У Пінску праходзіць найбуйнейшы ва Усходняй Еўропе арганны фестываль

Усе канцэрты фестывалю дарэмныя.

На працягу вось ужо трох тыдняў у Пінску - культурнай сталіцы Беларусі 2019 годзе - на гістарычным аргане Кафедральнага касцёла працягваецца арганны фестываль Mater Misericordia памяці кардынала Казіміра Свёнтэка. На наступным тыдні на фестывалі выступяць два заслужаныя артысты - Расеі і Беларусі.

Ідэя фестывалю з'явілася амаль год таму, калі быў пачаты капітальны рамонт другога па велічыні гістарычнага аргана Беларусі. Тады зарадзілася жаданне ўключыць унікальны інструмент у музычнае жыццё горада і краіны і сабраць на адной пляцоўцы музыкаў, экспэртаў і аматараў арганнай музыкі, піша tut.by.

Рамонт аргана

Арган касцёла Ушэсця Найсвяцейшай Панны Марыі з'яўляецца самым буйным спраўным гістарычным (гэта значыць які быў пабудаваны да 1939 года) арганам краіны. Па памерах ён саступае толькі аргану Гарадзенскага кафедральнага касцёла, які, аднак, на гэты момант непрыдатны для канцэртаў. У аргане 28 рэгістраў, 2 мануалы і педальная клавіятура. Першапачаткова барочны, арган быў пабудаваны Адальбертусам Гарадзіцкім у 1836 годзе. У 1936 годзе Вацлаў Бярнацкі капітальна перабудаваў арган, захаваўшы стары барочны корпус і некалькі сотняў старых труб.

Навуковым кіраўніком рамонту аргана выступіў аўтар-укладальнік энцыклапедыі «Аргана Беларусi» Аляксандр Бурдэлаў. Дзейны ўдзел у рамонце аргана прыняў настаяцель касцёла ксёндз Павел Урубель, а таксама захопленыя парафіяне касцёла. Арган быў ачышчаны ад напластаванняў пылу і тынкоўкі, былі запаяныя пашкоджаныя трубы, пералепленыя мяхі, адрамантаваныя ўсе механізмы аргана, сіламі мясцовых майстроў-майстэрску адрэстаўраваная педальная клавіятура. Упершыню ў Беларусі была выканана музеефікацыя старой арганнай кафедры: дошкі, якія хаваюць фрагмент кафедры 1836 года, былі заменены аргшклом, на ім была размешчаная падрабязная гісторыя пінскага аргана і яго фатаграфія. Мяркуецца, што арган стане адным з важных турыстычных аб'ектаў горада.

Багаты, насычаны і ў той жа час далікатны гук зноў ажылага аргана мякка і магутна запаўняе найпрыгажэйшую прастору касцёла: унікальны храм XVIII стагоддзя ўпрыгожаны пазалочанымі алтарамі з дрэва і штучнага мармуру «стукко» і сакавітымі фрэскамі. Гэта прастора, якая ператвараецца на час па добрай волі Каталіцкага касцёла ў канцэртную, не мае сабе роўных у краіне па спалучэнні гукавога і візуальнага складніку.

Фестываль

Адрамантаванага аргана, арганізатары імкнуліся найбольш поўным чынам уключыць яго ў музычнае жыццё горада і краіны. Фестываль быў задуманы як пляцоўка для зносін і прастора для фармавання сувязяў паміж арганістамі, арганнымі майстрамі і навучальнымі ўстановамі. Важным думалася даць магчымасць атрымаць сцэнічны досвед музыкантам-пачаткоўцам. Аднак гістарычны канцэртны аргану не разлічаны на навучальны працэс, і дабрачынным фондам «Добра» была прынятая пастанова перадаць у дар электронныя арганы італьянскай фірмы Viscount двум навучальным установам Пінска: Дзіцячай школе мастацтваў №1 і Пінскаму дзяржаўнаму каледжу мастацтваў. Пазней гэтая дабрачынная акцыя пашырылася да бязвыплатнай перадачы адразу 5 інструментаў: такія ж арганы адправіліся яшчэ ў тры навучальныя ўстановы Менска: Беларускую дзяржаўную акадэмію музыкі, Менскі дзяржаўны каледж ім. М. І. Глінкі і Рэспубліканскую гімназію-каледж.

Арганны фестываль прысвечаны памяці першага беларускага кардынала Казіміра Свёнтэка. Фестываль быў падрыхтаваны сіламі прыходу, курыі Пінскай дыяцэзіі і гарадскога выканкама пры мастацкім кіраўніцтве Аляксандра Бурдэлёва. На запрашэнні адгукнуліся больш за 30 музыкаў і творчых калектываў з Беларусі, Расеі, Польшчы і Украіны. Усяго на фестывалі за 9 тыдняў прагучыць 29 канцэртаў.

Свае першыя выступы на ўнікальным інструменце ўжо правялі вучні дзіцячых музычных школ і каледжа. Пяцікурснікі Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі, якія прэтэндуюць на дыплом не толькі піяніста, але і арганіста, адыгралі праграму свайго дзяржаўнага экзамену. Некалькі маладых беларускіх арганістаў адыгралі свой першы сольны канцэрт на гістарычным аргане. На ўрачыстым адкрыцці фестывалю зала горача вітала аднаго з самых запатрабаваных арганістаў Расеі, пераможца самых прэстыжных міжнародных конкурсаў, які запісаў 15 дыскаў і тройчы які выканаў у канцэртнай цыкле ўсе творы Баха, Канстанціна Валастнова. Яго выступ, які быў адзначаны філіграннай тэхнікай, інтэлектуальнай гульнёй, бездакорным густам у выкананні вельмі складанай праграмы сталі вялікай падзеяй для ўсіх знатакоў арганнага мастацтва.

У праграму фестывалю ўключаны самыя розныя фарматы канцэртаў: спалучэнне аргана з флейтай, баянам, скрыпкай, аркестрам, унікальнае спалучэнне аргана з тэрменвокса.

У завяршэнні фестывалю арган яшчэ раз выступіць як акампануючы, а не сольны інструмент: у касцёле загучыць хор, які выканае рэквіем у гадаўшчыну смерці кардынала Казіміра Свёнтэка.

Сапраўдным падарункам для горада стануць выступленні масцітых беларускіх і замежных выканаўцаў. Найбліжэйшым часам адбудуцца канцэрты салісткі маскоўскай філармоніі Анастасіі Сідзельнікавай і заслужанай артысткі Беларусі Ксеніі Пагарэлай; адразу дзве праграмы прадставіць заслужаны артыст Расеі, загадчык кафедры аргана і клавесіна Санкт-Пецярбургскай кансерваторыі Даніэль Зарэцкі.

Расклад канцэртаў, а таксама інфармацыю пра выканаўцаў і фестывалі можна знайсці тут ці на старонках у сацсетках. Больш за палову канцэртаў яшчэ наперадзе. Важнай тэхнічнай знаходкай фестывалю з'яўляецца трансляцыя ў рэальным часе малюнка з камеры, якая стаіць на хорах у аргана, на экране ўнізе касцёла: гэта дазваляе ўсёй зале не толькі слухаць, але і назіраць гульню.

Канцэрты праходзяць як у выхадныя, так і ў буднія дні. Дзякуючы спонсарскай падтрымцы фестывалю канцэрты бясплатныя для слухачоў.