Юрый Хашчавацкі: Лукашэнка знаходзіцца ў гарачкавым трызненні

Ад дыктатара можа адвярнуцца ягонае найбліжэйшае атачэнне.

21 лютага, падчас сустрэчы з губернатарам Архангельскай вобласці Ігарам Арловым Лукашэнка паведаміў, што яму толькі што патэлефанаваў Уладзімір Пуцін і прапанаваў $300 мільёнаў кампенсацыі за падатковы манеўр у Расеі.

Неўзабаве, аднак, высветлілася, што «радасць» выявілася заўчаснай.

Спачатку прэс-сакратар Пуціна Дзмітрый Пяскоў унікліва заявіў, што «ў кожнага боку перамоваў свая калькуляцыя» і ніякіх кампенсацый за кошт бюджэту РФ не будзе. Пазней намеснік кіраўніка Мінфіна Расеі заявіў, што структура «нічога не ведае аб кампенсацыях» для Лукашэнкі.

У выніку ў чацвер, 27 лютага, Лукашэнка і сам быў вымушаны прызнаць, што «не паспеў дамовіцца з Пуціным аб кампенсацыі $300 мільёнаў — а ўвечары гэтага ўжо няма». Пры гэтым дыктатар абвінаваціў беларускіх і расейскіх міністраў у «няправільнай трактоўцы» ягоных з Пуціным дамоўленасцяў.

Сітуацыю з выдумкай і рэальнасцю ў заявах уладаў сайт Charter97.org абмеркаваў з вядомым беларускім рэжысёрам-дакументалістам Юрыем Хашчавацкім.

- Ці не нагадвае вам уся гэтая гісторыя сітуацыю з «Тэслай» ад Ілона Маска? Ці не выдае і тут дыктатар жаданае за сапраўднае?

- Чаго здзіўляцца, ён увесь час так робіць. Ён жа ўвесь час прыдумляе нейкія зусім немагчымыя рэчы і аб'яўляе гэта ўсяму свету. Справа ў тым, што Лукашэнка проста жахлівы фантазёр. Я калісьці ў «Масковском комсомольце» даваў вялікае інтэрв'ю і назваў яго «геніем хлусні». Ён любіць прыхлусіць і заўсёды гэта робіць.

Многія людзі не памятаюць, але ў свой час, калі памёр Генадзь Карпенка, ён з трыбуны распавядаў, як да яго прыходзіла Людміла Карпенка (жонка Карпенкі - заўв.) і плакала, што ў Карпенкі няма абутку, няма ў чым пахаваць. Чалавек усе гэтыя гады, якія ён кіруе краінай, знаходзіцца ў гарачкавым трызненні. І ў ім ён знаходзіць самыя розныя сітуацыі, якія яшчэ больш падсілкоўваюць яго фантазіі.

Калі выйшаў «Звычайны прэзідэнт», у якім мы падалі грамадству яго размову пра Гітлера. Гэта было па радыё і мы знайшлі нямецкага рэпарцёра, які даў нам гэты запіс. Пасля таго Лукашэнка распавядаў, што гэта было зробленае на асаблівай апаратуры на замову ЦРУ або «Салідарнасці». І казаў гэта з такой перакананасцю, што для некаторых немагчыма было не паверыць гэтаму чалавеку. Сядзеў і хлусіў на блакітным воку. Праз шмат гадоў ён прызнаўся: маўляў, так, а што я такога сказаў.

Гэта чалавек, які мінімум 26 гадоў ва ўладзе знаходзіцца ў гарачкавым трызненні. І тое, што Маск яму «Тэслу» падарыў, і тое, што Пуцін яму 300 мільёнаў даляраў дорыць зноў, і шмат чаго. Гэта будзе прадаўжацца. Трызненне ж невылечнае.

- Традыцыйна Лукашэнка любіць вінаваціць усіх, акрамя сябе. Гэтым разам вінаватымі ён прызначыў міністраў, якія нібыта «няправільна зразумелі» ягонае з Пуціным пагадненне. Што гэта, на вашу думку: жаданне пазбегнуць адказнасці або расейскі бок і чыноўнікі, якія вядуць з ёй перамовы, пачынаюць ігнараваць Лукашэнку?

- Яны яго даўно ўжо ігнаруюць. Думаю, там дадзены такі сакрэтны загад, на тое яны чыноўнікі, каб зразумець гэта. Расейская эліта цяпер проста пачынае здзекавацца з яго. Пры гэтым мы павінны ўсведамляць, што Лукашэнка сам вінаваты ў тым, што ўзнікла такая сістэма.

