Уладзімір Шыла: Для беларусаў Лукашэнка ўжо перастаў існаваць

Краіна завіравала і закіпела.

Беспрэцэдэнтная актыўнасць беларусаў, шматкіламетровыя чэргі і дзясяткі гарадоў, якія падтрымліваюць перамены - такога ў Беларусі яшчэ не было.

Што прывяло ўсю краіну ў рух? У чым сакрэт поспеху акцый салідарнасці? Ці змогуць беларусы змяніць уладу ў гэтым годзе?

Пра гэта сайт Charter97.org пагаварыў з актывістам з Салігорску, сябрам ініцыятыўнай групы Віктара Бабарыкі Уладзімірам Шылам.

- Вы збіралі подпісы за вылучэнне ў прэзідэнты Віктара Бабарыкі. Раскажыце пра асаблівасці гэтай кампаніі, ці былі нейкія цікавыя выпадкі?

- Самы цікавы выпадак быў, калі пакінуць свой подпіс прыйшоў чалавек, які неаднаразова з'яўляўся даверанай асобай Лукашэнкі на папярэдніх выбарчых кампаніях. Мы ўсе былі ў масках, але пазналі яго. Чалавек, які сядзеў у прэзідыуме і сходах локаць да локця з Лукашэнкам, аддаў свой подпіс за Віктара Бабарыку.

Была яшчэ бабуля 1937 года нараджэння, якая дала наказ нам: «Я хачу, каб у нас усё атрымалася». Людзі прыходзілі зусім розныя. У адрозненне ад папярэдніх збораў подпісаў, за месяц сустрэў літаральна некалькіх чалавек, якія рэальна спрабавалі кідацца ў бойку і абараняць свайго куміра Лукашэнку. Раней ад такіх трэба было хутчэй сыходзіць, а зараз такіх практычна не было.

Сярод тых, хто падпісаўся вельмі шмат людзей 1950-х гадоў нараджэння, таксама вельмі актыўная моладзь. Нават быў выпадак, калі прыйшлі два хлопчыкі па 14 гадоў, а мне давялося ім прачытаць цэлую лекцыю, што такое выбары і навошта яны патрэбныя. Вельмі хацелі паставіць подпісы, але ім яшчэ рана.

Магу сказаць, што збор подпісаў стаў выдатнай праявай грамадзянскай актыўнасці, такі усебеларускі флэшмоб. Сядзіш на пікеце, за 50 метраў бачыш, што чалавек ідзе да цябе і не трэба было марнаваць лішні час, каб заклікаць. Я збіраў подпісы за Мілінкевіча ў 2006 годзе і для мяне гэта была пякельная праца: стаўленне людзей, спроба абараніць Лукашэнку. Цяпер такога не было, я ў гэтым патоку салідарнасці проста лунаў і атрымліваў асалоду.

- Што ж змянілася ў беларусах за гэты час?

- Тут супала шмат чыннікаў, адзін з іх - вырасла новае пакаленне беларусаў. Наогул, выбіраць - гэта ў чалавечай прыродзе, усе стаміліся ад гэтага рэжыму. Самае важнае, што мы пачалі жыць у інфармацыйным грамадстве, калі людзі самастойна знаходзяць інфармацыю, калі ёсць магчымасць параўноўваць, аналізаваць, крытычна ставіцца да чагосьці. Палітычны крызіс, недавер да інстытутаў улады, прынялі масавы характар. Людзі раней думалі, што толькі ў іх бываюць праблемы ва ўзаемадачыненнях з міліцыяй, з судамі, але дзякуючы гэтай кампаніі беларусы проста зразумелі, што такія ж праблемы ва ўсёй краіны.

- Сеціва абляцелі здымкі пікету пад зямлёй, які правялі салігорскія шахцёры. Гарнякі таксама выступаюць супраць Лукашэнкі?

- Трэба сказаць, што мы не проста супраць Лукашэнкі. Мы выступаем супраць дыктатуры, гэтага нахабства, вульгарнага ўспрымання навакольнай рэчаіснасці адным чалавекам, беззаконня, ненармальнай эканамічнай сітуацыі - мы супраць усяго гэтага. Аднак самае галоўнае тое, што мы - за перамены.

Сёння грамадства перарасло Лукашэнку і ўладу. Мы ўсвядомілі сваю нармальнасць, бо беларусы з'язджаюць жыць і працаваць ва ўсе краіны свету і ўсюды выдатна асімілююцца, знаходзяць сябе, яны паспяховыя. Мы дрэнна выглядаем толькі ў вачах нашага ўраду і персанальна Лукашэнкі, які называе нас «народцам».

Дайце проста маленькую надзею - і ў людзей вырастаюць крылы. Мы можам мяняць свет, шмат чаго дабіцца. Проста не трэба людзей заніжаць, не трэба пасыпаць нас дустам і паліць з агнямётаў. Дайце людзям жыць.

Магу сказаць, што Віктар Бабарыка проста незвычайным чынам прывёў у рух гэты вір, які ўжо пачаў зарастаць цінай. Цяпер усё завіравала і закіпела. Я даслоўна з першай секунды ўключыўся ў ягоную ініцыятыўную групу і зразумеў, што з'явіўся рэальны шанец змагацца за змену ўлады.

Раней гэта быў рытуал, справа гонару, не было такой масавай падтрымкі людзей, а сёння яна ёсць.

- Салігорск даволі актыўна падтрымаў акцыю «Ланцуг салідарнасці», якая праходзіла па ўсёй Беларусі. Чаму рэгіёны так масава адгукнуліся на заклік і ўсіх здзівілі?

- У святле апошніх падзей мы не выпадаем з агульнай тэндэнцыі, бо гэтыя ланцугі праходзілі па ўсёй краіне. Зразумейце, узровень прыбытку ў людзей вядзе да таго, што яны не будуць падтрымліваць гэтую ўладу. У Салігорску вельмі многія падтрымлівалі альтэрнатыўных кандыдатаў: і дырэктары руднікоў, і былыя кіраўнікі. Яны проста не баяліся прыходзіць і ставіць свае подпісы за перамены.

Сёння ў Беларусі нельга ўсё мераць каўбасой. Свабода - гэта важна, людзі гэта зразумелі. Вырасла новае пакаленне, усе разумеюць, што не можа аўтарытарная краіна быць паспяховай. Людзі спрабуюць глядзець і ў заўтрашні дзень, а не ў сённяшнюю сценку.

- У Беларусі праходзіць Флэшмоб салідарнасці ў падтрымку лекараў і палітвязняў. Як вы мяркуеце, ці варта праводзіць такія акцыі?

- Сёння любую нізавую ініцыятыву, якая дазваляе падтрымліваць градус палітычнай барацьбы, якая прыцягвае ўвагу прэсы, суседзяў, нават БТ, трэба вітаць. Мы ж жывем не проста ў несвабоднай краіне, а ў несвабоднай краіне пры вельмі цвёрдым рэжыме.

Заўсёды падаю прыклад, што Гандзі (ён, вядома, геній) прывёў Індыю да незалежнасці з дапамогай негвалтоўнага супраціву. Розніца ў тым, што Гандзі меў справу з прыстойнымі людзьмі, англічанамі. Уявім, што Гандзі меў бы справу са Сталінам. Думаю, што пытанне б развязалася хутка, вы ведаеце як: свет бы проста не даведаўся, хто такі Гандзі. Дык вось, мы ў краіне маем справу з непрыстойнымі людзьмі.

- Сёння вельмі папулярным стаў лозунг «Мы - 97%». Беларусы адчулі сябе большасцю?

- Думаю, што так.

- Ці можа гэта большасць стаць крытычнай масай, якая пераломіць ход падзей у краіне ўжо гэтым летам?

- Вельмі на гэта спадзяюся, бо такога непрымання ўлады ў Беларусі яшчэ не было. Людзі разумеюць, што патрэбныя перамены, таму ўсё можа быць.

Самае галоўнае, што адбыліся структурныя зрухі ў свядомасці народа. Як кажуць палітолагі, волю народа ігнараваць нельга. Эпоха Лукашэнкі рэальна ўжо скончылася. У масавай свядомасці, у галовах, у сэрцах беларусаў Лукашэнкі ўжо няма, ён перастаў існаваць. Як ён будзе сябе называць, гэта ягоныя праблемы. Правадыр, нягоднік ці яшчэ хтосьці - ну і хай.

Я хацеў бы яшчэ выказаць салідарнасць з Віктарам Бабарыка і іншымі палітвязнямі. Хачу, каб у іх былі сілы і мужнасць перажыць гэтую сітуацыю і перамагчы.

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]