«Схуднела на 10 кіло і зарабіла $17 тысяч»

Беларуска распавяла аб сезоннай працы на градках у Еўропе.

Таццяна сышла з пасады дырэктаркі гандлёвай сеткі і адправілася збіраць спаржу на ангельскіх градках. І гэта ў 45 гадоў, без досведу і нават элементарнага ведання мовы. Мянчанка распавяла Onlíner аб умовах працы, заробку, новай краіне і прычынах, на якія наважылася на такі крок.

«Я занадта доўга сядзела на адным месцы за тры капейкі»

На кардынальную змену абстаноўкі Таццяна наважылася пасля сыходу з ранейшай працы. У адзін (які пазней стаўся ўдалым, але на той момант не вельмі добры) дзень жанчына зразумела, што 1100 рублёў заробку для дырэктаркі гандлёвай сеткі, якая мае да таго ж велізарны крэдыт на кватэру, - неяк зусім дзіўна.

- Мне яшчэ ў дзяцінстве мама казала: «На адным месцы і камень абрастае». Але толькі ў свае 45 гадоў я зразумела, што занадта доўга сядзела на адным месцы за тры капейкі. Чаму - і сама не ведаю. Акрамя таго, у нас з мужам крэдыт на кватэру. Спачатку здавалася, што гэта не вельмі вялікія грошы, але потым кожны месяц мы сталі плаціць па 800 рублёў на яго выплату. Падлічылі, што пераплата за ўвесь час будзе ўтрая вышэйшай, і наважылі мага хутчэй усё выплаціць. Апошняй жа кропляй стала тое, што ў мяне быў запланаваны адпачынак, пра які я загадзя прасіла і загадзя папярэджвала, але мяне не адпусцілі - працаваць няма каму. Тады я адразу напісала заяву на звальненне.

Жанчына кажа, што перамены яе не страшаць: лепш адгадаваць крылы, чым карані.

- Страшна мне не было. Я лёгкі на ўздым чалавек, для якога сарвацца з месца - справа трох секунд. Хутчэй гэта быў шок для ўсіх маіх сваякоў - я ж ім за дзень паведаміла, што звальняюся, а на заўтра ўжо з'ехала.

Муж Таццяны застаўся ў Менску — працаваць, глядзець за кватэрай і развязваць бытавыя пытанні. А сама яна наважыла паспрабаваць шчасця ў Еўропе.

- Калісьці даўно, у маладосці, глядзела на студэнтаў, якія з'язджаюць на заробкі ў Англію. У мяне такой магчымасці тады не было. А ў мінулым жніўні ўбачыла рэкламу ў Instagram і наважыла: чаму б і не? Паглядзела вакансіі і на наступны дзень адправіла заяўку.

Веданне мовы? Таццяна са смехам кажа, што пакуль працавала за мяжой, мела стасункі толькі на адной мове жэстаў.

- Ангельская ў мяне была зусім на нулі, я нават у школе нямецкую вучыла. Са мной былі і хлопцы, якія нядрэнна ведалі ангельскую, і тыя, хто карыстаўся онлайн-перакладчыкам, і такія, як я. Сяк-так адзін аднаго разумелі.

«У Літве я была звычайным рабочым на заводзе і атрымлівала ад 800 да 1300 еўраў»

Першай працай стала фабрыка пластмасавых вырабаў у Літве, дзе Таццяна прапрацавала 4 месяцы, з кастрычніка да лютага. Не самы відавочны выбар, але да восені практычна ўвесь ураджай быў сабраны, засталіся толькі ўборачныя сельгасработы, якія пад сілу хіба што моцным мужчынскім рукам.

- Адзіным патрабаваннем было хутка і якасна працаваць. Ніякіх санкніжак і ведання мовы не прасілі. Нас у групе на ферме было 80 чалавек, з іх беларусаў толькі 20, астатнія - балгары. Спачатку нас усіх пасадзілі на 10-дзённы карантын у хостэле, па два чалавекі ў пакоі. Пасля гэтага мы жылі ў гатэльным доме ва ўласніка вытворчасці, у пакоях па 2-4 чалавекі. З плюсаў - плаціць за жыллё не трэба, а яшчэ далі ў карыстанне аўтамабіль (Запраўка таксама за кошт наймальніка).

Пластык у выглядзе гранул на завод прывозілі з іншых краін. З яго выраблялі бытавую тэхніку, накрыўкі ад памперсаў і сурвэтак і гэтак далей.

- Праца была нескладаная: вырабы едуць па канвееры, а мы глядзім, каб не было браку, потым пакуем у скрынкі і заляпляем этыкеткай. Адзінае - цэлы дзень трэба стаяць на нагах і канцэнтраваць увагу.

На пластыкавым заводзе работнікі з Беларусі з'явіліся ўпершыню, акрамя іх былі толькі літоўцы. Тыповы рэжым такі: 4 дні працы, затым 4 выходныя.

- У мяне таксама спачатку быў такі графік, але потым я стала браць больш змен. У мяне пыталіся: можа, ты стамілася і лепш выхадны возьмеш? Але на двары была суровая зіма, знаёмых у Літве няма, мовы не ведаю, што яшчэ рабіць? У выніку ў мяне выходзіла на месяц ад 800 да 1300 еўраў. Не шмат, але і літоўцы там столькі ж атрымліваюць. Я ж была звычайным рабочым на заводзе, а не кіраўніком, так што ўсё справядліва: якая пасада - такія і грошы.

«За дзень на полі спаржы ў Англіі праходзіла па 30 кіламетраў»

Пасля Літвы мянчанка вярнулася дадому, каб падрыхтаваць усе дакументы для новай працы - на палях са спаржай у Англіі. Займацца пошукам працы трэба загадзя: па-першае, кантракт з сезоннымі работнікамі падпісваецца на паўгода (менавіта столькі можна знаходзіцца ў краіне без падатковых наступстваў), а па-другое, нікому не хочацца мяняць работнікаў і зноўку навучаць іх у разгар збору ўраджаю.

- Я памяняла пашпарт, у якога заканчваўся тэрмін, і даслоўна за тры дні атрымала брытанскую візу. Аплачвала дарогу з візай, выйшла блізу 1000 еўраў.

У красавіку жанчына высадзілася на нязведанай тэрыторыі, хоць і з ужо знаёмымі людзьмі. Для ўсіх работнікаў загадзя стварылі агульны чат у мэсэнджары, дзе абмяркоўваліся дэталі паездкі. Затым людзі пазнаёміліся яшчэ бліжэй - падчас 10-дзённага карантыну, які стаў ужо звыклым. Так што да моманту трапляння на градкі са спаржай усе былі адзін аднаму як родныя.

— На полі кожнаму выдзелілі па баразне, адмысловаму нажу, кошыку — і наперад. Хадзіць даводзілася вельмі шмат, часам за дзень я праходзіла па 30 кіламетраў. Як правіла, мы былі ў спецыяльных дажджавіках. Гэта быў вельмі дрэнны сезон у фермераў, і працаваць даводзілася ў дождж і град. А спаржа за адзін дзень вырастае да 15 сантыметраў! Не скажу, што было лёгка, але сэнс камусьці пра гэта плакацца? Усе сельгасработы - гэта вельмі цяжка, але я ж ведала, куды ішла. У выніку ўсё гэта пайшло мне толькі на карысць: спачатку праз паўнату было цяжкавата працаваць, а вярнулася я ўжо на 10 кіло лягчэйшай. Калі прыехала дадому, муж не пазнаў, сказаў: «Не ведаю, хто ты, заходзь толькі з пашпартам!»

Работнікі жылі ў спецыяльна пабудаваных дамах-гатэлях з усімі выгодамі: кухня, пральныя машыны, сушылкі (без іх у Англіі нікуды) і гэтак далей. За тыдзень пражывання кожны работнік аддаваў па 58 фунтаў, ежу куплялі і гатавалі самастойна, кожны сам сабе. Кожны тыдзень работнікам рабілі тэсты, усіх ахвотных прышчапілі «Файзерам». Калі дрэнна сябе адчуваеш - ніхто працаваць не прымушаў.

Аплата была пагадзіннай: колькі хочаш і можаш - столькі і працуй. Са слоў Таццяны, у яе выходзіла ад 6 да 12 гадзін на дзень. Усё было празрыста: грошы прыходзілі на спецыяльна аформленую банкаўскую карту работніка, плюс медстрахоўка і адлічэнне падаткаў і ўнёскаў на пенсію. Потым гэтыя ўнёскі і падаткі можна будзе вярнуць у Беларусі. Заробленыя грошы Таццяна адпраўляла мужу і дзецям, частку марнавала на праезд (ён у Англіі вельмі дарагі), экскурсіі і іншыя жаданні. Потым зняла рэшту з рахунку і прывезла гатоўкай.

З назіранняў мянчанкі, большасць беларусаў на заробках — людзі, старэйшыя за 40 гадоў.

- Адны прыязджалі, каб зарабіць на кватэру, іншыя такім чынам падарожнічалі і збіралі на новыя паездкі. Атрымлівалі мы нядрэнна - 8,91 фунта за гадзіну, так што за паўгода ў мяне выйшла 12 тысяч даляраў (пасля выплаты ўсіх падаткаў і без уліку выдаткаў). За дзве паездкі я ні разу не пашкадавала, што адправілася на заробкі, хоць былі маладзёны, якія казалі: «Мне цяжка, больш сюды не паеду». Але большасць разумела, што гэта немаленькія грошы. Я прывезла блізу 17 тысяч даляраў, дома такіх грошай не заробіш. Таму ўпэўненая - пакуль ёсць шанцы, іх трэба выкарыстоўваць, а вярнуцца заўсёды паспееш.