Для беларускіх кіроўцаў надыходзіць новая рэальнасць

Бензін у Беларусі будзе каштаваць, як у Польшчы і Літве?

Нафтавыя ф'ючарсы на сусветных рынках патаннелі прыкладна на 20% у параўнанні з пікавымі значэннямі красавіка. Пры гэтым кошт бензіну ў Беларусі з пачатку года падымалася «на капейку» ўжо 15 раз.

Чаму наша краіна не трапляе ў трэнд і кошт бензіну расце, у той час як нафта таннее?

На пытанні Charter97.org адказвае эканамічная аглядальніца Таццяна Манёнак:

- «Белнафтахім» згадваў у сваім апошнім паведамленні аб тэарэтычнай магчымасці зніжэння кошту паліва, калі будзе захоўвацца доўгачасовы паніжальны трэнд на нафту на сусветных рынках…

- Але мы гэтага пакуль не бачым, як не бачылі і летась, нягледзячы на розную дынаміку сусветных коштаў…

- Так, бо ўсё ж канцэрн зарабляе на гандлі нафтапрадуктамі валюту. Прыбытак паступае да яго з затрымкай 35-40 дзён, і сінхронна рэагаваць на сусветную дынаміку коштаў ён не здольны.

- Тым не менш, простыя беларускія кіроўцы, мяркуючы з іх меркаванняў у сацсетках і каментарах у Інтэрнэце, у «добрую волю» «Белнафтахіма» не вераць…

- Трэба мець на ўвазе, што Беларусь купляе нафту за даляры, а прадае на запраўках нафтапрадукты за рублі. Таму для атрымання прыбытку даводзіцца ісці на падвышэнні кошту, нават не лічачыся з падзеннем сусветных коштаў.

Цяпер беларускія спажыўцы не плацяць поўны рынкавы кошт бензіну. Іх ужо пачалі рыхтаваць «псіхалагічна» да таго, што пасля заканчэння Расеяй падатковага манеўру кошт паліва на ўнутраным рынку будзе значна падвышаны.

У пачатку года ў сувязі з падатковым манеўрам у РФ былі ў нас на 25% былі зніжаныя акцызы на паліва - каб знізіць падатковую нагрузку на беларускія НПЗ. Сітуацыя ўскладняецца тым, што НПЗ цяпер праводзяць мадэрнізацыю і патрабуюць ад дзяржавы каласальных грошай. Гэта стварае дадатковыя праблемы з устанаўленнем кошту бензіну, які б не выклікаў імклівай незадаволенасці ў кіроўцаў.

- Але ж нізкія акцызы не ўдалося ўтрымаць…

- Так, паводле плану зніжэнне акцызаў павінна было дзейнічаць ўвесь год і НПЗ дазволіць зэканоміць блізу 100 мільёнаў даляраў. Але ў сакавіку вельмі рэзкім рухам ўрада зніжэнне акцызаў на паліва было нівелявана вельмі сур'ёзным іх падвышэннем. Улады надумалі згуляць на сваю карысць: указам Лукашэнкі акцызы на бензін былі падвышаны на 9 – 29%.

У выніку падатковую нагрузку пераклалі з заводаў на аўтазаправачныя сеткі. У кіраўніцтва АЗС гэта выклікала цалкам лагічнае абурэнне: паліўны бізнэс стаў праблематычным і нерэнтабельным. Не сакрэт, што сёння запраўкі зарабляюць не на продажы паліва, а на спадарожных таварах. Справа дайшла да напісання ліста ва ўрад і «Белнафтахім» з просьбай даць магчымасць працаваць рэнтабельна.

Такім чынам, праблема кошту бензіну застаецца неразвязанай і перакладаецца з адных удзельнікаў рынку на іншых.

Улады баяцца гневу, таму для спажыўцоў кошт бензіну падвышаецца рэгулярна, але на капейку. Беларускі кіроўца пакуль не звык аплачваць кошт паліва рынкавым коштам, але ў сувязі з падатковым манеўрам у Расеі для беларусаў можа надысці новая рэальнасць.

Улады ведаюць, што калі не атрымаецца дамовіцца з РФ аб кампенсацыі, то нашу краіну чакае сусветны кошт нафты, а значыць давядзецца сур'ёзна перагледзець кошт бензіну на ўнутраным рынку.

Цяпер нафта для Беларусі каштуе блізу 80% ад сусветнага кошту. А хто ж будзе несці дадатковыя выдаткі, калі яна зраўняецца з сусветным коштам? Бюджэт наўрад ці з гэтым зможа справіцца. У такіх выпадках сусветны кошт нафты кампенсуюць кіроўцы – беларусаў гэта цалкам можа чакаць у будучыні. Агулам, беларускім кіроўцам варта рыхтавацца да таго, што кошт бензіну будзе расці: мяняць структуру выдаткаў на паліва, пераходзіць на газ, на іншыя тыпы транспарту і гэтак далей.

- Некаторыя спецыялісты сцвярджаюць, што бензін будзе каштаваць, як у суседзяў. У Літве літр АІ-95 каштуе $1,43, у Польшчы - $1,37. Ці сапраўды кошты могуць вырасці да такога ўзроўню?

- Пакуль рана казаць аб такіх дакладных лічбах. Ёсць яшчэ некаторыя невядомыя складнікі: як сябе павядзе Расея на перамовах аб падатковым манеўры, якую пазіцыю зоймуць беларускія НПЗ, якімі будуць дзяржаўныя падаткі на паліва, як будзе сябе «адчуваць» бюджэт. І яшчэ адно важнае пытанне - гэта чыннік попыту: ці змогуць беларусы наогул купляць бензін новымі коштамі?

Як бачым, тут будзе дзейнічаць цэлы комплекс чыннікаў, якія ўплываюць на тое, як моцна падаражэе бензін.

Таксама трэба ўлічваць і пазіцыю кіраўніцтва НПЗ. Пакуль ім атрымліваецца нешта зарабляць за кошт продажу нафтапрадуктаў. Але сітуацыя можа змяніцца пасля падаражэння нафты да агульнасусветных коштаў.

- Сусветны аўтапрам за год падвоіў інвестыцыі ў выпуск электрамабіляў. Капіталаўкладанні ў выпуск аўтамабіляў з рухавікамі ўнутранага згарання значна скарачаюцца. Ці можа гэта прывесці да таго, што ўкладанне грошай у беларускія НПЗ быдзе памылковым?

- Такая перспектыва ёсць. Хоць для Беларусі яна не такая блізкая, як для Еўропы. Праз нейкі час гэта можа стаць сур'ёзнай праблемай. Кіраўніцтва НПЗ гэта ўсведамляе і карэктуе стратэгію развіцця абодвух заводаў. Мяркуецца, што Мазырскі завод захавае паліўны кірунак, а «Нафтан» можа перайсці на нафтахімічны – на перапрацоўку нафтахімічнай прадукцыі, а не аўтамабільнага паліва.

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]