Гары Паганяйла: Народ стаміўся ад гэтай паганай улады

Большасць павінна давесці, што яна большасць.

Старшыня юрыдычнай камісіі РП ГА «Беларускі Хельсінскі Камітэт» Гары Паганяйла расказаў сайту Charter97.org аб ходзе прэзідэнцкай выбарчай кампаніі ў Беларусі і пра тое, ці гатовыя людзі абараняць свае галасы.

- Мы назіраем тое ж самае, што было цягам 20 гадоў. Выбараў у Беларусі няма. «Выбары» - гэта ўсяго толькі фігавы лісточак, якім улада прыкрывае так званую легітымнасць знаходжання бясконца дарагога (хацеў сказаць Леаніда Ільіча) Лукашэнкі ва ўладзе. Цалкам чаканая гісторыя, калі няма прадстаўнікоў апазіцыі ў выбарчых камісіях, калі назіральнікі ад апазіцыі не дапускаюцца да рэальнага назірання, калі падлік галасоў вядзецца без абвяшчэння інфармацыі аб кожным бюлетэні, а затым проста малююцца лічбы, патрэбныя або замоўленыя правадыром.

Усё ў дыктатарскім рэжыме праходзіць гэтак жа, як гэта было і раней, няма чаму тут дзівіцца. Ніводзін рэжым дэмакратычным чынам не развязвае праблему выбараў. Улада не хоча мяняцца, яе задавальняе гэтая сітуацыя, якую мы назіраем у Беларусі 26 гадоў.

Міжнародная супольнасць не прызнавала ніводны беларускія «выбары» пасля 1994 года. Ніводзін «рэферэндум» не быў прызнаны як дэмакратычны, які адпавядае справядлівасці, законнасці і г.д. Ці былі тут назіральнікі ці не былі, натуральна, у гэтых умовах наўрад ці заходнія краіны прызнаюць легітымнасць Лукашэнкі на новую кадэнцыю.

Пытанне толькі ў тым, ці прызнаюць краіны СНД і Расея. Тут ёсць невялікая інтрыга.

- Ці з'яўляецца ў такім выпадку выхад на масавыя мірныя пратэсты канстытуцыйным правам народа?

- Нават у нашай, на жаль, не самай лепшай і не самай сучаснай Канстытуцыі, запісана права народа на мірныя сходы і, самае цікавае, права на паўстанне супраць злачыннага ўрада.

Калі мы разумна і юрыдычна правільна ацэньваем сітуацыю, народ Беларусі пазбавілі права выбару. Выбараў няма, а гэта ж канстытуцыйныя асновы народаўладдзя.

Сёння мы назіраем чарговае антыканстытуцыйнае злачынства, у якое Лукашэнка залучыў сілавыя структуры, увесь выканаўчы апарат і ўсе выбарчыя адміністрацыі. Усе яны - удзельнікі гэтага злачынства. Яны ля кармушкі, ім выгадны гэты рэжым, яны цудоўна разумеюць, што змена ўлады пацягне за сабой змены. Гэтыя перамены не на карысць тых, хто сёння жыве і корміцца са сваіх пасад і месцаў.

- Ці паказалі беларусы гатоўнасць змагацца за свае галасы?

- Народ стаміўся ад гэтай злачыннай і паганай улады і хоча перамен. Ён відавочна, публічна і адкрыта пра гэта заяўляе. Выходзячы на акцыі, пакуль яшчэ не пратэстныя, беларусы карыстаюцца сваім правам выказаць пажаданні, надзеі, звязаныя з тым, што яны хочуць бачыць у Беларусі. Перш за ўсё гэта звязана з неабходнасцю змены ўлады. Аднак рэжым застаецца глухім, сляпым і закрытым.

З'явілася новая генерацыя беларусаў - гэта, у асноўным, маладыя і сярэдняга веку людзі, якім абрыдла гэтая ўлада, яны не бачаць перспектыў для сябе, сваіх дзяцей, кар'еры, лепшага жыцця. Застой, нагнятанне страху, палачны рэжым, кантрактная сістэма на вытворчасцях - вакол толькі сіла, страх і ўтрыманне народа ў падпарадкаванні праз гэтыя інструменты. Усё гэта беларусам ужо надакучыла. Людзі проста перасталі баяцца гэтай паганай улады - гэта самая галоўная адметная рыса, якая дае падставы для аптымізму.

- Ці можна казаць, што Лукашэнка ўжо саступіў і ў яго не было б шанцаў на сумленных выбарах?

- Зноў мы выкарыстоўвае фразу «сумленныя выбары». На іх маглі разлічваць толькі рамантыкі, што не ведаюць падаплёку сістэмы цяперашняй улады, для якой «выбары» - гэта толькі прыкрыццё. Выбараў - няма. Выбарчы працэс сёння выдатна выкарыстоўваюць новыя лідары і паліттэхнолагі, якія карыстаюцца сучаснымі лічбавымі, інфармацыйнымі тэхналогіямі.

Усё гэта павінна было прывесці да перамогі, хай нават не праз падлік галасоў, але праз падтрымку большасці грамадзян новых лідараў (у гэтым выпадку - Святланы Ціханоўскай). Аднак для гэта сапраўды патрэбны выхад на вуліцу мільёнаў грамадзян у гарадах, пачынаючы ад маленькіх і да сталіцы. Большасць павінна даказаць, што яна большасць, што кіраваць па-старому ім ужо немагчыма.

Вярхі ў гэтай сітуацыі спякліся. Калі Лукашэнка кажа пра здраду, ён кажа не пра сваіх чыноўнікаў, а пра свой народ, які нібыта яго ўвесь час падтрымліваў. Зараз ён бачыць, што гэтай большасці няма. Таму ён свой уласны народ называе «народцем і здраднікам». Вось адкуль ногі растуць у слова "здрада". Нарэшце ён убачыў рэальную карціну.

Мабыць, яго ідэолагі і сілавікі падказвалі, што ён страчвае паволі ўладу і гэта не 90-ыя гады. Апошнія 10 гадоў трэба было ўсё ж думаць пра пераемнасць і развіццё ўлады, а ён учапіўшыся «сінімі пальцамі ў крэсла» кажа, што краіну нікому не аддасць. Не ведаю, колькі часу ён працягне.

- Аднак ці можна казаць пра тое, што Лукашэнка ўжо бітая карта?

- Безумоўна. Адзначу, што я даўным-даўно казаў і пільнуюся то пазіцыі, што Лукашэнка не проста апантаны уладай, якую ён атрымаў у 1996 годзе, узурпаваў ўсё, што толькі можна ў гэтай краіне. Гэты чалавек яшчэ і хворы на галаву.

Я адмыслова накіраваў абгрунтаваны зварот у ЦВК з просьбай прапанаваць Лукашэнку прайсці медыцынскі агляд з усімі звесткамі пра ягоны псіхічны стан.

Цэнтрвыбаркам адказаў мне трыма радкамі, што гэта не ў іх кампетэнцыі. Адсюль таксама вынікаюць цікавыя высновы. Значыць, Цэнтральная камісія на чале з Ярмошынай не бароніць довады, якія змяшчаюцца ў маім звароце, што Лукашэнка хворы, у тым ліку - псіхічна. Калі дзейнічаць паводле закону, то трэба было мой зварот адправіць тым кампетэнтным органам, якія павінны былі прапанаваць Лукашэнку прайсці медыцынскі агляд. Ён кандыдат у прэзідэнты, публічная асоба, грамадзяне маюць права ведаць пра стан здароўя кандыдата. Пра гэта кажа і закон, напрыклад, арт. 16 закона аб абароне інфармацыі. Пра гэта ж кажа і шэраг іншых законаў, нават Канстытуцыя: «Прэзідэнт можа быць адхілены ад улады з прычыны стану здароўя, бо не можа выконваць прэзідэнцкія абавязкі».

Таму настолькі важнае пытанне стану здароўя, у гэтым выпадку - кандыдата ў прэзідэнты. Гэта пытанне публічнае, якое павінна быў быць разгледжанае падчас кампаніі. Трэба падымаць пытанне аб адхіленні Лукашэнкі ад улады праз ягоную хваробу.

Нам толькі застаецца разумець, што мы маем справу з хворым чалавекам. Выступаючы ў Палацы рэспублікі ён яшчэ раз давёў, што хворы. Не проста таму што яго, магчыма, здагнаў каранавірус, ён рэальна хворы, перш за ўсё - псіхічна. Неадэкватныя рэчы, пра якія ён казаў, і тое, як ён казаў, тыя эмоцыі - кажуць аб псіхічным нездароўі гэтага чалавека, пра ягоную неадэкватнасць. Пра гэта ўжо гавораць усе: і нашы сябры, і нашы ворагі.

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]