Акт аб дэмакратыі ў Беларусі: ЗША рыхтуюць санкцыі ў дачыненні да сям'і Лукашэнкі

ЗША не прызнаюць Лукашэнку.

Група кангрэсменаў унесла ў Палату прадстаўнікоў ЗША законапраект пра змены ў «Акт аб дэмакратыі ў Беларусі 2004 года». Акт 2004 году меў на ўвазе ўвядзенне санкцый супраць беларускага рэжыму і накіраванне дапамогі НДА і незалежным СМІ, якія выступаюць у абарону дэмакратыі і правоў чалавека. Законапраект «Акт аб Дэмакратыі, Правах чалавека і суверэнітэце Беларусі» падрыхтаваны рэспубліканцам Крысам Смітам і групай кангрэсменаў. 1 кастрычніка пройдзе першы разгляд законапраекта ў Камітэце Палаты прадстаўнікоў у міжнародных стасунках.

Тэкст законапраекта апублікаваны на сайце Кангрэсу.

У выпадку прыняцця, на працягу 120 дзён дзяржсакратар і кіраўнік нацыянальнай выведкі ЗША павінны даць даклад пра пагрозу суверэнітэту і незалежнасці Беларусі з боку Расеі. Яшчэ адзін даклад - пра маёмасць Аляксандра Лукашэнкі - павінен быць падрыхтаваны міністрам фінансаў ЗША, дзяржсакратаром і кіраўніком выведкі цягам 90 дзён. У ім павінна ўтрымлівацца інфармацыя пра банкаўскія рахункі, інвестыцыі і іншыя бізнес-інтарэсы Лукашэнкі і яго сямейнікаў.

У законапраекце гаворыцца, што беларускія ўлады на чале з Аляксандрам Лукашэнкам працягваюць парушаць правы чалавека і асноўныя прынцыпы дэмакратыі, у тым ліку шляхам фальсіфікацыі парламенцкіх і прэзідэнцкіх выбараў, пераследаваць і арыштоўваць палітычных актывістаў і мірных пратэстоўцаў, прыгнятаць незалежныя СМІ і журналістаў, абмяжоўваць доступ да інтэрнэту , працягваюць кампанію рэпрэсій супраць НДА, прафсаюзаў і прадпрымальнікаў.

Аўтары законапраекта адзначаюць, што беларускія ўлады «праводзяць палітыку, якая падрывала суверэнітэт і незалежнасць краіны, падпарадкоўваючы палітычныя, эканамічныя, культурныя і сацыяльныя інтарэсы Беларусі інтарэсам Расеі».

Кангрэсмены заяўляюць, што выбары, што прайшлі ў жніўні, былі сфальсіфікаваныя і не адказвалі міжнародным стандартам, а пасля выбараў улады жорстка задушылі самыя масавыя ў гісторыі краіны мірныя пратэсты і спрабуюць спыніць дзейнасць Каардынацыйнай рады. Таксама ўлады абмяжоўваюць свабоду слова, блакуючы інтэрнэт, пазбаўляючы журналістаў акрэдытацыі, запалохваючы і затрымліваў журналістаў.

«Супраць волі большасці беларускага народа прэзідэнт Расеі Уладзімір Пуцін падтрымаў рэжым Аляксандра Лукашэнкі, у тым ліку прапанаваўшы яму дапамогу ў сферы бяспекі, падаўшы істотную фінансавую падтрымку і даслаўшы расейскіх прапагандыстаў, каб дапамагчы распаўсюджванню праўладную прапаганду на беларускай дзяржаўнай тэлевізіі», - гаворыцца ў законапраекце.

Аўтары законапраекта ўважаюць, што ЗША павінны асудзіць жнівеньскія выбары, а таксама пераслед апазіцыйных кандыдатаў, сябраў Каардынацыйнай рады, мірных пратэстоўцаў, страйкоўцаў, незалежных назіральнікаў, незалежных журналістаў і блогераў. ЗША заклікаюць вызваліць усіх палітвязняў, у тым ліку грамадзяніна ЗША Віталя Шклярова, падтрымліваць беларускі народ, не прызнаваць інкарпарацыю Беларусі ў саюзную дзяржаву з Расеяй, «бо так званая Саюзная дзяржава будзе адначасова і спробай паглынання Беларусі і крокам да аднаўлення таталітарнага Савецкага Саюза».

