Сочым за шакалам

Апошні прыжыццёвы партрэт трохпрацэнтнага рэжыму.

Для мяне найлепшы партрэт састарэлага рэжыму - гэта АМАПаўцы на Плошчы Перамен. Чорныя-чорныя хлопцы ў чорным-чорным адзенні з чорнымі-чорнымі думкамі на мінулым тыдні ахоўвалі трансфарматарную будку, замазаную чорным-чорным бітумам. Дзень і ноч яны стаялі на варце будкі, каб мясцовыя партызаны не асмеліліся ададраць бітум, і на сцяне не выявіліся сілуэты двух маладых хлопцаў, якія паўтара месяца назад уключылі песню Цоя на дзяржаўным мерапрыемстве.

Наогул я хацела зараз абурыцца і напісаць, што яны ахоўваюць будку на нашы з вамі падаткі, што гэта мы ім плацім заробак за стаянне пасярод звычайнага гарадскога двара, што зусім ачмурэў у сваім астатнім крыўлянні рэжым. А потым зразумела: добра, ужо такія выдаткі мы ўсім народам як-небудзь пацягнем - гэта дробязь у параўнанні з найважнейшай роляй, якую тыя АМАПаўцы адыгралі. Яны - апошні прыжыццёвы партрэт трохпрацэнтнага рэжыму. Яны - найлепшая з усіх магчымых і немагчымых дэманстрацый яго карыкатурнасці. Калі б той трансфарматарнай будкі не было, яе варта было б прыдумаць. Калі б АМАПаўцы адмовіліся няславіцца, стоячы па начах перад будкай, іх варта было б пагнаць туды пагрозамі і дубінкамі. Таму што нічога больш красамоўнага для ілюстравання дзяржаўнай дэменцыі не змаглі б прыдумаць нават найлепшыя розумы сучаснасці.

Саша тры працэнты з хрэстаматыйнага тырана канчаткова ператварыўся ў карыкатурны персанаж, уцягнуўшы на старонкі коміксаў (ці нават фотажаб) усіх сваіх суўдзельнікаў. Спачатку ён цягаў з сабой шпіца ў вядзерцы (хоць бы торбачку брэндавую прыкупіў для шпіца, як гэта робяць гламурныя паненкі). Потым завозіў аўтобусамі ўдзельнікаў пікету для збору подпісаў, не спрабуючы нават схаваць тыя аўтобусы за рогам; і кожны мінак у раёне метро "Усход" паспеў зняць і выкласці відэа, на якім з аўтобуса выгружаюць абыякавых да ўсяго чальцоў «Белай Русі», дысцыплінавана ставяць у чаргу, падгледжаную ў Віктара Бабарыка. Пазней стан стаў пагаршацца, бо няўмольныя лічбы нават трох працэнтаў яму ўжо не паказвалі, і тады наш карыкатурны персанаж пачаў лётаць над галовамі менчукоў на верталёце, пагражаючы з вышыні аўтаматам без магазіна і сынам Міколкам у поўным экіпаванні. Потым праводзіў экстраную нараду, на якой прысутнічалі толькі Міколка ўсё ў тым жа экіпаванні і прэс-сакратарка Эйсмант у брудным трыко, якую відавочна вырвалі ці то з градкі, ці то з пікніка на прыродзе. А яшчэ - паклікаў у «Мінск-Арэну» Баскава, пагражаў закрыццём межаў, палохаў «бела-чырвона-белым бліцкрыгам».

І, вядома, паездка ў Сочы - куды ж без яе? Не ў Маскву: Пуцін ні за што не стаў бы прымаць карыкатурнага персанажа афіцыйна, у Крамлі. А ў Сочы - быццам бы на лецішчы сусед-жлукта зайшоў «траячку» на пахмелле папрасіць, з кім не здараецца, цалкам стэрыльная гісторыя. І сапраўды: рукі трасуцца, вочы бегаюць, ногі нешта няўцямнае вытанцоўваюць - хрэстаматыйны вобраз, увогуле. І я ўспомніла, што ў самым пачатку нашых пратэстаў працоўны тэлеграм-чат «Новай газеты», ім прысвечаны, называўся нейтральна, нешта накшталт «падзеі ў Менску онлайн». А праз некалькі дзён, у сярэдзіне жніўня, калегі ў Маскве, якія сядзелі 24 гадзіны на дзень над апрацоўкай інфармацыі з Беларусі, чат перайменавалі. Цяпер ён называецца «сочым за шакалам». Менавіта так выглядае наш былы тыран пад бесстароннім поглядам звонку.

І сапраўды. Шакал Табакі - адзіны персанаж «Кнігі джунгляў» Кіплінга, які паводзіць сябе з іншымі дзейнымі асобамі (і пысамі) так, што з ім можна толькі смяяцца або проста адмахвацца. Адзіны персанаж, які не выклікае нічога, акрамя гідлівасці. Адзіны персанаж, да якога немагчыма ўжыць ніякае «але» з серыі «ну і нягоднік, але...». Ніякіх «але», усё надзвычай ясна. Ліслівы, баязлівы, подлы. Ключавая фраза персанажа: «Часам мне сніцца, што я Шэр-Хан, але кожны раз я прачынаюся шакалам».

У тым-та і справа. Шакал ніколі не стане тыграм. І нават шпіцам не стане. Ягоная доля - блукаць па сметніках, клянчыць кавалак, харчавацца падлай і быць пагарджаным усімі. Нават гэтымі, у чорным адзенні, якія ахоўваюць трансфарматарныя будкі і іншыя важныя дзяржаўныя аб'екты. У Кіплінга, дарэчы, у рэшце шакалу проста ламаюць хрыбет.

Зрэшты, не выключаю, што Саша тры працэнты паводзіць сябе так дэманстратыўна па-ідыёцку на ўсялякі выпадак, каб будучая экспэртыза западозрыла неадэкыватнасць. Але ў такім выпадку - слабавата, Саша, не верым. Вось калі пачне галяком у жывым эфіры па трыбуне скакаць - можа, тады і паверым. У дадатак да паста нумар адзін ля трансфарматарнай будкі ідэальная клінічная карціна атрымаецца.

Ірына Халіп, спецыяльна для Charter97.org

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]