29 сакавiка 2024, Пятніца, 17:07
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

«Толькі адзін чалавек не разумее, што ўсё ідзе да ўнутранага дэфолту»

60
«Толькі адзін чалавек не разумее, што ўсё ідзе да ўнутранага дэфолту»

Пенсіянерам і бюджэтнікам варта прыгатавацца.

Эканамісты прагназуюць новы віток дэвальвацыі ў Беларусі, якая «з'есць» і без таго невялікія даходы насельніцтва, што далёка не дацягваюць да абяцаных «па пяцьсот».

«Калі ў Беларусі не правесці рэструктурызацыю дзяржаўных прадпрыемстваў, у краіне будзе ісці нарошчванне ўнутранай запазычанасці, што непазбежна прывядзе да дэвальвацыі», - мяркуе дырэктар Бізнэс-школы ІПМ Павел Данейка.

Спецыялісты ўважаюць, што пры гэтым больш за ўсё пацерпяць тыя, хто знаходзіцца ў групе сацыяльнай рызыкі: дзеці ва ўзросце да 18 гадоў, якія пражываюць у сем'ях з прыбыткам ніжэй за рысу беднасці, шматдзетныя сем'і, а таксама жыхары сельскай мясцовасці.

Між тым, нават жыхары Менска ўжо паведамляюць пра тое, што ім даводзіцца эканоміць на ежы.

Як будзе далей развівацца сітуацыя? На пытанні Charter97.org адказвае Леў Марголін.

- Для Беларусі характэрныя высокія паказчыкі ўзроўню абсалютнай беднасці - 23,9%. Як вы ацэньваеце гэты паказчык?

- Калі за мяжой беднасці знаходзіцца кожны чацвёрты чалавек - гэта, вядома, шмат. Тым больш, што ўсе астатнія, якія не ўваходзяць у гэты працэнт, таксама не багацеюць. Адна справа, калі б было 76% багатых і 24% бедных - а так у нас атрымліваецца, што 24% вельмі бедных, 50% «так сабе», ніжэй сярэдняга, і толькі 25% маюць нейкі сярэдні ўзровень даходаў.

Я думаю, што гэты паказчык абсалютнай беднасці - 24%, у нас нашмат вышэйшы, чым у суседніх краінах, асабліва калі параўноўваць з Польшчай і Літвой.

- У дачыненні да Беларусі даводзілася чуць такі выраз, як «працоўная беднасць». Што гэта за феномен і чаму ён стаў у нас рэальнасцю?

- Гэта вельмі сур'ёзнае з'ява. Адна справа, калі беднымі з'яўляюцца людзі беспрацоўныя і асацыяльныя элементы. І зусім іншая справа, калі беднымі з'яўляюцца людзі, якія працуюць і працуюць шмат.

Прычым іншай працы, каб перастаць быць беднымі, у іх няма: бо ў большасці раённых і абласных цэнтраў Беларусі ў асноўным прапануецца заробак на ўзроўні 300-400 рублёў (блізу 150-200 даляраў). Хто ў Беларусі атрымлівае «сярэдні заробак» у 1000 рублёў (як сцвярджае Белстат) - дагэтуль застаецца таямніцай за сям'ю пячаткамі.

А калі большасць заробкаў у краіне - на ўзроўні 150-200 даляраў, то зразумела, што ні аб якім «багацці», і нават звычайным узроўні жыцця для большасці грамадзян казаць не выпадае. Таму людзі спрабуюць выжываць, як могуць, выкарыстоўваючы для гэтага альбо хатнюю падсобную гаспадарку (у невялікіх населеных пунктах), альбо падзарабляючы на дадатковай працы.

- Для сённяшняй эканамічнай сітуацыі характэрныя такія з'явы, як наяўнасць стратнага дзяржсектара і нарошчванне ўнутранай запазычанасці. Да чаго гэта можа прывесці?

- Гэтыя два фактары могуць прывесці да ўнутранага дэфолту. Гэта значыць дзяржава будзе вымушана нейкім чынам свае запазычанасці абнуліць - ці то за кошт дэвальвацыі нацыянальнай валюты (каб унутраная запазычанасць рэзка патаннела), ці то яшчэ нейкім спосабам.

Пра гэта ўжо даўно і прама кажуць усе экспэрты, і беларускія, і міжнародныя: пры цяперашнім стане эканомікі Беларусь не можа цягнуць на сабе такі неэфектыўны дзяржаўны сектар эканомікі.

І гэта разумеюць у нас усе: і незалежныя экспэрты, і нават чыноўнікі ва ўрадзе. Не разумее толькі адзін чалавек. І, на жаль, пакуль няма ніякіх перадумоў, што ён найбліжэйшым часам гэта зразумее. Таму перспектывы - не радасныя.

У гэтай сітуацыі людзі ўсё больш сыходзяць у стан «унутранай міграцыі», шукаючы крыніцы існавання, не звязаныя з дзяржавай. Самыя вялікія праблемы могуць паўстаць у пенсіянераў, калі стане зусім невыносна падтрымліваць патрэбны ўзровень выдаткаў Фонду сацыяльнай абароны насельніцтва, і ў бюджэтнікаў.

- Эканамісты звярнулі ўвагу на тое, што цяпер намінальныя заробкі (без уліку інфляцыі) растуць у 8 разоў хутчэй, чым ВУП краіны. Такая з'ява назіралася перад выбарамі 2010 года і прывяла да рэзкага падзення курсу рубля ў 2011-м. Ці можа зараз паўтарыцца крызіс 2011 года?

- Улічваючы валюнтарысцкі характар беларускай эканомікі, выключаць гэтага нельга. Тут лепш аналізаваць не ВУП, а сярэдні ўзровень прадукцыйнасці працы. Таму што бываюць сітуацыі, калі намінальны заробак расце, а ВУП не павялічваецца за кошт скарачэння колькасці занятых у эканоміцы. Гэта значыць, калі ліквідуюцца працоўныя месцы, прадукцыйнасць працы расце, ВУП застаецца на ранейшым узроўні, а намінальны заробак таксама расце за кошт скарачэнняў.

А вось калі не расце прадукцыйнасць працы, а толькі расце намінальны заробак - тады гэта рана ці позна прывядзе да такой сітуацыі, што прыйдзецца дэвальваваць рубель, і нават не адзін раз.

- Што будзе з бяднейшымі пластамі насельніцтва, калі гэта адбудзецца?

- Як раз найбяднейшыя пласты, асабліва ў сельскай мясцовасці, не так моцна адчуюць гэтую дэвальвацыю: яны і цяпер шмат у чым сябе абмяжоўваюць, іх рацыён складаецца з прадукцыі падсобнай гаспадаркі.

Але ў любым выпадку, Беларусь - краіна з мала адкрытай эканомікай, і любы чалавек, які хоць часам ходзіць у краму, рана ці позна сутыкнецца з наступствамі дэвальвацыі. Таму што нават хлеб у нас не вырабляюць без імпартных камплектуючых - а гэта значыць, што (можа не адразу, можа праз 2-3 месяцы), калі адбудзецца дэвальвацыя, усе тавары пачнуць даражэць. Павольна, але дакладна.

Напісаць каментар 60

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках