Навукоўцы раскрылі таямніцу з'яўлення суперкантынентаў

Даследнікі правялі аналіз парод з Цэнтральнай Сібіры і Паўднёвай Афрыкі.

Хоць суперкантыненты з'явіліся блізу трох мільярдаў гадоў таму, то, як яны сфармаваліся, застаецца незразумелым для навукоўцаў. Адзін з самых распаўсюджаных пункт гледжання абвяшчае, што гэта адбылося ў выніку субдукцыі - працэсу руху зямной кары. Даследчая група са Школы Зямлі і планетарных навук Універсітэта Кертына выявіла, што склад горных парод не адпавядае гэтым высновам, правёўшы аналіз парод з Цэнтральнай Сібіры і Паўднёвай Афрыкі, піша naked-science.ru.

Навукоўцы ўжылі метад стабільных ізатопаў, каб вымераць ізатопы жалеза (Fe) і цынку (Zn) ва ўзорах. Гэты спосаб даволі новы і пакуль рэдка ўжываецца, але адмыслоўцы ўважаюць, што ён дазваляе дакладней вызначыць, якія працэсы паўплывалі на фармаванне пліт, і праводзіць параўнанні парод без паправак на іх век. Вынікі апублікаваныя ў часопісе Geology.

Звесткі аналізу паказалі, што суадносін ізатопаў Fe і Zn у тоналіт-трондзьеміт-гранадыярытавых пародах характэрныя хутчэй для архейскіх узораў, фармаванне якіх прадугледжвала дробную крышталізацыю базальту, а таксама абмежаванае фракцыянаванне ізатопаў жалеза і цынку замест частковага плаўлення. Гэта значыць склад узятых узораў не мог сфармавацца ў ходзе субдукцыі, а значыць, адна з вядучых гіпотэз утварэння першых кантынентаў, якая бярэ субдукцыю за аснову, можа быць няправільная.

«Нашы даследаванні паказалі, што хімічны склад фрагментаў горных парод не адпавядае таму, што мы звычайна бачым, калі адбываецца субдукцыя. Калі б кантыненты фармаваліся з дапамогай субдукцыі і тэктонікі пліт, мы чакалі б, што суадносіны ізатопаў жалеза і цынку будуць альбо вельмі высокімі, альбо вельмі нізкімі, але нашы аналізы замест гэтага выявілі, што суадносіны ізатопаў былі аналагічныя таму, што знойдзена ў несубдукцыйных пародах», - кажа адзін з аўтараў даследавання, доктар Люк-Серж Дусе.

Група выявіла з'явы, якія не могуць растлумачыць вядучыя гіпотэзы, але гэта ўсё роўна не дае адказу на пытанне, як з'явіліся суперкантыненты. Навукоўцы ўважаюць, што яны стаяць на парозе новай тэорыі, і збіраюцца працягнуць даследаванні.