«У гэтай справе шмат дзіўнага»: Як мільярдны кантракт павярнуўся скандалам

«Менскметрабуд» апынуўся ў пазыках і пад пагрозай банкруцтва.

«У гэтай справе шмат дзіўнага. Самае дзіўнае, што ўсё пабудавана – станцыя ўведзеная ў карыстанне, людзі ўжо больш за год ездзяць па гэтай лініі метро. Яшчэ дзіўна, што падыходы і дзеянні маскоўскага ўрада наўпрост супярэчаць словам і дзеянням першых асобаў дзяржавы», – кажа кіраўнік юрыдычнага аддзела ТАА «СП Менскметрабуд» Канстанцін Паўлаў. Буйны кантракт на будаўніцтва адрэзку жоўтай галіны метро ў Маскве беларускае прадпрыемства атрымала яшчэ ў 2013-м, у 2017-м кампанія рапартавалі пра хуткае заканчэнне праекта. Але летась «Менскметрабуд» апынуўся ў пазыках і пад пагрозай банкруцтва, піша tut.by.

Вялікі кантракт, вялікі скандал

У 2013 годзе «Масінжпраект» перамог тэндар Маскоўскага метрапалітэна на фантастычную суму – 573 млрд расейскіх рублёў (паводле курсу 2013 года – больш за 15 млрд даляраў). На коне была маштабная праграма будаўніцтва ўсіх станцый метро ў Маскве на перыяд да 2020 года. Тэма, хто зарабляе на будаўніцтве маскоўскага метро, дарэчы, вельмі цікавіла расейскія СМІ. Сваю дзель маскоўскага пірага спадзяваліся атрымаць і кампаніі Беларусі, Украіны, Азербайджана. Пад гэта паводле аднолькавай схемы (49% – у «Масінжпраекта», 49% – у нацыянальнай кампаніі і 2% – у Банка Масквы) ствараюцца кампаніі, у тым ліку ТАА «СП Менскметрабуд».

Як паведаміў Канстанцін Паўлаў, аб'ём кантракту з ТАА «СП Менскметрабуд» складаў парадку 14 млрд расейскіх рублёў. Ён меркаваў будаўніцтва перагонных тунэляў і прытунэльных збудаванняў Калінінска-Сонцаўскай лініі метрапалітэна ад станцыі «Раменкі» да станцыі «Нова-Перадзелкіна», у інтэрвале ад станцыі «Сонцава» – «Бароўская шаша», уключаючы станцыйны комплекс станцыі «Бароўскай шашы», а таксама перагон ад «Сонцава» да электрадэпо «Сонцава». На піку на аб'екце беларусаў працавала блізу 1000 чалавек.

Яшчэ ў 2017 годзе кіраўніцтва «Менскметрабуда» адзначае «велізарную ўвагу ўладаў Масквы да развіцця метрапалітэна» і апавядае, што «ў цэлым досвед узаемадзеяння з заказчыкам, праектавальнікам, іншымі падраднікамі склаўся цалкам пазітыўны».

Але ўжо тады, у 2017 годзе, пачаліся канфлікты, успамінае прадстаўнік ТАА «СП Менскметрабуд»:

– Нас проста паставілі перад фактам: вы падпісваеце дадатковае пагадненне пра павелічэнне генпадрадных утрыманняў. Яны выраслі практычна ў два разы, прычым распаўсюдзілі іх на перыяд з пачатку кантракту, з 2013 года, і з нас за адзін раз спісалі 400 млн рублёў. Проста ў загадным парадку.

У 2018 годзе аб'ект здадзены, са жніўня 2018 года станцыя «Бароўская шаша» працуе.

– Усе працы мы выканалі, акт пра заканчэнне будаўніцтва падпісалі, заказчыку здалі, ён за гэта грошы атрымаў, як атрымліваў раней аванс. Але да нас грошы не дайшлі, мы будавалі за кошт уласных сродкаў. Гэта значыць, атрыманы аванс сышоў на іншыя мэты, – заяўляе Канстанцін Паўлаў.

АТ «Масінжпраект» скасавала дамову з беларускім СП, прад'явіўшы патрабаванне пра вяртанне неадпрацаванага авансу і кошту давальніцкіх матэрыялаў. Аператыўна пракаментаваць прычыны скасавання дамовы ў «Масінжпраекце» не змаглі, TUT.BY накіраваў пісьмовы запыт у кампанію.

У выніку «Менскметрабуд» не змог разлічыцца са сваімі падраднікамі і кампаніі стала пагражаць банкруцтва. Дарэчы, заяўнік на справу пра банкруцтва – АТ «Масметрабуд», структура, паводле звестак расейскіх СМІ, не проста блізкая да АТ «Масінжпраекту», але выкупляная ўрадам Масквы.

Не здаёмся на літасць пераможцы

Нягледзячы на пераўзыходныя сілы апанентаў, беларуская кампанія спрабуе супраціўляцца.

– Ідуць арбітражныя спрэчкі, пададзеная скарга ў Федэральную антыманапольную службу, рыхтуем зварот у праваахоўныя органы Расеі і Беларусі (мы ўгледжваем у некаторых дзеяннях прыкметы махлярства), а таксама ў сакратарыят Саюзнай дзяржавы, – апавядае кіраўнік юрыдычнага аддзела ТАА «СП Менскметрабуд».

У скарзе ў ФАС беларусы апелююць да таго, што кампанія «Масінжпраект» займае дамінантнае становішча на рынку. У конкурсе 2013 года не маглі ўдзельнічаць іншыя ўдзельнікі рынку – ніхто, акрамя «Масінжпраекту», не адпавядаў заяўленым крытэрам. Прэс-служба «Масінжпраекта» тлумачыла «Ведомостям», што «будаўніцтва метро – складаны, выдатковы і працаёмкі працэс, фінансаванне велізарнае, таму патрабаванні да прэтэндэнтаў падаць забеспячэнне памерам 10% кантракту і мець гадавы зварот 40 млрд рублёў не празмернае, ім адпавядала некалькі кампаній, якія працуюць на рынку Масквы».

– Але праблема нават не ў змове 2013 года, а ў тым, да чаго яна прывяла ў 2017 годзе, калі ўсе супольныя прадпрыемствы фактычна выправілі ў банкруцтва, перакрыўшы ўвесь фінансавы струмень і адмаўляючыся прымаць любыя працы, – апавядае Паўлаў.

Сапраўды, справы пра банкруцтва распачатыя і ў дачыненні да ТАА СП «Транстунэльбуд» з удзелам капіталу з Украіны, і ТАА СП «Еўрабад» з удзелам Азербайджана. У каментары «Ведомостям» прадстаўнікі «Масінжпраект» заявілі, што «на будаўніцтве метро ў Маскве задзейнічана некалькі дзясяткаў падраднікаў і субпадраднікаў, якія паспяхова працуюць на рынку. Пытанні фінансавага становішча асобных арганізацый залежаць ад бізнэс-мадэлі, якую яны рэалізуюць, а таксама ад досведу і эфектыўнасці працы кіраўніцкай структуры».

Паводле інфармацыі беларускай кампаніі, «Масінжпраект» стварыў даччынае прадпрыемства «Міп-буд № 1», і яму перадаў усе працы.

– Будаваць метро – складана, гэта вялікія тэхналагічныя і чалавечыя рэсурсы. У 2013 годзе ў «Масінжпраекта» іх проста не было. Спачатку ў нас канфіскоўвалі і перадавалі «Міп-буд № 1» невялікія працы, потым аб'ёмы раслі, у нас забралі праходку, а ў 2017 годзе мы сталі зусім не патрэбныя. Добра, не патрэбныя – але разлічыцеся з намі. Мы мяркуем, што наш бізнэс проста «адсунулі». Мы не змаглі нават заробкі заплаціць – вялікая частка людзей засталася проста без грошай і разбеглася, – сцвярджае Паўлаў.

Цяпер «Менскметрабуд» спрабуе знайсці кантракты, аднавіць сваю дзейнасць, але няма штата, няма рэсурсаў, а пагроза банкруцтва для бізнэсу – чырвоная ануча.

– Калі б «Масінжпраект» закрыў запазычанасць – працу аднавілі б. Іх запазычанасць перад намі – блізу 3 млрд рублёў. Нашы пазыкі ўсім трэцім асобам – у падатках, заробках і гэтак далей – гэта 0,5 млрд рублёў. Гэта значыць, мы пабудавалі станцыю за свае грошы, не атрымалі ні капейкі прыбытку і яшчэ засталіся павінныя, – запэўнівае прадстаўнік беларускай кампаніі.

Цікава, што ў кастрычніку 2019 Арбітражны суд Масквы спыніў вытворчасць у справе аб банкруцтве ТАА «СП Менскметрабуд», угледзеўшы прыкметы наўмыснага банкруцтва. «Суд прыходзіць да высновы пра дачаснасць высновы аб наяўнасці ў ТАА "СП Менскметрабуд" прыкметаў банкруцтва, вызначаных арт. 3 ФЗ "Аб неплацежаздольнасці (банкруцтве)", пры наяўнасці неразвязанай спрэчкі з генеральным заказчыкам ("Масінжпраектам" – заўв.рэд.), які з'яўляецца адзіным існым і існавалым дэбіторам пазыкоўцы, да развязання названай спрэчкі», гаворыцца ў пастанове суда.

– Фактычна ўжо ў гэтай пастанове можна ўгледзець патэнцыйны склад злачынства. З гэтай нагоды мы будзем звяртацца ў праваахоўныя органы, хоць цяпер пастанову суда другі бок яшчэ абскарджвае. Акрамя таго, мы ў верасні 2019 года прад'явілі пазоў у арбітражны суд пра спагнанне запазычанасці ў дамове – сума пазову 2,9 млрд рублёў. Мы просім суд прызначыць будаўнічую і тэхнічную экспертызу, каб гэта было максімальна аб'ектыўна, – рэзюмаваў Канстанцін Паўлаў.