ЗША не прызнаюць вынікі выбараў 9 жніўня 2020 года і адмаўляюцца прызнаваць Аляксандра Лукашэнку легітымна абраным кіраўніком Беларусі, гаворыцца ў законапраекце.

ЗША падтрымліваюць АБСЕ ў якасці пасярэдніка ў нацыянальным дыялогу, прызнаюць Каардынацыйную раду легітымным інстытутам для ўдзелу ў дыялогу ў мірнай перадачы ўлады, выступаюць за пашыраную дыпламатычную прысутнасць у Беларусі.

Законапраект прапаноўвае:

падтрымліваць дзейнасць, накіраваную на барацьбу з інтэрнэт-цэнзурай і тэхналогіямі для сачэння;

падтрымліваць дзейнасць жанчын, якія выступаюць за свабоду і правы чалавека;

падтрымліваць развіццё адукацыі на беларускай мове;

падтрымліваць развіццё прыватнага сектара, асабліва ў сферы IT, у тым ліку праз развіццё арганізацый у падтрымцы бізнэсу, арганізацыю навучання для прадпрымальнікаў, пашырэнне доступу да фінансавання для малых і сярэдні прадпрыемстваў;

падтрымліваць палітычных уцекачоў з Беларусі ў еўрапейскіх краінах;

падтрымліваць збор сведчанняў і расследаванне парушэнняў правоў чалавека ў Беларусі;

падтрымліваць сістэму аховы здароўя ў перыяд пандэміі, у тым ліку запаўняючы інфармацыйны вакуум;

павялічыць фінансаванне «Радыё свабодная Еўропа/Радыё Свабода»;

падтрымліваць незалежныя СМІ, асабліва якія выкарыстоўваюць беларускую мову;

даць журналістам у Беларусі тэхналогіі ў абыходзе цэнзуры;

На працягу 120 дзён з дня прыняцця закона кіраўнік Агенцтва ЗША ў глабальных медыя і дзяржсакратар павінны прадставіць падрабязную стратэгію, у якой будуць адлюстраваны:

пашырэнне навінавага радыё-, тэле- і інтэрнетвяшчанне ў Беларусі, асабліва на беларускай мове;

падтрымка развіцця і выкарыстання тэхналогій у абыходзе цэнзуры;

барацьба са спробамі беларускіх уладаў блакаваць доступ у інтэрнэт;

адсочванне супрацоўніцтва беларускіх уладаў з любымі замежнымі ўрадамі або арганізацыямі для ўвядзення цэнзуры і сачэння ў інтэрнэце, аналіз такога супрацоўніцтва, калі яно было, за апошнія 10 гадоў; адсочванне пакупак падобных тэхналогій уладамі;

абарона журналістаў, якія падпалі пад пераслед, у тым ліку пазбаўлення акрэдытацыі;

выдача грамадзянскай супольнасці Беларусі паслуг у адбіцці кібератак;

выдача рэсурсам, адукацыйных матэрыялаў у лічбавай пісьменнасці, абходзе інтэрнэт-цэнзуры, лічбавай бяспецы, расследавальнай і аналітычнай журналістыцы для незалежных журналістаў, навучанне ў гэтых напрамках;

павышэнне навыкаў супрацьстаяння дэзінфармацыі для прадстаўнікоў грамадзянскай супольнасці і СМІ;

Законапраект таксама прапануе пашырыць санкцыі (забарона ўезду ў ЗША) на:

грамадзян Расеі, якія маюць дачыненне да падаўлення паслявыбарчых пратэстаў;

сябраў ЦВК і асоб, якія дапамагалі ЦВК фальсіфікаваць вынікі выбараў;

сябраў КДБ, МУС, АМАП, якія маюць дачыненне да пераследу апазіцыянераў, журналістаў, мірных пратэстоўцаў;

супрацоўнікаў Міністэрства інфармацыі, адказных за пераслед незалежных СМІ, у тым ліку за пазбаўленне акрэдытацыі і блакаванне інтэрнэту;

чыноўнікаў Саюзнай дзяржавы незалежна ад грамадзянства;

грамадзян Расеі, якія ўдзельнічалі ў пераследзе СМІ і парушэннях правоў чалавека, у тым ліку расейскіх прапагандыстаў, якія замянілі беларусаў у дзяржаўных СМІ.

Законапраект павінен атрымаць адабрэнне трох камітэтаў Палаты прадстаўнікоў (у міжнародных стасунках, паводле фінансавых паслуг і юрыдычнага), поўнага складу Палата прадстаўнікоў, Сената і прэзідэнта ЗША.