28 сакавiка 2024, Чацвер, 16:07
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

Сяргей Дылеўскі на NEXTA адказаў на пытанні пра страйк

13
Сяргей Дылеўскі на NEXTA адказаў на пытанні пра страйк

Самае галоўнае сёння - ратаваць людзей ад ковіда.

Сяргей Дылеўскі - лідар Беларускага аб'яднання рабочых, у мінулым рабочы Мінскага трактарнага завода. У жніўні 2020 года адвозіў пацярпелых пратэстоўцаў у лякарні, пазней узначаліў страйк на МТЗ. Адседзеў 26 дзён арышту. 13 кастрычніка як апошні чалец Каардынацыйнай рады, які знаходзіцца на волі ў Беларусі, пакінуў краіну. 30 жніўня гэтага года выставіў ультыматум рэжыму Лукашэнкі, абвясціўшы аб пачатку перадстрайкавага стану.

Рабочы лідар адказаў на пытанні кіраўніка канала NEXTA Сцяпана Пуцілы.

ВІДЭА ГЛЯДЗІЦЕ ТУТ

- Прывітанне, Сяргей. Напярэдадні Беларускае аб'яднанне рабочых абвясціла аб старце агульнанацыянальнага страйку з 1 лістапада. Галоўнае пытанне, якое ўсіх цікавіць: чаму менавіта 1 лістапада?

- Усё вельмі проста напраўду. Самае важнае і першае пытанне: колькі можна цягнуць далей? Калі беларусы не гатовы на сённяшні дзень страйкаваць, то яны не будуць гатовы ўжо ніколі. Плюс да гэтага ўсяго: эпідэміялагічная сітуацыя ў краіне. У нас проста бяда робіцца, у нас людзі кагортамі гінуць. Сотні людзей кожны дзень паміраюць, дзяржаўная статыстыка хлусіць. Мы кожны дзень бачым у сацсетках, як людзі здымаюць гэтыя катлаваны, якія капаюцца трактарамі на могілках. І гэта не могілкі горада Менска, а недзе каля Салігорска ці Стоўбцаў. І калі на такі невялікі горад 20 ці 30 катлаванаў штодня выкапана для таго, каб пахаваць людзей, а заўтра будуць капаць такія ж — гэта гаворыць пра тое, што ў нас людзі мруць, як мухі.

Улада для таго, каб даць рады гэтай бядзе, не робіць нічога. Наадварот на сённяшні дзень мы зноў жа з навін бачым: здымаюць з грамадскага транспарту, з дзяржустаноў усе згадкі аб тым, што трэба выконваць нейкія эпідэміялагічныя нормы, абараняць сябе, насіць маскі, карыстацца антысептыкамі і гэтак далей. Гэта значыць кожнае згадванне пра каранавірус цяпер уладай проста замоўчваецца. І мы разумеем, што ў сувязі з гэтым эпідэміялагічная сітуацыя пагоршыцца яшчэ болей.

Плюс да гэтага: нянавісць да Лукашэнкі. Людзі стаміліся проста. Людзі стаміліся працаваць за тры капейкі. Людзі стаміліся ад умоў працы, з якімі яны сутыкаюцца, са сталымі затрыманнямі. Кожная беларуская сям'я ўжо сутыкнулася з тым, што іх сваякоў ці то затрымліваюць, ці то арыштоўваюць, ці садзяць у турму. І з гэтым трэба нешта рабіць. У нас на сённяшні дзень 824 ужо палітычныя зняволеныя, толькі прызнаныя. Больш за 4 тысячы крымінальных спраў паводле пратэстных артыкулах распачата. І ўсе гэтыя людзі патэнцыйна могуць стаць зняволенымі.

- Гэта значыць, гэта атрымліваецца свайго кшталту сацыяльная адказнасць перад людзьмі ў гэтых жудасных умовах, каранавіруса ў тым ліку?

- Вядома, найперш адказнасць за сябе і свае сем'і. Чалавек, які сёння прыходзіць на працу, рызыкуе як сваім здароўем, так і здароўем сваіх блізкіх, сваіх сем'яў. Ён заразу з працы прынясе дадому - заразіць сваю жонку, сваё дзіця. Або жонка прыйдзе з працы дадому - заразіць свайго мужа. Гэтая эпідэмія проста не спыніцца, пакуль людзі проста не вымруць.

- Вы размаўляеце са шматлікімі працоўнымі. Як цяпер абстаноўка на прадпрыемствах, у тым ліку з улікам каранавіруса? У нас была інфармацыя, што ледзь не палова цэхаў на некаторых прадпрыемствах ужо хварэе. Як у рэальнасці справа ідзе?

