Медыкі высветлілі, ці можа вітамін D абараніць ад COVID-19

Адкрыты ліст апублікавалі 73 французскія эксперты.

Што, калі вітамін D можа прадухіліць заражэнне сovid-19 і развіццё цяжкай формы захворвання? Апублікаваны 8 студзеня ў «La Revue du Practitionien» адкрыты ліст, падпісаны 73 экспертамі і шасцю французскімі навуковымі супольнасцямі, прапануе тэрапеўтам прапісваць вітамін D інфекаваным людзям і насельніцтву ў цэлым, піша Le Figaro.

Высунутая ідэя не новая. Гэтай зімой у Вялікай Брытаніі пачалася кампанія бясплатнага распаўсюджвання дабавак вітаміну D сярод 2 мільёнаў пажылых і ўразлівых людзей у надзеі знізіць рызыку развіцця цяжкай формы сovid-19. У лістападзе ўрад патлумачыў сваю пастанову «патэнцыйным станоўчым эфектам вітаміну D» супраць сovid-19. 20% брытанцаў, асабліва пажылыя людзі, людзі з залішняй вагой і чарнаскурыя, адчуваюць дэфіцыт гэтага вітаміну. Ці ёсць навуковае абгрунтаванне станоўчага эфекту вітаміну D у барацьбе з сovid-19?

Выпрацаваны скурай пасля знаходжання на сонцы вітамін D (які на самай справе з'яўляецца гармонам) таксама прысутнічае ў тлустай рыбе, яечных жаўтках і некаторых грыбах. Ён таксама прысутнічае ў абагачаных прадуктах харчавання і ў выглядзе лекаў. Вітамін D неабходны для росту і мінералізацыі костак: ягоны сур'ёзны дэфіцыт можа прывесці да рахіту ў дзяцей і остэамаляцыі ў дарослых. Ён удзельнічае ў шматлікіх фізіялагічных працэсах, гуляючы вялікую ролю ў імунным працэсе.

У апошнія месяцы ў некалькіх навуковых даследаваннях паведамлялася пра вялікую колькасць пацыентаў з дэфіцытам вітаміну D сярод людзей, шпіталізаваных з сovid-19. Даследаванне, апублікаванае 3 верасня ў часопісе «Jama», паказала, што рызыка атрымання станоўчага выніку тэсту на сovid-19 вышэйшая ў людзей з дэфіцытам вітаміну D. Нарэшце, крыжаваны аналіз звестак, праведзены ў Еўропе, паказаў, што смяротнасць ад сovid-19 у значнай ступені звязаная з узроўнем вітаміну D сярод насельніцтва. Пры гэтым у краінах з самымі нізкімі паказнікамі назіраецца большая колькасць заражэнняў і смяротных вынікаў.

Прычына ці следства?

«Акрамя таго, чарнаскурыя людзі і прадстаўнікі этнічных меншасцяў, якія з большай верагоднасцю пакутуюць на дэфіцыт вітаміну D праз больш цёмнае адценне скуры, з усяго відаць, больш заражаюцца сovid-19, чым белыя», – пісаў у траўні навуковы часопіс «The Lancet ». Усе гэтыя чыннікі прымушаюць некаторых навукоўцаў думаць, што вітамін D можа абараніць ад сovid-19, а таксама ад цяжкіх формаў захворвання.

Аднак прафесар Філіп Ацье з універсітэта Стратклайд заклікае «асцерагацца зваротнай прычынна-следчай сувязі». «Цяпер мы ведаем, што канцэнтрацыя вітаміну D у крыві рэзка зніжаецца пры запаленчым працэсе, калі б ён быў востры (як пры сovid-19) або хранічны. Але пытанне, ці з'яўляюцца гэтыя нізкія паказнікі прычынай або вынікам захворвання, так і не высветленае пасля трох дзесяцігоддзяў актыўных даследаванняў» – тлумачыць ён. Навукоўца схіляецца да другой гіпотэзы.

У якасці доказу ён прыводзіць шматлікія клінічныя даследаванні ўжывання вітаміну D у розных галінах у якасці лячэння або сродку прафілактыкі. Яны амаль ніколі не прыводзілі да станоўчых высноваў. Адзінае выключэнне – метааналіз 25 навуковых даследаванняў, праведзеных у 2017 годзе, які паказаў, што ўжыванне вітаміну D зніжае рызыку рэспіраторных інфекцый, асабліва ў людзей з ягоным дэфіцытам.

У чэрвені Нацыянальны інстытут аховы здароўя Вялікай Брытаніі пастанавіў не рэкамендаваць ужыванне вітаміну D для прафілактыкі або лячэння сovid-19 праз недастатковыя доказы ягонай эфектыўнасці. Сваё меркаванне ён пацвердзіў у верасні. «Як і ў выпадку з любымі іншымі лекамі, толькі выбарачныя клінічныя даследаванні (з групай плацэба) могуць даць выразны адказ на пытанне пра ўплыў вітаміну D на сovid-19. На дадзены момант гэта не так», – рэзюмуе прафесар Аліўе Ламі, кіраўнік тэрапеўтычнага аддзялення ва Універсітэцкай лякарні Лазаны.

Клінічныя даследаванні павінны стартаваць у шпіталі ў Осла. Яны вызначаць, ці можа тлушч печані траскі (багаты на вітамін D) рабіць ахоўнае дзеянне. У даследаванні будуць удзельнічаць 70 000 чалавек. «У найлепшым выпадку дэфіцыт вітаміну D будзе толькі адным з многіх чыннікаў, якія ўплываюць на соvid-19. Але ёсць важкія падставы меркаваць, што вітамін D, недарагі і добра пераносны прэпарат, можа мець станоўчы эфект», – адзначае спецыяліст Адрыян Марціна з Лонданскага ўніверсітэта Каралевы Марыі.