Навукоўцы распавялі ўсю праўду пра актываваны вугаль

Ці такі карысны гэты сродак, якія многія ўважаюць за «панацэю»?

Актываваны вугаль ператварыўся ў модны «экалагічна чысты» прадукт. Яго дадаюць у ежу і напоі, каб вывесці з арганізма таксіны, у зубную пасту для зіхатлівай беласці зубоў і ў мноства касметычных сродкаў, якія нібыта больш эфектыўна чысцяць скуру. Аднак пераканаўчых навуковых довадаў усяму гэтаму няма, піша ria.ru.

Як актывуюць «панацэю»

Першыя навуковыя даследаванні аб карысці актываванага вугалю з'явіліся ў пачатку 1980-х гадоў. Датуль ужо больш за пяцьдзесят гадоў гэта рэчыва выкарыстоўвалі ў медыцыне для вывядзення з арганізма таксінаў пры атручванні. Цяпер жа навукоўцы сталі даводзіць, што актываваны вугаль таксама дапамагае пры ўздуцці жывата і паляпшае функцыю нырак, - праўда, апошнія даследаванні праводзіліся толькі на жывёлах. Але пацукі, якія пакутуюць на нырачную недастатковасць, сталі адчуваць сябе нашмат лепш пасля двухтыднёвага курсу прыёму актываванага вугалю.

Акрамя таго, паводле нядаўніх прац, гэтыя недарагія чорныя таблеткі не толькі чысцяць кішэчнік пры інтаксікацыі, але і абараняюць яго ад бактэрый, якія выклікаюць дыярэю. Усе гэтыя неймаверныя эфекты ад выкарыстання актываванага вугалю тлумачацца яго ўласцівасцямі ўсмоктвацца.

«Актываваны вугаль робяць з драўнянага вугалю, торфу, лупіны арэхаў (какосавых, напрыклад) шляхам выпальвання ў бескіслародным асяроддзі і актывуюць прапусканнем вадзянога пару пры вельмі высокіх тэмпературах для павелічэння сітаватасці. Пры гэтым значна павялічваецца паверхня актыўнага кантактавання з рэчывам, ствараецца адмоўная электрычная зараджанасць, і прэпарат даслоўна ўбірае ў сябе розныя малекулы. Але гэтая «прыцягальнасць» не выбарчая, у пары вугалю трапляюць і таксічныя рэчывы, і цалкам карысныя - ферменты, вітаміны, здаровая мікрафлора. Менавіта таму трэба з асцярожнасцю ставіцца да гэтага прэпарата» — мяркуе лекар-дыетолаг клінікі кіравання здароўем Сечанаўскага ўніверсітэта Наталля Пугачова.

Паводле яе слоў, пры лячэнні актываваным вугалем — звычайна яго прапісваюць пры атручваннях або алергічных рэакцыях - важна правільна разлічыць дозу (звычайна адна таблетка на дзесяць кілаграмаў вагі) і працягласць курсу. Акрамя таго, трэба прымаць прэпарат за гадзіну або дзве да ежы і абавязкова піць шмат вады — не менш за два літры. У адваротным выпадку можна зарабіць абвастрэнне язвавай хваробы, запоры, абязводжванне і вострыя дэфіцытныя станы — недахоп у арганізме вітамінаў, мікраэлементаў і нармальнай кішачнай мікрафлоры.

Біяхімік з Расейскай акадэміі навук прапануе ствараць асаблівыя нанакантэйнеры, якія можна ўвесці ў вялікай колькасці ў ежу і ўзбагаціць яе карыснымі тлустымі кіслотамі і антыаксідантамі.

Вугальны суп з сякеры

Аднак засцярогі спецыялістаў не спыняюць вытворцаў узбагачаных прадуктаў і адэптаў «правільнага ачышчэння арганізма». Першыя добра зарабляюць на ўнікальных уласцівасцях актываванага вугалю (ежа з дадаваннем гэтага рэчыва, як правіла, даражэйшая за звычайную), але заяўленага эфекту чакаць не варта.

«Цяпер з'явіліся афарбаваныя ў чорны колер хлеб, кактэйлі, марозіва і нават цукеркі. Такую экзатычную афарбоўку надае ім даданы вугаль. У краінах Еўропы ён зарэгістраваны як харчовая дабаўка Е 153. Казаць аб дадатковай «карысці» такой ежы складана, увесь свой запас сарбенту вугаль ужо рэалізаваў, сабраўшы кампаненты прадукту. Шкоды, імаверна, таксама няма, улічваючы зусім невялікую колькасць, калі вядома, вугальны кактэйль і чорны хлеб не штодзённая і асноўная ежа», - адзначае Наталля Пугачова.

Што тычыцца так званых вугальных дыет (аўтары кніг аб гэтых сістэмах харчавання, дарэчы, таксама добра зарабляюць на аматарах актываванага вугалю), то ў гэтым пытанні лекар-дыетолаг таксама настроеная скептычна. «Ужыванне гэтага рэчыва з мэтай зніжэння вагі сёння шырока распаўсюджанае. «Вугальная дыета» даступная і адносна бяспечная. Але каб скінуць вагу, дастаткова прытрымлівацца рэкамендацый — есці менш тлустага і салодкага і больш рухацца. Наколькі апраўданае дадаванне да гэтага актываванага вугалю, незразумела. Мне здаецца, гэта крыху падобна на казку пра суп з сякеры», - мяркуе Пугачова.

Зубы пад пагрозай

Вытворцы зубных паст, у склад якіх уваходзіць актываваны вугаль, як правіла, заяўляюць аб яго антыбактэрыяльным, умацавальным эфекце і адбельванні. Але лабараторных і клінічных звестак аб бяспецы і рэальным дзеянні такіх прадуктаў пакуль недастаткова, адзначаюць даследчыкі з Універсітэта Мэрыленда ў Балтымары (ЗША). Са 118 прааналізаваных імі работ толькі ў адной апісаны прадукт умацоўваў зубную эмаль. Аднак гэтая паста, акрамя актываванага вугалю, таксама ўтрымоўвала фтор, які акурат і знакаміты сваім умацавальным дзеяннем.

Паводле звестак спецыялістаў Каралеўскага каледжа Лондана (Вялікая Брытанія), выкарыстанне актываванага вугалю ў якасці дадатку ў зубныя пасты нясе шмат рызыкі для здароўя зубоў і ротавай паражніны. Занадта інтэнсіўнае выкарыстанне гэтых сродкаў гігіены можа пашкоджваць зубную эмаль і павышаць адчувальнасць зубоў. Да таго ж, як правіла, у складзе гэтых прадуктаў няма фторыстых злучэнняў. З 50 вывучаных паст з актываваным вугалем фтор быў толькі ў адной. А значыць, зубы застаюцца безабаронныя перад карыесам.

У выпадку ж касметычных сродкаў актываваны вугаль можа быць карысны. Згодна з працай індыйскіх навукоўцаў, крэмы з дадаваннем гэтага рэчыва больш эфектыўна выдаляюць мікрачасціны бруду, пылу і бактэрыі з паверхні скуры. Зрэшты, гэта ледзь не адзінае даследаванне такога кшталту, і апублікаванае яно не ў самым паважаным часопісе. Таму да гэтых звестак таксама варта ставіцца асцярожна.