Кошт расейскага газу ў Еўропе абрынуўся да мінімуму за 15 гадоў

Так танна «Газпром» не прадаваў газ у Еўропе з 2004 года.

«Газпром» сутыкнуўся з рэзкім падзеннем коштаў на газ на ключавым еўрапейскім рынку. У трэцім квартале сярэдні кошт рэалізацыі тысячы кубаметраў паліва ў ЕЗ склаў 169,8 даляра, паведаміла кампанія каментары да справаздачы па МСФС, піша finanz.ru.

У параўнанні з другім кварталам (205,1 даляра) расейскі газ патаннеў на 18%, а ў гадавым вымярэнні цэны ўпалі на 32%.

Настолькі танна прадаваць газ у Еўропе «Газпрому» не даводзілася з 2004 года - тады сярэдні кошт складаў 137,7 даляра, але ўжо ў 2005-м падняўся вышэй за 190 даляраў услед за нафтавымі каціроўкамі.

Нават у крызісным 2016 годзе, калі кантрактныя цэны газу абрынуліся праз прывязку да нафты, «Газпром» зарабляў больш - у сярэднім 176 даляраў за тысячу кубоў.

Газ у ЕЗ імкліва таннее праз наплыў ЗПГ з Катара і ЗША, якія працягваюць нарошчваць магутнасці па звадкаванні, нягледзячы на тое, што прапанова на сусветным рынку ўжо перавышае попыт. Праз лішкі кошты газу ў Азіі, куды традыцыйна накіроўваліся шэрагі танкераў, абрынуліся ўдвая. Упершыню з 2015 года на сусветным рынку склалася сітуацыя, калі газ у Еўропе каштаваў даражэй, чым ЗПГ у Азіі: у выніку блізкаўсходнім і амерыканскім вытворцам стала больш выгадна адпраўляць грузы на еўрапейскі рынак.

Гэта яшчэ больш ўдарыла па коштах. На найбуйнейшым газавым хабе - TTF у Нідэрландах - кошт газу з неадкладнай пастаўкай за год абрынуўся на 57% і ледзь перавышае 110-120 даляраў за тысячу кубаметраў.

«Газпром» прадае газ даражэй - па доўгатэрміновых кантрактах, якія толькі часткова ўлічваюць спотавыя кошты, але масла ў агонь падлівае падзенне попыту - на 4% за квартал і 8% год да года. За ліпень-верасень выручка "Газпрома" на еўрапейскім рынку абрынулася амаль удвая - з 934,7 млрд да 586,7 млрд рублёў.

Экспарт у ЕЗ - самы рэнтабельны бізнэс для кампаніі, нагадвае аналітык Райффайзенбанка Андрэй Палішчук: кампенсаваць правал на еўрапейскім рынку пакуль не могуць як павышэнне коштаў ўнутры Расеі (на 5,7%), так і рост продажаў у краіны былога СССР (на 21%). Агульны даход «Газпрома» ўпаў на 16%, чысты прыбытак - на 40%, EBITDA - на 44%.

У выніку кампанія, якая валодае найбуйнейшымі ў свеце запасамі газу і манапольным правам на яго экспарт па трубаправодах, стала стратнай па грашовых плынях. Атрымаўшы 270 млрд рублёў ад аперацыйнай дзейнасці, «Газпром» выдаткаваў 436 млрд рублёў на капітальныя будоўлі і завяршыў квартал з касавым разрывам на 166 млрд рублёў.

Кампенсаваць яго давялося за кошт доўгу, продажу ўласных акцый з балансу і праядання грашовай падушкі, назапашанай на банкаўскіх рахунках. Будучы адрэзаным ад рынку еўрааблігацый праз рызыкі арышту актываў паводле пазоваў «Нафтогаза», «Газпром» пераключыўся на банкаўскія крэдыты: ён прыцягнуў 1,4 млрд еўраў у італьянскага Intesa, 1 млрд еўра ў Natixis і MUFG, а таксама блізу 220 млн еўраў у ВТБ.

Агульная пазыка «Газпрома» вырасла з 3,711 да 3,818 трлн рублёў, а чыстая (гэта значыць не пакрытая наяўнымі на рахунках) узляцела на 19% - з 2,07 да 2,467 трлн.

Топ-мэнэджмэнт холдынгу працягвае выпраменьваць упэўненасць і падчас тэлеканферэнцыі з інвестарамі заявіў, што чакае росту коштаў на газ да 200 даляраў і вышэй у 2020-21 гг. Але ў прагнозы «Газпрома» не верыць нават расейскае Міністэрства фінансаў: у бюджэт 2020-22 гг яно заклала 179-184 даляры за тысячу кубоў.

Зрэшты, і гэтыя чаканні могуць быць занадта аптымістычнымі, мяркуюць аналітыкі Goldman Sachs. Афіцыйны прагноз Міністэрства энэргетыкі ЗША ўважае, што ў 2020 годзе экспарт ЗПГ вырасце ўдвая, Катар у лістападзе абвясціў пра планы ў 1,5 разы павялічыць магутнасці па звадкаванні.

У гэтых умовах газавы рынак працягне захлынацца ў залішняй прапанове, а кошты ў Еўропе ўпаду яшчэ на 22% - з 5,04 да 3,90 даляра за мільён брытанскіх цеплавых адзінак (MMBtu), або 90 даляраў за тысячу кубоў, мяркуе GS.