Іншая справа, што вінаваты ў яго заўсёды нехта іншы, але не ён. Хоць у гэтай сітуацыі ён загнаў сябе ў дзікую пастку. Ён атрымліваў бясплатны сыр цягам 24 гадоў, і, нарэшце, пастка зачынілася. Жах у тым, што разам з ім яна зачыніліся для краіны таксама.

І як быць далей? Вельмі сур'ёзна памыляюцца тыя, і на Захадзе, і ў Беларусі, якія кажуць, што Лукашэнка адзіны, хто нас «абароніць ад Расеі», маўляў, сёння ён вельмі сур'ёзна «бароніць суверэнітэт». Не! Лукашэнка ні ў якім разе не абараняе і не ў стане захаваць суверэнітэт Беларусі на тую простую прычыну, што яго падыход - гэта найглыбейшая памылка, за якую і ён, і мы расплачваемся.

Яму 25 гадоў казалі, што нельга ісці ў гэтую расейскую пастку, трэба выбудоўваць сваю эканоміку і падымаць сваіх прадпрымальнікаў і бізнэсоўцаў. Але Лукашэнка не рабіў гэтага, бо дай волю людзям - і яны яго пераабяруць. Такім чынам ён адсунуў Беларусь ад шляху нармальнага развіцця і прывёў яе да такога, на якім Расея можа выстаўляць свае сур'ёзныя прэтэнзіі і спрабаваць зрабіць з намі тое, што хоча. Хочуць яны аднаго: прасторы, магчымасці, людзей, паглынання.

Вядома ж, Лукашэнка баязлівы і не ўважае сябе за вінаватага. Ён ніколі не прызнаваў памылкі, і ў яго заўсёды вінаватыя іншыя.

- Узніклыя з пачатку года праблемы з расейскай нафтай, відавочна, выклікалі эфект даміно: Лукашэнка трывае правалы ва ўсіх абласцях. Паказчыкі ВУП за 2019 год праваленыя, на вядучых прамысловых прадпрыемствах няма чым плаціць рабочым, упершыню ў перадвыбарным годзе са студзеня значна скараціліся заробкі бюджэтнікаў...на вашу думку - гэта супадзенне, або гэты год сапраўды вельмі няўдалы для Лукашэнкі?

- Думаю, гэты год будзе няўдалым для ўладаў. Для Лукашэнкі - у першую чаргу. Спадзяюся, што ад яго пачне адварочвацца найбліжэйшае асяроддзе. Калі раней з гэтай нафтавай рэнты, якая ішла ад Расеі, ён плаціў ім, карміў, то цяпер яна скончылася і «кармушка» цяпер павінна аслабнуць. Натуральна, тыя, каго мы называем «элітай», мае да Лукашэнкі шэраг пытанняў.

Па-другое, на вар'яцкія праекты, на закапванне грошай у сельскую гаспадарку ўжо не будзе выстарчаць грошай. Але новы лятак набыць трэба, а яшчэ пабудаваць новую рэзідэнцыю трэба, атачыць сябе яшчэ якой-небудзь раскошай трэба. Ён не ў стане спыніцца. Ён цягне сабе ўсё, што дрэнна ляжыць. Паглядзіце, колькі каштуе ягоная рэзідэнцыя, колькі каштуе абслугоўванне ягонай сям'і, колькі каштуюць самалёты, «Майбахі» і «Тэслы». Гэты чалавек несуцішных апетытаў. Кіраўнік з такім дыягназам небяспечны для краіны.

- Ці з'явіцца ў беларусаў шанец на перамены сёлета і як ім можна скарыстацца?

- Я заўсёды з велізарнай надзеяй даваў прагнозы і заўсёды спадзяваўся на беларускае грамадства, у першую чаргу, на эліту.

Вядома, адкрываецца акно магчымасці, усім ужо нарэшце варта зразумець, хто стаіць на чале дзяржавы і якую небяспеку ён для нас уяўляе. І што далей будуць вельмі цяжкія дні і месяцы, і гады перш, чым можна будзе выправіць гэтую сітуацыю і прыйсці ў нармальнае рэчышча.

Я не ведаю, ці гатовае беларускае грамадства скарыстацца адкрытым акном магчымасцяў. Я хачу зноў спадзявацца, што гатовае.

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]