Дзіўныя экскурсіі

«Прамыванне мазгоў» трывала ўвайшло ў школьную праграму ў Беларусі.

У прызначаны час сябар майго сына – такі самы шасцікласнік, але з іншай школы, – на сувязь не выйшаў. Шпацыр не адбыўся. Увечары сябар патэлефанаваў і сказаў, што іх клас пасля ўрокаў павялі на экскурсію ў школу КДБ.

У школе КДБ (цяпер яна афіцыйна называецца Інстытутам нацыянальнай бяспекі, але сэнс не змяніўся, а навучальныя праграмы і зусім з пяцідзясятых) дзецям далі пастраляць. Іх павялі ў цір і ўсунулі зброю: давайце, дзеткі, вучыцеся страляць, для пачатку па шарыках. Потым апавялі гераічную гісторыю ўстановы. Многія, казалі, выбітныя людзі нашага часу скончылі менавіта школу КДБ. Прозвішчаў, праўда, не называлі: а то раптам дзеці запомняць ды пагугляць? І ўбачаць суконныя фізіяноміі якіх-небудзь Патрушава ды Сухарэнкі. Таму хай вераць на слова. Тым больш што гарбатай з цукеркамі і печывам школьнікаў пачаставалі – атмасфера сяброўства і даверу была створаная з лёгкасцю.

А яшчэ дзецям паказалі помнік чэкістам, які, у адрозненне ад скандальнага гарадавога, не насупраць установы туліўся на ўсеагульным аглядзе, а сціпла схаваўся ў адным з калідораў школы КДБ. Статуя для міжсабойчыку: ніхто звонку не ведае, што яна там ёсць, затое насельнікі ўстановы могуць у любы час прыйсці, схіліць галаву, паплакаць светлымі слязамі ды памаліцца. І ад чужых дурных вачэй чыгунныя чэкісты схаваныя надзейна, ніхто з іх, у адрозненне ад іх міліцэйскага калегі-балвана, здзекавацца не будзе. Увогуле, малайцы, пісьменна ўладкавалі інтэр'ер.

І быццам нічога страшнага не адбылося. Кадэбэшнікі не агітавалі да іх паступаць і рабіць кар'еру, не расказвалі страшных гісторый пра ворагаў народа і не палохалі ГУЛАГам за дрэнную паспяховасць. Цалкам усмешлівыя, мілыя дзядзечкі. Яны паставяць птушачку ў графе «грамадская праца», тое самае зробіць адміністрацыя школы – і ўсе добра пра гэта забудуць. Але летась той самы клас наведаў адразу дзве экскурсіі цягам навучальнага года: АМАП і частку 3214. У міліцэйскай газеце потым пісалі, што дзеці «з задавальненнем прымерылі бронекамізэлькі, шаломы і дручкі».

Гэта значыць прамыванне мазгоў і замбіяванне нашых дзяцей даўно ўжо ўвайшлі ў школьную праграму. Экскурсіі ў «эскадрон смерці». Масоўкі ў лядовых палацах на турнірах імя Мікалая Лукашэнкі. Загад «усміхаемся і махаем» на святах накшталт 3 ліпеня, калі школьнікі абавязкова павінны стаяць на збочынах праспекта і адлюстроўваць шчаслівае дзяцінства. Дбайная псіхалагічная апрацоўка з нагоды ўступлення ў БРСМ і спалучаных з гэтым кар'ерных перспектываў. Навязванне 23 лютага ў якасці вялікага свята. Гэта тыя самыя кроплі, якія точаць камень. І тое самае «капежнае» кітайскае катаванне, пад уздзеяннем якога любое дзіця, чые бацькі раяць падпарадкоўвацца правілам, каб не сапсаваць атэстат, можа проста зламацца і далучыцца да той бясколернай масы, якая спраўна плаціць унёскі у «Белую Русь» і забываецца, як вымаўляецца простая фраза «не буду». У яго ніхто не адбярэ здольнасць думаць, але вось здольнасць казаць «не» атрафіруецца, як рудымент. Потым мы здзіўляемся: чаму, уласна, увесь народ супраць гэтага рэжыму, але большасць маўчыць, тым самым падаўжаючы рэжыму дні? Ды таму, што дзецьмі занадта часта на экскурсіі ў КДБ хадзілі ды чырвона-зялёнымі сцяжкамі з трыбунаў махалі. А бацькі маўчалі, замест таго каб сказаць «у месцы з кепскай рэпутацыяй не хадзі, бяку ў рукі не бяры».

Памятаю, калі сын вучыўся ў першым класе, іх павялі на ялінку ў КДБ. Дык вось, не пайшлі туды толькі двое дзяцей – мой Даня і ягоны сябар Арсень. Прычым Арсень тады яшчэ не разумеў, што такое КДБ, і плакаў: ён не мог зразумець, чаму мама не пускае яго на ялінку з класам. А мама тлумачыла яму, што гэта дрэнная ялінка, і хадзіць туды нельга. Мама патлумачыла ўсё правільна, і хлопчыка Арсенія цяпер ні ў якую масоўку не завабіш. Але астатнія два дзясяткі сем'яў нават не задумаліся пра тое, куды цягнуць іх дзяцей. І гэта цалкам рэпрэзентатыўная гісторыя. Так што вінаваціць у існаванні БРСМ і «Белай Русі» мы можам толькі сябе – аднойчы прамаўчалі, таму што падстава, на першы погляд, дробная.

І праўда, бо гэта дарослыя, свядомыя беларусы, пераконваюць сябе ў тым, што нічога страшнага не адбываецца. Дзяцей жа не замест урокаў у КДБ водзяць, а пасля. Факультатыўна. А раз усё гэта адбываецца не ў класе, а на нейкіх незразумелых «пазакласных мерапрыемствах», ніхто і абурацца не будзе. Ну нічога, хутка ў школьнае кіраўніцтва прыйдуць вайскавікі і навядуць парадак ужо ў класах. Калі, вядома, мы ўсе разам не спынім гэты ржавы рыпучы механізм.

Ірына Халіп, спецыяльна для Charter97.org

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]