- Напраўду справа ідзе нават горш, чым мы гэта бачым з сацыяльных сетак і сродкаў масавай інфармацыі. Таму што людзі часта баяцца гаварыць адкрыта аб праблемах на прадпрыемствах, але нам вядомыя факты, калі ў цэхах, у якіх 700 супрацоўнікаў, блізу 200-250 на лістках непрацаздольнасці сядзяць дома, альбо ляжаць у шпіталях з каранавірусам. Фактычна гэта трэць усёй вытворчай сілы.

- Гэта значыць, яшчэ ўмоўна 100-150 чалавек страйкуе і цэх стане?

- Так. Калі палова цэха не будзе на працы, дык цэх стане. Ён фізічна не зможа даваць рады плану, працы. Чалавек фізічна не здольны, калі казаць аб машынабудаванні, чалавек фізічна не здольны абслугоўваць тры станкі. А калі казаць аб тым, што людзі, каб зарабіць неяк, змушаныя працаваць на двух-трох станках адначасова, гэта значыць бегаць, як вавёрка ў коле? І калі чалавек, які далей на лініі не выйдзе на працу, пойдзе на самаізаляцыю ці ўжо, не дай Бог, хворы на каранавірус і застаўся дома, то чалавеку давядзецца працаваць ужо на пяці станках, а гэта ўжо немагчыма, у прынцыпе. І наступная тэхналагічная аперацыя ўжо не атрымае дэталь у сваю апрацоўку. Гэта па ланцуговай рэакцыі выкліча спыненне цэха, а ў далейшым і прадпрыемства.

— А з улікам санкцый, я нагадаю, і дэталяў неўзабаве не будзе. І масавыя скарачэнні, пра якія мы гаворым апошнім часам і пішам у тэлеграм-каналах, яны закрануць у кожным выпадку, мне здаецца, прадпрыемствы. Як ты думаеш?

- Вядома. Я ў гэтым перакананы і ўпэўнены. Прычым санкцыі ўжо тычацца вельмі многіх прадпрыемстваў. Вельмі многія кампаніі, якія калісьці ў супрацоўнічалі з беларускімі прадпрыемствамі, ужо прэвентыўна спынілі сваё супрацоўніцтва, не чакаючы санкцый, каб не патрапіць у другасныя санкцыйныя спісы. І ўжо адчуваецца востры дэфіцыт дэталяў і абсталявання, што пастаўлялася з-за мяжы.

У сувязі з гэтым ужо вялікія праблемы, але калі яшчэ і людзі не выйдуць на працу, сыдуць на карантын, на самаізаляцыю - гэта прывядзе да поўнага прыпынення прадпрыемства.

- Але улічваючы сітуацыю ў рэгіёнах. Напярэдадні там ужо аўтобусы касуюць з-за таго, што працаваць няма каму. Людзі хварэюць, плюс многія не хочуць працаваць за такія грошы. Я думаю, калі пару чалавек яшчэ, як мінімум, застанецца дома, то, фактычна, многія прадпрыемствы таксама пойдуць у аўт. Што ты думаеш пра рэгіёны?

- Тая ж карціна, як і па ўсёй Беларусі.

- Там жа значна горш, чым у Менску. Вось у чым пытанне.

- У нас ужо на сённяшні дзень ёсць сітуацыя, што ў Слуцку, па-мойму, скасавалі рэйсавы аўтобус, у сувязі з тым, што кіроўцы гэтых аўтобусаў альбо звальняліся з працы, бо не хочуць працаваць за шэлегі, якія ім плацяць, альбо хворыя на каранавірус. І ў той жа час з гэтых жа аўтобусаў здымаюцца ўсе згадкі пра каранавірус, пра абмежаванні, пра маскавы рэжым і гэтак далей. Гэта проста абсурд.

- Мне здаецца, гэта робіцца, у тым ліку таму, каб не муляла вочы гэтая эпідэмія, якую дыктатар вельмі хоча не заўважаць, каб людзі не задумваліся аб тым, што сапраўды трэба застацца дома, захаваць здароўе сабе і сваім блізкім.

- У гэту хвіліну на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь так званым кіраўніцтвам нашай краіны зладжаны татальны генацыд нашага насельніцтва. Гэта значыць ён праз такія маніякальныя памкненні проста праводзіць генацыд насельніцтва, генацыд непажаданых.

Аб'ява пра страйк была, як абухом па галаве некаторым. І многія здзівіліся, некаторыя пасмейваліся. Наколькі я разумею, страйк — гэта не тое, што ў разуменні людзей: краіна рэзка спыняецца і нічога не працуе, акрамя пары медыкаў. Гэта ж не так. Бо, наколькі я разумею, гэта будзе нарастаць як лавіна: адзін цэх, адно прадпрыемства, потым некалькі. Як вы гэта бачыце?

- Так. Мы менавіта так і планавалі. Мы не разлічвалі, што страйк паўторыць сябе, як гэта было ў Салігорску, у Жодзіне на БелАЗе, у Менску на нашым прадпрыемстве, калі ў адзін дзень выйшла 5-10 тысяч чалавек з прадпрыемства. Узгадваючы нават мінулы год: першапачаткова страйк пачынаўся з 10-20 чалавек, якія за сабой павялі сотні і тысячы людзей. Тут сітуацыя тая ж. Мы не разлічваем, што прыме пастанову захаваць сваё жыццё і здароўе, выказаць пратэст рэжыму вялізная процьма людзей у першы ж дзень.

Я ўпэўнены, што мы будзем назіраць такую карціну, што страйк будзе адбывацца менавіта лавінападобна. Страйкавы рух будзе нарастаць з кожным днём.

- Гэта значыць, глядзець, натхняцца іншымі і прымаць пастанову.

- Так.

- Як вялася праца з працоўнымі? Які адсоткак умоўна вы маглі б ахапіць, на якіх прадпрыемствах і які фідбэк вы атрымлівалі? Што вам казалі?

- Глядзі, мы не ставілі задачу, каб сабраць вакол сябе натоўпы, натоўпы, і натоўпы людзей. Першапачаткова наша праца як праводзілася, так і праводзіцца: непасрэдна з актывам. А актыў прадпрыемства - гэта не тысячы чалавек. Актыў прадпрыемства - гэта можа быць 10 чалавек, у нейкія моманты актыў прадпрыемства могуць быць 1-2 чалавекі. Але праз сябе яны транслявалі настрой непасрэдна на заводах і прадпрыемствах. І ўся праца праводзілася праз іх: агітацыйная кампанія, друкаваная прадукцыя, праз размовы, праз перакананне.

Таму што насамрэч вялізная колькасць людзей згодная, што ў краіне трэба нешта мяняць, але яны сумняваюцца ў тым, ці будзе гэта бяспечна. А што рабіць далей? Ці хопіць мне фінансавых сродкаў для гэтага? Мы прапрацоўвалі ўсе гэтыя моманты. Мы заўсёды казалі, гаворым і будзем казаць, я заўсёды буду паўтараць людзям, што страйк заўсёды звязана з рызыкай, у большай ці меншай ступені. Я, абвяшчаючы страйк, разумею, што гэта і рэпутацыйная рызыка для мяне, у нейкай ступені рызыка ўласнай бяспекі, бо мы ведаем як працуюць спецслужбы. Але я гатовы на гэтую рызыку. Я гатовы рызыкаваць.

Таксама і людзі на прадпрыемствах, тыя ж актывы, тыя, хто да нас далучыліся, яны гатовы на рызыку ў меншай значна ступені. Таму што на сённяшні дзень мы лічым, што страйк у выглядзе «проста застацца дома» - гэта самы бяспечны варыянт страйку з той простай прычыны, што чалавека не затрымаюць за масавыя мерапрыемствы, чалавека не затрымаюць за агітацыю на працоўных месцах. Калі чалавек проста не выйшаў на працу, максімум, чым ён рызыкуе - гэта звальненнем з абрыдлай працы, за якую яму плацяць капейкі. У некаторых выпадках гэта сапраўды капейкі, бо да нас прыходзяць часам разліковыя лісткі, што за вылікам усіх утрыманняў чалавек атрымлівае 65 капеек за месяц, бывала і такое. Але гэта ўсё адно звязана з рызыкай, і наша задача была на працягу паўгода працы Беларускага аб'яднання працоўных растлумачыць усе рызыкі, максімальна гэтыя рызыкі згладзіць.

Калі ў чалавека стаіць пытанне аб да нейкай фінансавай падтрымцы, усе мы людзі, усе мы выдатна разумеем, што некаторым сысці ў страйк - гэта значыць застацца без фінансавання, людзі рыхтаваліся, але ці мала не хопіць, груба кажучы, тых запасаў, якія ёсць на сённяшні дзень у гэтага чалавека. І наша задача - падтрымаць гэтага чалавека. Яшчэ раз паўтару: у нас няма задачы купіць страйк, як гэта было ў асобных выпадках летась. Я бачу, што ў некаторых выпадках страйк проста куплялі: «страйкуйце, а мы будзем вам заробак плаціць». Я не быў ніколі прыхільнікам гэтага. Наша задача - менавіта падтрымаць тых, хто мае патрэбу, калі гэта будзе неабходна.

- Вось якраз фінансавы аспект закрануў. Менавіта на ім я хацеў крыху падрабязней спыніцца. Сапраўды, вельмі шмат інфармацыі аб тым, што людзі літаральна жывуць ад заробку да заробку. Ці ледзь не на карце «Халва» ці іншых, не будзем рэкламаваць, бяруць пазыкі велізарныя, назапашваюць. Да каго звяртацца такім людзям, калі простай мовай сказаць, яны хочуць пайсці, хочуць застацца дома, але ў іх не хопіць рэсурсу, каб месяц пратрымацца? На жаль, зараз у Беларусі такая сітуацыя.

- Так, сітуацыя такая складваецца, прычым яна складаецца не толькі цяпер. Яна складалася такім чынам менавіта гадамі. Таму што і ў 2020, і ў 2019 годзе большасць рабочых жылі канкрэтна ад заробку да заробку. Мы абвясцілі аб пачатку агульнанацыянальнага страйку з 1 лістапада. Сама дата была абумоўленая тым, што на 25-26 дзень па ўсёй Беларусі — гэта дзень выплатаў заробкаў. Чалавеку, які атрымаў заробак, які прыняў для сябе пастанову, будзе дастаткова гэтых 5-6-7 дзён да пачатку агульнанацыянальнага страйку, каб закупіць прадуктаў сабе на месяц, стварыць прадуктовую «падушку», каб засталіся нейкія фінансы на аплату самага неабходнага.

Калі казаць пра тыя ж растэрміноўкі, пра картку «Халва» і гэтак далей, мы планавалі нейкія пэўныя сумы: на 1 000 рублёў выплаты на карту «Халва» за месяц, калі ты не аплаціш, штраф будзе недзе 5-6 рублёў. Гэта абсалютна не крытычна для чалавека, які прыняў для сябе пастанову страйкаваць. Плюс да таго: мы маем намер страйкаваць да выканання нашых патрабаванняў.

Адно вельмі важнае, як я думаю, патрабаванне - гэта перамовы з асяроддзем, я не кажу пра чалавека, у якога свішча нешта, вусатага такога. У працэсе перагавораў можна будзе абмяркоўваць момант, што людзям патрэбны будуць крэдытныя вакацыі. Па сутнасці сваёй, чалавек, які браў крэдыт, прымаў гэту пастанову свядома. Наша задача зрабіць так, каб на гэты перыяд страйка вызваліць чалавека ад гэтай крэдытнай нагрузкі. Мы не можам за яго выплаціць гэты крэдыт, бо (яшчэ раз паўтаруся) гэта свядомая пастанова чалавека браць крэдыт ці не. Мы не можам за яго выплаціць гэты крэдыт, але мы можам арганізаваць усё такім чынам, каб у чалавека былі крэдытныя вакацыі, каб на момант гэтага крызісу ў чалавека не балела галава наконт гэтага.

- Ну, і апошняе пытанне. Процідзеянне спецслужбам, нядобразычліўцам да іншае. Як ты да гэтага ставішся, як ты глядзіш на гэта і ці ёсць у гэтага рэальная глеба?

- Пра спецслужбы, мы бачым на працягу года, як яны працуюць. Мы ўсведамляем, што ніводны грамадзянін Рэспублікі Беларусь (хоць, напэўна, толькі адзін) не застрахаваны ад таго, што да яго не прыйдуць. Гэта ўжо аксіёма, то бок да абсалютна кожнага чалавека ў Беларусі могуць прыйсці, яго могуць забраць, арыштаваць і пасадзіць у турму з надуманых артыкулаў, абсалютна кожнага. У мяне часам узнікае адчуванне, што яны проста крымінальны кодэкс рандомна разгортваюць, пальчыкам ткнуць - вось паводле гэтага артыкула і пойдзеш. Гэта поўнае беззаконне.

Баяцца гэтага? Не жыць у Беларусі. Напраўду, беларусы да гэтага ўжо звыклі. Калі казаць асабіста пра мяне, пра, як ты сказаў, хейтэраў, працу спецслужбаў... Я выдатна разумею, што з маім кейсам працуюць і ў нейкай ступені я баюся, рызыкую. Адэкватна я баюся за сваё жыццё, і гэта нармальна. Страх - гэта абсалютна нармальна. Я стараюся на гэтым не зацыклівацца, не звяртаць на гэта ўвагу і пазіцыя ў мяне такая: калі таварышы-агенты працуюць і халера з імі, робатафермы на нас нацкоўваюць, хейтэраў, калі гэтая хваля ідзе - значыць я ўсё раблю правільна. І гэта самае галоўнае для мяне, значыць, мы рухаемся ў правільным кірунку. Калі са мной пачалі актыўна працаваць - значыць бачаць канкрэтную пагрозу, значыць, тое, што я раблю, можа прывесці да таго, што рэжым абрынецца.

- А калі мы робім усё правільна - значыць, сапраўды рэжым зруйнуецца. Шчыра дзякую, Сяргей, за інтэрв'ю.

Напісаць каментар 13

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках