28 сакавiка 2024, Чацвер, 22:59
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

Як ліцвінскі шляхціц увайшоў у класіку сусветнай літаратуры

Як ліцвінскі шляхціц увайшоў у класіку сусветнай літаратуры

Гісторыя Самуіла Кміціча.

Дагэтуль невядома ні месца, дзе нарадзіўся Самуіл Кміціч, ні дакладная дата. Таму вывучыць ягоны радавод няма магчымасці. Паводле асноўнай версіі гісторыкаў, Самуіл Кміціч быў выхадцам з дробнай аршанскай шляхты. Паводле іншай - ён знаходзіўся ў сваяцтве са старастам Аршанскім і Смаленскім ваяводам Філонам Кмітам-Чарнобыльскім. Так ці інакш у Самуіла быў свой родавы герб «Радзіч», піша vklby.com.

Нічога невядома і пра адукацыю Кміціча, але так як ён усё ж быў шляхціцам, то складана выказаць здагадку пра якую-небудзь іншую вобласць дзейнасці, акрамя вайсковай. Першую згадку пра Кміціча знаходзім у 1654 годзе, ён служыць у войску Януша Радзівіла. За свае баявыя заслугі ён неўзабаве атрымаў чын паручніка.

У самым пачатку вайны Маскоўскага царства супраць Рэчы Паспалітай (1654-1667 гг.) Кміціч узяў актыўны ўдзел. У зімовым контрнаступе войскаў ён сабраў свае харугвы з Аршанскага, Віцебскага і Полацкага паветаў і далучыўся да войскаў Багуслава Радзівіла.

Але ў 1655 годзе Кміціч выступіў супраць падпісання Кейданскай уніі са швэдамі, не падтрымаўшы пры гэтым Януша Радзівіла. І ў жніўні 1655 года далучыўся да антырадзівілаўскай канфедэрацыі, якая ўтварылася пад Вярбілавым. Перайшоўшы на службу да Паўла Сапегі, ён камандаваў палком.

Удзельнічаў у баях супраць швэдаў, у баях з трансільванскім князем Ракоці. Атрымаўшы пасаду харунжага Аршанскага, у верасні 1658 года ён узначаліў атрад у 12 харугваў. З гэтым жа атрадам, для падтрымання партызанскага руху на ўсходзе ВКЛ, зладзіў глыбокі рэйд па маскоўскіх тылах па Падняпроўі, тых тэрыторыях, якія цяпер знаходзяцца ў Беларусі. У 1659 годзе ён ужо змагаўся супраць швэдаў у Курляндыі і потым - у Падляшшы.

Праз дрэннае забеспячэнне і нявыплаты жалавання ў 1660 годзе ваеўнікі з дывізіі Сапегі ўтварылі канфедэрацыю, на якой Самуіла Кміціча абвясцілі «генеральным палкоўнікам». Аднак пасля чарговага наступу маскоўскіх войскаў на захадзе ВКЛ Кміціч распускае канфедэрацыю на генеральнай радзе ў Заблудаве (сёння горад у Беластоцкім павеце, Польшча) і злучаецца з палкамі Сапегі.

У 1661 годзе Самуіл Кміціч вызначыўся ў бітве на Палонцы. Ягоны полк стаяў у левым крыле літоўска-польскіх войскаў. Пад шквальным агнём са сваімі ваярамі ён прабраўся праз балоты і выстаяў у жорсткім баі а затым пераследаваў рэшткі маскоўскага войска, якім камандаваў Хаванскі. У гэтым жа годзе, у кастрычніку, ён зноў змагаецца ў бітве на Кушліковых Горах.

У 1663 годзе Самуіл Кміціч на чале свайго палка ажыццявіў глыбокі рэйд за Смаленск. У 1664 годзе ён удзельнічаў у паходзе на Раслаўль і Бранск. Цягам 1655 года ён стрымліваў маскоўскі гарнізон у Полацку. А ў 1666 годзе са сваім палком ён адправіўся ў Польшчу душыць паўстанне супраць караля Рэчы Паспалітай, якое падняў Ежы Любамірскі.

Пасля заканчэння вайны і падпісання Андрусаўскага замірэння жыў на Аршаншчыне, у яго было некалькі маёнткаў: Сідрычын у Аршанскім павеце, Краснае Сяло ў Менскім, Невадніца ў Гарадзенскім. Займаўся гаспадарчай і дзяржаўнай дзейнасцю. У 1670 годзе на сойме Рэчы Паспалітай за свае подзвігі падчас трынаццацігадовай вайны быў адзначаны як «Слаўны воін». У 1676 быў прызначаны стражнікам вялікім літоўскім.

Самуіл Кміціч памёр ужо ў сталым веку 13 красавіка 1692, хутчэй за ўсё ў сваім маёнтку Сідрычын. Месца пахавання невядомае.

У рамане Генрыка Сянкевіча «Патоп» Кміціч выведзены ў вобразе галоўнага героя Анжэя Кміціца. Беларускі пісьменнік Міхаіл Галдзянкоў у сваім гістарычным рамане «Пан Кміціч» пастараўся вывучыць нешматлікія біяграфічныя крыніцы пра аршанскага князя Самуэля Кміціча, але па прызнанні самога ж аўтара, вобраз ягонага пана атрымаўся зборным праз малую колькасць інфармацыі.

Напісаць каментар

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках