«Беларусы нешта ведаюць»: вынас рублёвых укладаў з банкаў паскорыўся

Ранейшыя метады «заваблівання» ўкладчыкаў ужо не дзейнічаюць.

Дынаміка аб'ёму тэрміновых дэпазітаў фізічных асоб у беларускіх рублях - гэта індыкатар стаўлення беларусаў да сваёй нацыянальнай валюты, узроўню дэвальвацыйных чаканняў, выгоднасці захоўвання ашчаджанняў на такіх укладах. Але гледзячы на дынаміку апошніх месяцаў, ствараецца ўражанне, што гэты цалкам лагічны і натуральны індыкатар ужо не працуе, піша infobank.by.

А яшчэ зусім нядаўна змена рэшткаў сродкаў насельніцтва на тэрміновых BYN-укладах сапраўды была лагічнай і натуральнай, дзеянні ўкладчыкаў цалкам адпавядалі здароваму сэнсу.

Пасля жнівеньскай дэвальвацыі 2020-га, пачынаючы з верасня, калі наступіла валютна-курсавая стабілізацыя, і размяшчаць ашчадак на тэрміновых BYN-дэпазітах зноў стала выгадна (па даходнасці ў даляравым эквіваленце), зніжэнне рэшткаў з кожным месяцам станавілася ўсё меншым па суме.

Гэта значыць курсавая стабільнасць BYN-рубля ўвасобілася ў пазітыўную дынаміку тэрміновых BYN-укладаў фізічных асоб - гэта і лагічна і натуральна. У студзені 2021-га быў нават зафіксаваны першы прырост.

Але далей дынаміка пачала пагаршацца. Спачатку пайшло зніжэнне сумы штомесячнага прыросту рэшткаў, а ў красавіку было адзначана ўжо фізічнае памяншэнне рэшткаў на 23 млн BYN. У траўні гэтае памяншэнне было яшчэ большым - 44 млн BYN.

А калі ўлічыць, што частка новых дэпазітаў - гэта капіталізацыя налічаных працэнтаў па ўжо дзейных укладах, гэта значыць не ўсё новыя ўклады - фізічны прынос чарговай порцыі гатоўкі ў банк, то пры ўмове 100% -й капіталізацыі працэнтаў, у траўні выйшаў чысты адток пад 100 млн BYN.

Так, зыходзячы з сярэдняй у банкаўскай сістэме працэнтнай стаўкі па ўсіх бягучых, дзейных тэрміновых BYN-дэпазітах фізічных асоб (14,5% гадавых) і лічбы рэшткаў на такіх укладах у пачатку месяца (4,656 млрдBYN), разліковая сума налічаных усімі банкамі адсоткаў склала ў траўні 56 млн BYN. А рэшткаў пры гэтым стала менш на 44 млнBYN.

І гэта пры тым, што ў беларусаў няма цяпер больш выгаднага інструмента рэальнага і даляравага прырашчэння фінансавага капіталу, чым тэрміновыя дэпазіты ў нацыянальнай валюце: на іх можна атрымаць двухзначны працэнт гадавых.

У траўні, да таго ж, сярэдняя BYN-дэпазітная стаўка крыху вырасла: паводле апошніх звестак афіцыйнай статыстыкі, сярэдняя стаўка па ўсіх новых тэрміновых BYN-рублёвых укладах фізічных асоб у траўні 2021-га паднялася да 16,08% гадавых.

У тым ліку па відах новых тэрміновых BYN-рублёвых дэпазітаў сярэдняя працэнтная стаўка ў траўні вырасла:

па адклікальных - да 11,07% гадавых

па безадклікальных - да 16,55% гадавых.

Пры гэтым сам беларускі рубель у апошнія два месяцы ўмацоўваўся да даляра паводле вынікаў месяца: рэвальвацыя BYN-рублі да амерыканскай валюты склала:

у красавіку - 29,7% гадавых

у траўні - 12,7% гадавых.

У траўні крыху менш - праз «інцыдэнт з самалётам» у самым канцы месяца, які кароткатэрмінова выклікаў рост курсу даляра.

Працэнты рэвальвацыі дадаюцца да адсоткаў па ўнёску, ствараючы гэтым на BYN-дэпазіце звышвысокі - двухзначны – даляравы прыбытак.

Зыходзячы з афіцыйнай сярэдняй паводле банкаўскай сістэмы працэнтнай стаўкі ва ўсіх новых тэрміновых дэпазітах фізічных асоб у нацыянальнай валюце (у траўні - 16% гадавых), даляравая прыбытковасць тэрміновых BYN-укладаў склала:

у красавіку - 46% гадавых

у траўні - 29% гадавых.

На больш даходных BYN-дэпазітах $-прыбытковасць выходзіць яшчэ большая.

Такім чынам, на тэрміновых BYN-рублёвых укладах можна зарабіць у даляравым эквіваленце двухзначны адсотак гадавых: з 9 месяцаў пасля жнівеньскай дэвальвацыі $-стратным быў толькі студзень. А ў 6 месяцах $-прыбытковасць складала больш за 20% гадавых. Што на парадак больш, чым можна зарабіць на ўкладах непасрэдна ў далярах ЗША.

І вось на гэтым фоне ідзе адток грошай з тэрміновых BYN-рублёвых укладаў: аб'ём сродкаў насельніцтва на іх скараціўся да канца траўня да 4,611 млрд BYN. Прыкладна столькі там было летам 2019-га, амаль 2 гады таму. Але купіць на гэтую суму можна было тады прыкметна больш.

Атрымліваецца, што апошнія два месяцы, калі беларускі рубель увесь час умацоўваўся, дапамагаючы ствараць на тэрміновых BYN-дэпазітах даляравы звышпрыбытак, беларусы паводзілі сябе не рацыянальна, забіраючы ўклады.

Чаму ўкладчыкі сябе так паводзяць?

Беларусы нешта ведаюць?

Можа, гэта з'яўляецца індыкатарам настрояў і чаканняў у Беларусі настолькі негатыўных - на фоне падзей, што разгортваюцца ў краіне і вакол яе - што не дапамагае нават звышвысокая $-прыбытковасць BYN-укладаў?