Хто, як і калі будзе плаціць новы транспартны падатак у Беларусі

Важныя змены патлумачылі на простых прыкладах.

Увайшлі ў дзеянне змены ў Падатковы кодэкс, якія скасавалі так званы дарожны збор, прывязаны да тэхагляду, але ўвялі з 1 студзеня новы падатак для ўладальнікаў транспартных сродкаў.

Партал tut.by разбіраўся з тым, як будзе працаваць новаўвядзенне на канкрэтных прыкладах.

Хто будзе плаціць, а хто - не?

Як мы ўжо пісалі, фактычна, у Беларусі з'явіўся новы маёмасны падатак: плаціць яго будуць не тыя, хто ездзіць на аўтамабілі, а тыя, хто ім афіцыйна валодае. Але калі ў выпадку з падаткам на нерухомасць уладальнікі некалькіх кватэр вызваляюцца ад выплаты падатку за адну з іх, то ў дачыненні да транспартных сродкаў такой ільготы няма.

Калі падыходзіць зусім проста, то раз на год плаціць трэба будзе за кожны транспартны сродак, які на вас зарэгістравана. Плацельшчыкамі падатку будуць і звычайныя грамадзяне, і ІП, і арганізацыі - усе, у каго ва ўласнасці ёсць транспартны сродак, пастаўлены на ўлік у ДАІ. Налічаць яго і тым, хто аформіў машыну ў лізінг.

Плаціць падатак не будуць:

дзяржорганы, суды, органы пракуратуры, войскі і вайсковыя фармаванні, а таксама арганізацыі, уключаныя ў пералік тых, хто выконвае перавозкі транспартам агульнага карыстання;

не будуць налічваць падатак на транспартныя сродкі, якія выкарыстоўваюць для надання меддапамогі, сацабслугоўвання (напрыклад, аўто з надпісам "Сацыяльная служба") ці на спецыяльна абсталяваныя для выкарыстання інвалідамі машыны.

таксама не будуць налічваць падатак на машыны, якія выбылі з валодання ўласніка ў выніку крадзяжу (павінна быць пацверджаныя дакументальна);

ўладальнікі электрамабіляў (льгота будзе дзейнічаць да 31 снежня 2025 года);

уладальнікі транспартных сродкаў, выпушчаных не пазней за 1991 года або звесткі пра год выпуску якіх адсутнічаюць.

А як жа «аўтахлам» і аўто, прададзеныя без зняцця з уліку?

Паколькі падатак будуць налічваць паводле факту наяўнасці ва ўласнасці транспартнага сродку, то плаціць яго давядзецца, нават калі аўто ні разу за год не выехала з двара. Не вызваліць ад выплаты і довад, што аўто вы шмат гадоў таму прадалі без зняцця з уліку выпадковаму знаёмаму або на запчасткі.

Праўда, у Падатковым кодэксе прапісана норма аб вызваленні ад падатку транспартных сродкаў, знятых з уліку да 1 ліпеня 2021 года. Фактычна, ва ўладальнікаў «аўтахламу» і іншых фармальных уладальнікаў ёсць паўгода, каб разабрацца са сваёй маёмасцю і не плаціць у скарбніцу за тое, што не выкарыстоўваецца. Як правільна гэта зрабіць, журналісты падрабязна раскажуць найбліжэйшым часам.

Як будзем плаціць падатак у гэтым годзе?

Графік плацяжоў распісаны выразна на ўсе гады існавання падатку: да 1 верасня прыходзіць паведамленне ад падатковай, да 15 лістапада трэба заплаціць падатак. Але маёмасны падатак, у адрозненне ад збору, не плаціцца наперад - калі маем аўто у гэтым годзе, то плаціць за гэта будзем у наступным.

Напрыклад, у вас на 1 студзеня 2021 года зарэгістраваны аўтамабіль, які мае допуск да ўдзелу ў дарожным руху да 30 сакавіка 2021 года. Паводле Падатковага кодэксу, ад выплаты падатку вызваляюцца транспартныя сродкі, у дачыненні да якіх не скончыўся тэрмін дзеяння дазволу на допуск да ўдзелу ў дарожным руху. У выніку ў 2021 годзе плаціць вам нічога не давядзецца, а вось ў 2022 годзе вам прыйдзе да выплаты сума за дзевяць месяцаў (з красавіка да снежня ўключна) гэтага года, за 2022 год падатак выставяць да выплаты ў 2023 годзе і гэтак далей.

Сапраўды гэтак жа і тыя, хто купіць аўто ў гэтым годзе, заплаціць за яго падатак ужо ў наступным.

А калі дзяржаўны падатак у 2020 годзе не плаціў наогул?

Згодна з Падатковага кодэкса, аўтаўладальнікі, якія не заплацілі дзяржаўны збор летась, будуць плаціць падатак паводле такой схемы: да 1 лістапада 2021 года ім прыйдзе квітанцыя з авансавым плацяжом, яго трэба будзе заплаціць да 15 снежня 2021 года. Сума авансавага плацяжу за кожнае аўто будзе аднолькавая - 1 базавая (або 29 рублёў), за прычэп-лецішча або матацыкл - 20 рублёў.

Затым да 1 верасня 2022 году падатковая палічыць, колькі менавіта трэба даплаціць, і дашле яшчэ адно паведамленне. Канчаткова разлічыцца са скарбніцай за гэты год трэба будзе да 15 лістапада 2022 года.

Транспартны падатак і праўда меншы за дзяржаўны збор?

Так, стаўкі, якія падаюцца ў дадатку да Падатковага кодэкса на гэты год, сапраўды меншыя за тыя, што плацілі ўладальнікі машын раней.

Зараз сума падатку таксама залежыць ад дазволенай максімальнай масы, ёмістасці або прапісаная за адну адзінку транспартнага сродку. Прынцып, чым большая маса, тым больш плаціць, захаваўся, але стаўкі зрабілі меншыя.

Калі звестак пра дазволеную максімальную масу няма, падатак разлічаць з сумы мінімальнай стаўкі для адпаведнага тыпу транспартнага сродку.

Ці ёсць ільготы і як іх атрымаць?

Льготы ёсць. Напрыклад, 50 адсоткаў ад сумы падатку будуць плаціць ветэраны ВАВ, інваліды 1-й і 2-й групы, а таксама пенсіянеры. На 25 адсоткаў менш будуць плаціць інваліды 3-й групы (за выключэннем выпадкаў, калі падатак ім плаціць не трэба зусім - гл. першае пытанне).

Праўда, ёсць адзін важны нюанс: зніжку дадуць толькі пры наяўнасці ў льготніка сапраўднага пасведчання кіроўцы адпаведнай катэгорыі (глядзі раздзел 28 Падатковага кодэкса). Гэта значыць аформіць аўтамабіль на бабулю-пенсіянерку, каб заплаціць удвая менш, не атрымаецца.

Як і ў выпадку з іншымі маёмаснымі падаткамі, мясцовыя органы ўлады могуць вызваляць ад выплаты падатку (цалкам або часткова) тых, хто апынуўся ў цяжкай жыццёвай сітуацыі. Але транспартны сродак не павінен пры гэтым выкарыстоўвацца для ажыццяўлення прадпрымальніцкай дзейнасці.

Як палічаць падатак, калі я прадам аўто ў гэтым годзе?

Норма закона на гэты конт гучыць так: падлік падатку спыняецца з 1-га дня месяца, наступнага за месяцам, у якім транспартны сродак быў знята з уліку.

Але паколькі гэты год абвешчаны пераходным, то ўсё будзе залежаць ад таго, калі менавіта вы прадасце аўто. Дакладней, калі вы знімеце яго з уліку. Як мы ўжо пісалі вышэй, не будуць налічваць падатак за транспартныя сродкі, якія зняты з уліку да 1 ліпеня 2021 года. Гэта значыць, калі вы знялі аўто з уліку 15 траўня 2021, то падатак плаціць не будзеце зусім. Калі ж пакупніка аўто знойдзе, напрыклад, 15 жніўня 2021, то за студзень - жнівень вам выставяць да выплаты падатак.

Ці можна не плаціць падатак за моцна пацярпелы ў ДТЗ аўтамабіль?

Асобна такая катэгорыя ў спісе тых, каму не трэба плаціць падатак, не прапісаная. Таму, калі аўто стаіць на ўліку, ліст з падатковай вам прыйдзе. Адзіны варыянт у гэтым выпадку, зыходзячы з заканадаўства, звярнуцца да мясцовых органаў улады, каб яны з улікам вашай жыццёвай сітуацыі вызвалілі ад выплаты падатку на нейкі перыяд.