Le Temps: У Маскве падымаецца радыёактыўны пыл

Што адбываецца на пляцоўцы каля «Расатама»?

«Тысячы масквічоў пратэстуюць супраць будаўніцтва хорды над магільнікам радыеактыўных адкідаў. Мэрыя Масквы гэта ігнаруе», - піша карэспандэнт швайцарскай газеты Le Temps у Маскве Эмануэль Грыншпан (пераклад - inopressa.ru).

«Мы знаходзімся на схіле на беразе Масквы-ракі паміж паркам «Каломенскае», вельмі папулярным сярод масквічоў (яго называюць «прыродным запаведнікам»), і чыгуначнай галінкай». (...) Але, пагрузіўшыся ў густую летнюю расліннасць, мы ў той ці іншы момант у канчатковым выніку натыкаемся на жудасны жоўты знак: «Увага: радыяцыя». (...) Некалькі вымярэнняў, праведзеных тут спецыялістамі з МДУ і Грынпіса, указваюць на наяўнасць радыеактыўных ізатопаў (радый-226, торый-232, уран-238), якія ў некаторых месцах перавышаюць у 200 разоў стандарт, які ўважаецца за бясшкодны для чалавека», - паказвае журналіст.

«Увага да гэтай невялікай пляцоўкі ўзрасла пасля таго, як мэрыя Масквы паведаміла насельніцтву, што побач з магільнікам радыеактыўных адкідаў будзе пабудаваная васьміпалосная магістраль. Праз Маскву-раку павінен быць перакінуты мост даўжынёй 1,5 км, закліканы ліквідаваць аўтамабільныя коркі. Але мясцовыя жыхары цяпер турбуюцца пра стан сваіх лёгкіх: што, калі падчас будаўнічых працаў падымецца радыёактыўны пыл?» - паведамляе карэспандэнт.

«Галоўная небяспека гэтага могільніка: унутранае апраменьванне праз лёгкія, - кажа экспэрт праграмы «Бяспека радыеактыўных адкідаў» Расейскага сацыяльна-экалагічнага саюза Андрэй Ажароўскі. - Калі землекапальныя машыны і грузавікі пачнуць ездзіць па схіле, на павярхоўным пласце агаліцца радыёактыўны пыл, які будзе выкідвацца ў атмасферу».

«З выгляду бяскрыўдны зямельны надзел прымыкае да прамысловага комплексу расейскага атамнага гіганта «Расатам». «Маскоўскі завод поліметалаў» (МЗП) доўгі час рабіў гаручыя матэрыялы для атамнай і вайсковай прамысловасці. З 1940-х да 1960-х гадоў (калі завод яшчэ знаходзіўся за межамі Масквы) невядомыя колькасці цвёрдых і вадкіх радыеактыўных адкідаў былі пахаваныя проста за сценамі комплексу, ля берагоў Масквы-ракі» - піша Le Temps.

«У той час гэта была звычайная практыка, - тлумачыць Ажароўскі. - Ніхто не ведае, калі яны спынілі вытворчасць, бо гэтая інфармацыя застаецца закрытай. Імаверна, прайшло не менш за трыццаць гадоў, улічваючы памер дрэў, якія выраслі з тых часоў». Адкіды былі проста прыкрытыя глебай, і ніхто не ведае, як глыбока яны пахаваныя. «Там трэба правесці свідравальныя працы, і толькі «Радон» [дзяржаўная кампанія для ўтылізацыі радыеактыўных адкідаў] мае права гэта зрабіць», - прадаўжае экспэрт.

«(...) Сутыкнуўшыся з мабілізацыяй мясцовых жыхароў, якія сабралі ў чэрвені 25 тысяч подпісаў з патрабаваннем адмовіцца ад будаўнічых работ, «Радон» на мінулым тыдні апублікаваў тлумачэнні, якія асуджаюць паведамленні СМІ і прадстаўнікоў грамадскасці, якія «з'яўляюцца вельмі эмацыйнымі і скажаюць прафесійную ацэнку спецыялістаў», і заявіў, што «ў раёнах паблізу Кашырскай шашы і на тэрыторыі ААТ «МЗП» радыеактыўнага забруджвання не выяўлена». У той жа час намеснік мэра Масквы ў будаўніцтве Марат Хуснулін запэўніў, што яму «ніхто ніколі не дакладаў, што ў нас там нейкае радыяцыйнае становішча» паблізу будучай магістралі, і назваў захады, прынятыя Грынпісам, «глупствам». Аднак той жа Марат Хуснулін у 2014 годзе не ўхваліў першы праект будаўніцтва хорды пасля неспрыяльнай экалагічнай экспэртызы», - паказвае аўтар артыкула.

«Грамадскія кансультацыі былі праведзены ў лістападзе мінулага года, - распавядае актывістка і журналістка Руслана Лугавая. - Фактычна, толькі «статысты», запрошаныя мэрыяй, маглі там прысутнічаць, у той час як мясцовыя жыхары былі заблакаваныя звонку. Таму галасаванне, якое ўхваляе будаўнічыя работы, з'яўляецца фіктыўным».

«Супраць жыхароў гэтага раёна выступае мэр Масквы, «які ў нейкай ступені пабудаваў сваю палітычную кар'еру на будаўніцтве гэтай хорды», - мяркуе Андрэй Ажароўскі. Але таксама і «Расатам», «які аддае перавагу захоўваць маўчанне аб спадчыне савецкіх радыеактыўных адкідаў», - наракае экспэрт. І, нарэшце, усёмагутны мільярдэр Аркадзь Ротэнберг, сябар дзяцінства Уладзіміра Пуціна і галоўны акцыянер будаўнічай кампаніі «Мостатрэст», адказнай за правядзенне гэтых работ», - рэзюмуе Грыншпан.