Астраномы выявілі сляды адной з самых старых зорак

Гэта можа стаць ключом да разумення таго, як «запаліўся» Сусвет.

Астраномы з Фларэнтыйскага ўніверсітэта пад кіраўніцтвам Асы Скуладатыр вывучылі зорку AS0039, размешчаную ў галактыцы Скульптар на адлегласці 290 000 светлавых гадоў ад нас, паведамляе «Новое время».

Хімічны склад гэтага аб'екта мяркуе, што ён уключае элементы ад так званай зоркі папуляцыі III, якая стала гіперновай.

Навукоўцы дзеляць зоркі па папуляцыях, I, II і III. Зоркі папуляцыі I, куды ўваходзіць і Сонца, змяшчаюць вялікую колькасць цяжкіх элементаў, якія ўтварыліся падчас тэрмаядзернага сінтэзу ў больш ранніх зорках. Самая старажытная, папуляцыя III, уключае ў сябе першае пакаленне зорак пасля Вялікага выбуху, векам амаль 13,7 мільярда гадоў. Яны існавалі вельмі нядоўга, блізу мільёна гадоў, і таму астраномы ні разу іх не назіралі.

Згодна з аналізам, праведзеным астраномам Асай Скуладатыр з Фларэнтыйскага ўніверсітэта ў Італіі, AS0039 не толькі зорка з самай нізкай металічнасцю, калі-небудзь выяўленая за межамі галактыкі Млечны Шлях, але і змяшчае найменшую долю вугляроду сярод усіх вядомых зорак.

У выпадку пацверджання AS0039 можа стаць ключом да разумення таго, як «запаліўся» Сусвет.

«Мы выявілі другасную зорку з надзвычайна цяжкімі хімічнымі характарыстыкамі: з нізкім змяшчэннем жалеза, AS0039 нават не багатая на вуглярод і мае надзвычай нізкую колькасць магнію ў параўнанні з іншымі больш цяжкімі элементамі, такімі як кальцый», - патлумачыла Скуладатыр.

Хоць астраномы даволі добра разумеюць, як Сусвет эвалюцыянаваў ад Вялікага выбуху да свайго цяперашняга мігатлівага стану, у далёкія куткі прасторы-часу цяжка зазірнуць. Цягам некалькіх мільёнаў гадоў пасля Вялікага выбуху космас быў запоўнены гарачым, мутным, непразрыстым газам. Толькі калі нарадзіліся першыя зоркі, іх ультрафіялетавае святло іянізавала гэты газ.

Сучасныя працэсы ўзнікнення зорак даюць нам некаторае ўяўленне пра тое, як нарадзіліся зоркі папуляцыі III, але выяўленне іх і іх непасрэдных слядоў будзе найлепшым спосабам высветліць, як напраўду разгортваўся гэты дзіўны перыяд у гісторыі Сусвету.

Такім чынам, калі мы знаходзім зоркі з адносна нізкім змяшчэннем металаў, гэта азначае, што зорка павінна быць даволі старой, яшчэ да таго, як металы з'явіліся ў вялікай колькасці.

У AS0039 сапраўды вельмі мала металаў. Гэта само па сабе цікава. Галактыка Скульптар агулам даволі бедная на металы, таксама ў ёй усяго толькі 4 адсоткі прапарцыянальнага змяшчэння вугляроду, знойдзенага ў Млечным Шляху, што дазваляе выказаць здагадку, што яна даволі прымітыўная. Але AS0039 бедная на метал нават для свайго месцазнаходжання.

Скуладатыр і яе каманда выявілі, што зорцы бракуе вугляроду і магнію нават больш, чым звычайна для зоркі з нізкім змяшчэннем металаў. Паколькі гэтыя элементы ўтвараюцца ў выніку зліцця ядраў зорак, гэта прадугледжвае незвычайнае паходжанне аблокаў малекулярнага газу AS0039.

Са слоў навукоўцаў, такія суадносіны змяшчэння вугляроду-жалеза, магнію-кальцыя і магнію-тытану ўзгадняюцца з надзвычай магутным выбухам - гіперновай, у 10 разоў больш энэргічнай, чым звышновая.

Каб высветліць, як гэта адбылося, навукоўцы правялі сімуляцыі. Лепш за ўсё падыходзіў выбух гіперновай зоркі - прабацькі папуляцыі III, маса якой прыкладна ў 21 раз перавышае масу Сонца.

Гэта азначала б, што AS0039 уяўляе сабой адно з першых наглядальных сведчанняў звышновых зорак з нулявой металічнасцю.