэстах не ўдзельнічалі, палітыкай не займаліся, мы займаліся выключна дабрачыннасцю, ці падтрымкай малога бізнэсу, або адукацыйнымі праектамі, або семінары праводзілі - нічога больш. Сацыяльныя сеткі рвуцца на кавалачкі ад лішку інфармацыі, тэлеграм-каналы не паспяваюць абнаўляць спісы ліквідаваных арганізацый - і ўсё адначасова з цяжкасцю пераводзяць дыханне пасля чарговага «ідзе татальная зачыстка грамадзянскай супольнасці ў Беларусі!».

А вось тут давайце спынімся. Я, напрыклад, чытаючы навіны, была здзіўленая не столькі маштабамі закрыцця грамадскіх арганізацый, колькі іх колькасцю ў прынцыпе. Закрылі 56 - у нас, высвятляецца, столькі было? Зарэгістраваных, афіцыйна прызнаных, легальных? З усімі адпаведнымі заканадаўству статутнымі дакументамі? І пасля гэтага мы яшчэ дзівіліся, чаму калектыўны Захад да нядаўняга часу адмаўляўся прызнаваць дыктатуру ў Беларусі? Якая ж гэта дыктатура, калі квітнеюць у краіне праваабарончыя і іншыя няўрадавыя арганізацыі, - гэта так, амаль дэмакратыя. Каб яшчэ смяротнае пакаранне скасаваць - і наогул у цемры не адрозніш ад Еўропы.

Чытаю каментар кіраўніка адной з закрытых днямі грамадскай арганізацыі: «Мы не налівалі бензін у бутэлькі, а дапамагалі людзям з інваліднасцю жыць крыху больш актыўна і весялей». Трэба думаць, астатнія паўсотні НДА толькі вырабам кактэйляў Молатава і займаліся. Уласна, у кожнай рэпліцы любога кіраўніка закрытага аб'яднання чытаецца або наўпрост, або паміж радкоў: «А нас за што?!»

Пытаць «за што?» у дыктатарскай дзяржаве - інфантылізм. Спадзявацца, што можна захаваць юрыдычную асобу пры выкананні ўсіх 33 літар алфавіту закона, - наіўнасць, якая горшая за крадзеж. Думаць, што пасведчанне аб рэгістрацыі дае права спакойна працаваць, - наіўнасць, якая мяжуе з недзеяздольнасцю.

Не бывае партызанскіх атрадаў, якія рэгіструюцца ў гестапа. Партызаны не атрымліваюць сведчанні і ліцэнзіі, не ўзгадняюць з гестапаўцамі тэксты ўлётак і не пытаюцца спіс дазволеных месцаў для іх расклейвання. А тыя, каго вядуць на расстрэл, не здзіўляюцца і не спрабуюць апраўдвацца: мы ж проста бабуль грамаце навучалі, дровы ім калолі ды ваду цягалі, і ніякай палітыкі. Жыццё за дыктатурай наогул вельмі падобнае да жыцця ў акупацыі. Тыя ж прынцыпы выжывання, тыя ж партызаны і тыя ж карнікі, толькі назвы іншыя.

Так што ўсё, што адбываецца - гэта правільна. Карнікі здуру самі рвуць ружовыя акуляры з тых, хто, нягледзячы на падзеі апошняга года, спрабаваў іх захаваць. Закрываючы ўсё і ўсіх адразу, яны выводзяць нас на чыстае, без прымешак, супрацьстаянне. Паміж дабром і злом цяпер няма ніякіх размытых паўтонаў: вось вам адно, а вось іншае. І тыя, хто кідаўся раней паміж барыкадамі са словамі «ну нельга ж усё дзяліць на чорнае і белае, свет значна складанейшы», устаюць у счэпку, бо інакш і быць не можа. Таму што грамадзянская супольнасць - гэта не зарэгістраваныя ў міністэрстве ютыцый няўрадавыя арганізацыі. Грамадзянская супольнасць - гэта мы з вамі. Гэта тыя, хто выходзіў на маршы, стаяў у ланцугах салідарнасці, дапамагаў вязням і іх пакінутым на волі сем'ям. Гэта тыя, хто дапамагаў уцякаць людзям, якія зазналі пераслед. Гэта тыя, хто вывешваў сцягі ў вокнах. Гэта беларусы. І наша грамадзянская супольнасць - зусім не міфічны «трэці сектар». Гэта 97 адсоткаў.

А тое, што адбываецца сёння, - гэта ўсяго толькі рэальнасць, у якой мы жывем не апошні год, а больш за чвэрць стагоддзя. І толькі ў нашых сілах гэтую рэальнасць змяніць.

Ірына Халіп, спецыяльна для Charter97.org

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]