29 сакавiка 2024, Пятніца, 15:27
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

Шклоўскі маніфест самотнага дрывасека

29
Шклоўскі маніфест самотнага дрывасека
УЛАДЗІМІР ХАЛІП

Расце і памнажаецца неахайная куча дроў, расколатых груба і пачварна.

Кіраўніка раптам пацягнула ў народ. Рашуча. Нястрымна. Настальгія і іншыя сантыменты тут не прычым. Проста наспеў чарговы маналог - гнеўны, люты, зруйнавальны. Звычайна ў такой сітуацыі выклікалі каго-небудзь з падручных у якасці бязмоўнага суразмоўцы. Перад тэлекамерамі разыгрывалася няхітрая мізансцэна з наступным маніфестам для шырокіх мас. Каб падкантрольная тэрыторыя магла адчуць усю моц вертыкальнай лютасці.

Аднак на гэты раз была нагода іншага кшталту. А таму тэрмінова патрабавалася масоўка. Невялікі, але згуртаваны калектыў. Пажадана рабочы. Каб рэха праведнага гневу раптам ускалыхнула краіну. І дакацілася да вежаў Крамля, за якімі стаіліся падступныя забаўнікі ўсёй цяперашняй катавасіі. Выбар быў дакладным і бясспрэчным – толькі Шклоў. Бо менавіта там прабіўся калісьці першы парастак магутнай вертыкалі.

Прыдатны аб'ект знайшоўся імгненна - РУП «Завод газетнай паперы». І вось кіраўнік са зграйкай чыноўнікаў ужо праходзіць імкліва па цэху. Трапятанне ў свіце зразумелае. Год прайшоў з часу запуску, а на зададзеную магутнасць вытворчая лінія, на якую выдаткавалі 70 мільёнаў зялёных, так і не выйшла. Падручныя мітусіліся. Для лёсавызначальнага маналогу выбралі менавіта гэты завод. А тут эвон што!..

Інфармацыйныя службы таксама вызначыліся. Запусцілі бездакорны быццам бы ролік: кіраўнік распякае чыноўніка за прамашкі ў імпартазамяшчэнні. Папярэджвае, якія тавары нельга ўвозіць ні пры якім надвор'і. Двое ў кадры. І фон дзелавы, мабілізуючы - паўкола перасоўных шчытоў з аптымістычнымі дыяграмамі і лічбамі. Але за гэтымі шчытамі ногі, ногі, ногі...світа схавалася, каб незнарок не патрапіць пад раздачу. Проста шыкоўная карцінка. Візітная картка вертыкалі.

Але сутнасць раптоўнага візіту, вядома, не ў гэтым. Галоўнае - сустрэча з працоўным калектывам, калі чыноўнікі могуць, нарэшце, палегчана ўздыхнуць. Пачынаецца той самы маналог, дзеля якога ўсё гэта ладзілася. І маланкі ляцяць ужо ў бок усходняга суседа, які задумалі такі непрадказальны вэрхал. Якім жа цынікам трэба быць, каб вось так, беспардонна і нахабна, у кульмінацыйны момант гульні ў паглыбленую інтэграцыю намёртва перакрыць свайму адзінаму хаўрусніку стратэгічныя трубаправоды. «Што тычыцца газу, нас кінулі - не вывелі нас на роўныя кошты. Што тычыцца нафты: плаціце больш, чым яны прадаюць палякам і немцам. Дзе такое бачана?»

І вось ён стаіць перад здзіўленымі вытворцамі газетнай паперы і скардзіцца ім на сваё беспрасветнае жыццё. Ну як жа - поўны правал. Крах усёй ягонай недарэчнай палітыкі. А якія яшчэ раптоўныя беды могуць зваліцца раптам, можна толькі гадаць. Дык хто ж у тым вінаваты? Адказ на гэтае пытанне вядомы ўсім, акрамя аднаго. І гэты адзіны пасля ўсяго, што ён натварыў у выніку 26-гадовага ўтрымання ўлады, яшчэ поўны сварлівага аптымізму і недарэчных надзей.

«Яны думалі што, утрырую, дадуць мне ключы ад склада, і я пабягу ў Расею, таксама буду багатым, пухнатым...не трэба. Я буду працаваць у сваёй краіне, чаго б гэта ні каштавала». У яго і цені сумневу няма, што гэтая маўклівая краіна ўсё сцерпіць. І пад ягоным нязменным кіраўніцтвам будзе і далей з невытлумачальнай упартасцю даганяць даўно мінулы дзень. І будучыя выбары наўрад ці яго хвалююць. Галасы лічаць такія ўмельцы, што на фоне іх дасягненняў цьмянее нават гісторыя старажытнарымскага каня, уведзенага ў сенат.

Скандальнае спыненне паставак - гэта не проста чарговае непаразуменне ў дачыненнях з суседзямі. Гэта катастрофа ўсёй лукашэнкаўскай эканомікі, заснаванай не на здаровым прагматызме і дакладным разліку, а на дапатопных міфах сістэмы, якая даўно састарэла. Што б яны ні прыдумлялі, як бы ні ўпрыгожвалі гэта недарэчнае збудаванне, сутнасць застаецца нязменнай: паступовая здача суверэнітэту ў абмен на нафтавыя прэферэнцыі. Перапрацоўка 18 млн тон у дадатак да аб'ёму, неабходнага краіне для ўнутранага спажывання, дазваляла гэтаму рэжыму трымацца на плыву.

А пасля навагодняга канфлікту ўлада, што прыдумала такі няхітры спосаб росквіту, раптам апынулася ля разбітага карыта. А гэта менавіта тое самае карыта, вакол якога згуртавалася яе зноўку пашытая «эліта», незлічоныя ахоўнікі ўсіх родаў і званняў, разнастайныя чыноўнікі і проста дапаткая хеўра, заўсёды гатовая да паслуг. Чым іх карміць? І на каго цяпер разлічваць рэжыму?

А з нафтай або газам у сучасным свеце наогул няма ніякіх праблем. Рынак шырокі і разнастайны. Прапанова перавышае попыт. Плаці і набывай. Ва ўсякай колькасці. Натуральна, сусветнымі коштамі. А што тут страшнага – усе плацяць, ніхто не згалеў. Вось і кіраўнік ужо быццам бы гэта ўсвядоміў і нават спрабуе ўсё ў тым жа Шклове супакойваць народ. «Увесь свет жыве з сусветнымі коштамі. Не такі высокі кошт нафты сёння, таму трэба да гэтага прывыкаць». Сентэнцыя бясспрэчная, але неспасціжная.

Калі ўсё так відавочна, чаму ён не рушыў услед такой мудрай парадзе, а дваццаць пяць гадоў спрабаваў лавіць усё тую ж рыбку ў каламутнай вадзе? Ды ўсё тут прасцей простага. Савецкі чалавек з мноствам забабонаў і забабонаў прабіўся калісьці ва ўладу, і пакуль усе вакол чухалі патыліцу, падмяў яе пад сябе. А цяпер нармальная еўрапейская краіна спрабуе прыстасавацца да ягоных недарэчных фантазій і калгаснага самадурства. І нічога з гэтага не выходзіць. І не выйдзе.

Якая дыверсіфікацыя, якая нафта з Нарвегіі? Танкер, кажаце? Калісьці плыў ужо такі з Венесуэлы. Столькі шуму паднялі вакол таго гераічнага рэйса, што чыноўнікі гатовыя былі з каністрамі ў руках бегчы яму насустрач. І чым скончыўся той палымяны парыў нафтавай блакады? Вось тым жа скончыцца і гэты. Рабы свабоду не выбіраюць. Там нязвыкла, няўтульна. І як у такіх варунках жыць загадаеце простаму дыктатару?

А вось ужо і ў зводках праслізгвае звыклая навіна: Пуцін запрашае пакрыўджанага хаўрусніка на адпачынак у Сочы. А следам - выклік на парад. Прымус да інтэграцыі прадоўжыцца ў фармаце аднаго акопа. І хто ведае, мажліва, і трыццаць першая карта зноў усплыве. Ціха, незаўважна. У вертыкальных гульнях усякае бывае.

А пакуль ён за высокім парканам коле дровы. У поўнай адзіноце. Калі не браць у разлік тэлеабслугу і ахову за кадрам. З бульбай здымаўся. З клюшкай здымаўся неаднаразова. З дровамі яшчэ не здаралася. Электарату трэба тэрмінова навязаць новы вобраз. А таму калун цяжкі, удар люты. Расце і памнажаецца неахайная куча дроў, расколатых груба, пачварна. Ніводная гаспадыня такімі печ паліць не стане. Нават гэта ў яго не атрымліваецца. Усе даўнія навыкі забытыя і страчаныя. Калі яны былі.

І такога дрывасека кудысьці будуць выбіраць?..

Уладзімір Халіп, спецыяльна для Charter97.org

Напісаць каментар 29

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках