29 сакавiка 2024, Пятніца, 4:26
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

Леанід Заіка: Мы маем справу з эканомікай неандэртальцаў

98
Леанід Заіка: Мы маем справу з эканомікай неандэртальцаў

Хай кожны паглядзіць у дыплом і зоймецца сваёй прафесіяй.

Сёлета ў Беларусі здарыўся небывалы ўраджай трускалак і фермеры выявіліся ў даволі складанай сітуацыі. Кошты дзяржаўных закупаў ягад выявіліся на занадта маленькім узроўні - блізу 30 капеек, гэтым скарысталіся перакупшчыкі, апусціўшы планку яшчэ ніжэй. Рэнтабельнасць вытворчасці ўпала, бо фермеры плацяць працаўнікам па 30 капеек за вядро клубніц. Дайшло нават да пратэстаў - ягады простыя выкідвалі на зямлю.

У сухім астатку мы маем: тоны гнілых трускалак на палетках і недаатрыманы прыбытак фермераў. Хто вінаваты? Сайт Сharter97.org звярнуўся па каментар да кіраўніка аналітычнага цэнтра «Стратэгія» Леаніда Заікі:

- Яшчэ ў пяцідзесятых гадах пісаліся кнігі аб адносным перавыдатку пры капіталізме. Гэта рынак, несупадзенне попыту і прапановы. Гэта аксіёма. Дзякуючы канкурэнцыі коштаў застаюцца моцныя гаспадаркі. А моцныя гаспадаркі не ў Беларусі, а ў Польшчы, моцныя гаспадаркі не ў Беларусі, а ў Алжыры. Гэта класічны выпадак, які трэба распавядаць студэнтам.

- Ці можна назваць справядлівым кошт дзяржзакупаў у Беларусі?

- У навуковай тэорыі тэрмін «справядлівы кошт» могуць выкарыстоўваць толькі сацыялісты і камуністы. Кошт павінен адпавядаць рынку. Кошт - гэта раўнадзейная попыту і прапановы. Калі чалавек хоча прадаваць Белкаапсаюзу - хай прадае, калі хоча прадаваць ЦРУ - хай прадае, хоча прадаваць бабулі Люсі па пяць рублёў - хай прадае.

Казаць пра справядлівы кошт - як казаць пра справядлівую смерць. «Смерць была справядлівая?». Выйшла перавытворчасць трускалак, а ўвосень будзе недавыраб збажыны, восенню будзе недавыраб капусты, магчыма, недавыраб бульбы. А гэта, хлопцы, азначае адно: сельская гаспадарка - для разумных, а не для дурняў. Трэба быць і маркетолагам, і тэхнолагам. Гэта натуральныя рэчы. Бо адначасова можна вырошчваць буякі, спаржу, даіць карову, яшчэ нешта рабіць. Аднанакіраваная спецыяльнасць можа быць прыбытковай толькі некаторы час.

Другое - у краіне павінна быць перапрацоўка пладоў і гародніны. Гэтае пытанне можна задаць прадпрымальнікам, саюзам прадпрымальнікаў і ўсім, хто ўважае сябе за бізнэсоўца, а таксама чыноўнікам ад сельскай гаспадаркі.

Мы маем справу з эканомікай неандэртальцаў. Забіў маманта - і з’еў. Хлопцы, уся справа ў перапрацоўцы. Ёсць у вас шмат трускалак - рабіце джэмы, замарожвайце. А то атрымліваецца, што зрабілі і «купіце маё, вазьміце мяне ў балет». Не прынялі - пастаўце ў лядоўню і будзе ў вас у Беларусі самае найлепшае «варэнне нумар шэсць».

Трэба нешта рабіць. Змяняецца клімат. Не лётаць на гелікаптэры і галасіць «ой, тут усё гіне», не «Хартыя-97» павінна вам пісаць, што адбываецца.

Гэта праблема сельскай гаспадаркі яшчэ з СССР. Толькі тады старшыняў калгасу маглі пасадзіць, а сёння яны ходзяць, раздзімаюць шчокі. Хтосьці з іх крыўдзіцца на прагноз Гідраметэацэнтра, маўляў, заўтра не будзе дажджу або дождж пройдзе толькі ў некаторых раёнах. Хлопцы, ну хто ў гэтым вінаваты?!

- Лукашэнка паабяцаў дапамагчы фермерам. А хіба нельга было дапамагчы прыбраць трускалкі, задзейнічаць нейкія дзяржаўныя магутнасці? Бо тоны ягад гніюць на палях.

- У Лукашэнкі такі падыход да жыцця: сёння займаецца трускалкамі, заўтра займаецца сістэмай пускавога агню «Паланэз», паслязаўтра ехаць на стварэнне спецыяльнай эканамічнай зоны ў Балбасаве. Ведаеце, у мяне такое пачуццё, што колькі б трускалак у нас не было, усё адно польскія і гішпанскія будуць таннейшымі. А ведаеце чаму?

- Чаму ж?

- Таму што на нашых прылаўках ляжаць памідоры з Канарскіх выспаў, радыска з Вялікай Брытаніі. Гэта як называецца? Ведаеце, усё добра ў Беларусі будзе тады, калі кожны будзе займацца сваёй справай. Хай кожны паглядзіць у дыплом і зоймецца сваёй прафесіяй.

Напісаць каментар 98

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках