Чаму Лукашэнка так трасецца?

А раптам народ прачнецца.

Лукашэнка зноў ужыў у дачыненні да выбараў смачнае слоўца «вакханалія». Што ж напружвае кіраўніка?

Пра гэта ў артыкуле на naviny.by піша палітычны аглядальнік Аляксандр Класкоўскі.

«Сённяшняя перадвыбарная вакханалія, інакш яе не назавеш, перад “парламенцкімі выбарамі” кажа пра тое, што гэта проста рэпетыцыя “прэзідэнцкіх выбараў”. Нам паспрабуюць не дазволіць спакойна прайсці гэтыя перыяды», – заявіў Лукашэнка 12 верасня, калі прызначаў на пасады амбасадараў, вертыкальнікаў і дырэктараў.

13 лістапада летась, таксама ў кадравы дзень, кіраўнік у пажаданне прызначэнцам укруціў тую ж метафару: «Будучы год – гэта год сур'ёзны. У нас пачынаецца палітычная вакханалія, якая будзе доўжыцца мінімум паўтара года. І “выбары парламента”, і прэзідэнта. Яны ніколі не дадавалі стабільнасці і спакою ў нашым грамадстве».

Раней кіраўнік прызнаваўся, што ад разгулу перадвыбарнай дэмакратыі яго «проста ванітавала».

Такім чынам, кіроўныя вярхі мучыць фобія дэстабілізацыі. Паказальна, што ўлады развялі ў часе «парламенцкія» і «прэзідэнцкія выбары» (другія, верагодна, пройдуць у жніўні 2020 года).

Пры гэтым рука не завагалася ўсячы тэрмін паўнамоцтваў «палаты прадстаўнікоў» цяперашняга склікання на дзесяць месяцаў («дэпутаты» аплявуху пакорліва праглынулі). Дэ-факта цяперашнія выбары ў «палатку» – датэрміновыя, хоць кіраўнік Цэнтрвыбаркама Лідзія Ярмошына абурана адкідае такое вызначэнне.

Яна ж са святой прастатой не раз тлумачыла, што кампаніі разводзяць з мэтай не дапусціць залішняй палітызацыі грамадства. Дзівосны матыў: выбары, якія ў нармальных краінах якраз і прызначаныя быць пікам палітызацыі (і пры гэтым развязваць пытанне ўлады цывілізаваным спосабам, а не праз барыкады), у нас імкнуцца правесці, як рытуал на могілках, прычым нават не хаваюць гэтага.

Лукашэнка пад прыцэлам

Праўда, Лукашэнка, прымаючы даверчыя граматы амбасадараў, заўважыў, што хоць Захад заўсёды папракаў Беларусь у сумных электаральных кампаніях, на сёлетніх выбарах у «палату прадстаўнікоў» нават у першыя дні збору подпісаў «ужо вельмі весела».

Цяжка сказаць, што ён меў на ўвазе. Можа, перапалохаў вертыкальнікаў пікет на сталічнай плошчы з лозунгам «Лукашэнка павінен сысці»?

Дзіўна, што ад гэтага лозунгу чыноўнікаў так трасе. Па-першае, выбары як бы разумеюць магчымасць змены ўлады. Па-другое, дзейны кіраўнік і сам дае зразумець, што ён не Кашчэй Несмяротны. Вось і сёння пры прызначэнні кадраў Лукашэнка па-філасофску вымавіў: «Ужо павінна прыходзіць новае пакаленне людзей. Мы калісьці сыдзем».

Зрэшты, кіраўнік Беларусі відавочна не прыспешвае час. І думае не столькі пра «парламенцкую кампанію», колькі пра «прэзідэнцкую».

Лукашэнка заявіў: калі на «парламенцкіх выбарах» будуць крытыкаваць і наносіць удары па нейкіх людзях (трэба разумець, вылучэнцах вертыкалі), то гэта будуць удары з далёкім прыцэлам – па «прэзідэнту». Фраза важкая.

Нават у такім імітацыйным варыянце, як у Беларусі, «выбары», як бачым, напружваюць Лукашэнку. Для гэтага ёсць некалькі прычынаў.

Па-першае, хоць сярэдні заробак і «напампавалі», але гэта, у сутнасці, толькі паўтор таго, што Лукашэнка даў народу яшчэ да выбараў 2010 года. Гэта значыць, дзесяцігоддзе краіна праседзела ў балоце, пакуль астатні свет (унікальныя месцы тыпу Паўночнай Карэі не ў лік) сыходзіў наперад.

Рэзерваў для далейшага сур'ёзнага ўздыму прыбыткаў насельніцтва ва ўладаў няма. Нават цяпер заробкі моцна абагналі прадукцыйнасць працы, што вынікуе перакосы ў эканоміцы, можа гукнуцца воплескам інфляцыі.

Маса, якая некалі бачыла «прагрэс» у плане чаркі і скваркі, цяпер расчараваная і незадаволеная. Шырокай публіцы не вядомыя вынікі закрытых сацыялагічных даследаванняў, што кладуцца на стол кіраўніка, але пра іх можа ўскосна казаць нядаўняя фраза Лукашэнкі (таксама з кадравых прызначэнняў), што «ўжо не памірае народ ад любові да нас».

Ды і гэты вось страх дэстабілізацыі, які прагаворваецца раз за разам, – ці не жаласнымі рэйтынгамі з закрытых сацапытанняў ён навеяны і падаграваецца?

А раптам народ прачнецца?

Ну, а самая галоўная прычына фобій беларускага кіраўніцтва хаваецца ў псіхалогіі аўтарытарызму. «Выбары» апрыёры разглядаюцца як замах на святое. Адсюль – рэфрэнам гучыць матыў пра падкопы нейкіх таямнічых ворагаў.

«Выбары» – гэта перыяд, калі нават дрымоткага абываталя можа агаломшыць: ёлкі зялёныя, так гэта ж інструмент, якім у нармальным свеце мяняюць дакучлівых персанажаў наверсе. Як украінцы вунь узялі ды і паказалі нораў – выбралі таго, каго сёй-той з пагардай назваў блазнам.