Зміцер Савіч: Гэтая ўлада сябе дыскрэдытавала на ўсіх франтах

Не выканалі cвае абяцанні – сыходзьце.

Жыхары Светлагорска прадаўжаюць пратэставаць супраць працы завода беленай цэлюлозы, які атручвае паветра ў горадзе і акрузе. Аднак улады цынічна заяўляюць, што людзі «павінны ператрываць» непрыемны пах. Менавіта гэтыя словы вымавіў на сустрэчы з жыхарамі Светлагорска памочнік Лукашэнкі ў Гомельскай вобласці Юры Шулейка. Ці збіраюцца жыхары горада трываць падобнае стаўленне з боку чыноўнікаў? Гэтыя і іншыя пытанні сайт Charter97.org задаў актыўнаму ўдзельніку пратэстаў супраць завода беленай цэлюлозы ў Светлагорску, кандыдату ў дэпутаты ад грамадзянскай кампаніі «Еўрапейская Беларусь», індывідуальнаму прадпрымальніку Змітру Савічу:

– Фраза памочніка Лукашэнкі – проста цудоўная ў сваёй ілжывасці, таму што людзі рэальна задыхаюцца. Асабліва ў Якімавай Слабадзе – гэта вёска, якая знаходзіцца ў прыгарадзе Светлагорска, жылыя дамы яе прымыкаюць непасрэдна да завода.

У нас там былі два пікеты. І якраз падчас іх правядзення з завода ішоў пах. Звычайна мы стаім тры-чатыры гадзіны, а тут мы змаглі выстаяць толькі дзве гадзіны. Нам давялося проста згарнуцца, таму што сталі слязіцца вочы, пачаўся кашаль, з'явіліся слабасць і галавакружэнне. Гэты дым – вельмі таксічны і атрутны.

У нас, прынамсі, была магчымасць сысці з пікета, а людзі ж жывуць там увесь час. Летам, калі горача, вядома, хочацца адчыніць фортку, каб ішло свежае паветра. Калі, да прыкладу, сям'я спіць у доме, людзі ледзь не ў чарзе вартуюць, калі пачынаецца пах. Той, хто вартуе – бяжыць зачыняць фортку, каб неяк абараніцца.

Гэта рэальна страшна. І гэты памочнік, які тут быў – ён жа не жыве тут увесь час. Рэдка бывае так, што вецер дзьме ад горада – на порт, у бок рэчкі. Тады так – магчыма, паху і няма. Вось ён і прыязджаў, мабыць, у такі дзень.

– Як цяпер выглядае сітуацыя з заводам?

– Перыядычна з'яўляюцца навіны, што здараюцца нейкія паломкі, а працоўныя завода атрымліваюць траўмы, таму што завод пабудаваны кітайцамі няякасна. Гэта я не кажу пра якасць абсталявання, якасць самой пабудовы, камунікацый. Быў першапачаткова пракладзены сілавы кабель не таго дыяметра, які сілкуе завод электраэнэргіяй. І гэта толькі адзін з прыкладаў.

У Светлагорску шмат буйных заводаў – чатыры-пяць. Але яны не дастаўляюць насельніцтву столькі непрыемнасцяў, як гэты новы кітайскі. Гэта проста жудасны аб'ект. Можа, ён і патрэбны гораду, калі б яго пабудавалі з нармальнымі тэхналогіямі. У такім выпадку завод прыносіў бы нейкую карысць.

Але крэдыт на будаўніцтва завода быў на 1 мільярд даляраў, а ў выніку выдаткавана было ў два разы менш. Астатняя сума – невядома куды дзелася. Павінны былі выкарыстоўвацца адкаты, грошы распіханыя чыноўнікамі ў кішэні. Так мяркуюць усе, не толькі я.

– Вы надумалі ўдзельнічаць у выбарчай кампаніі. Чаму Вы прынялі такую пастанову?

– Я прыняў такую пастанову, таму што, як той казаў, «калі не мы – то хто? І ніхто, акрамя нас». Сітуацыя і з правамі чалавека, і з сумленнымі выбарамі, і з экалогіяй у нашай краіне сумная.

Наша цяперашняя ўлада бачыць сваю беспакаранасць. Яны бачаць, што людзі ўжо настолькі звязаныя гэтай кантрактнай сістэмай, што баяцца выказваць сваё меркаванне. Бо ім проста не падоўжаць кантракт.

Але я, як індывідуальны прадпрымальнік, працую сам на сябе. Я не баюся, што мяне звольняць.

– Улады не пусцілі ваш відэазварот у эфір тэлевізіі. Як Вы мяркуеце, што ім так не спадабалася?

– Проста там было занадта шмат праўды. І, натуральна – гэта не маглі выпусціць у эфір. Некаторых кандыдатаў выпускалі ў эфір, але яны неяк згладзілі тэксты. А я напісаў і прачытаў даволі жорсткі варыянт, паказаўшы ўсё, як яно ёсць.

Вядома, улады спалохаліся даваць такое ў эфір. Але, як вядома, так абышліся не толькі з маім выступам. Наша кампанія «Еўрапейская Беларусь» мяркуецца самай апазіцыйнай да Лукашэнкі. Мы называем рэчы сваімі імёнамі і расказваем пра сітуацыю, якая цяпер ёсць у краіне.

– Адным з пунктаў Вашай перадвыбарчай праграмы «Еўрапейскай Беларусі» з'яўляецца закрыццё БелАЭС. Як Вы мяркуеце, чаму тэма экалогіі стала для Беларусі такой важнай праблемай?

– Таму што ўлады ператвараюць Беларусь у краіну трэцяга свету. Гэтак жа, як калісьці ўсе шкодныя прадпрыемствы былі перанесеныя з Кітая ў Афрыку. Цяпер падобныя працэсы адбываюцца ў Беларусі.

Ёсць шэраг прыкладаў: у Магілёве – «Омсккарбон», у Берасці – акумулятарны завод. У Наваполацку крэкінгавую печ хацелі запускаць, якая накрывала б горад яшчэ вялікай колькасцю шкодных рэчываў.

– Таксама грамадзянская кампанія «Еўрапейская Беларусь» выступае за змену ўлады на ўсіх узроўнях. Чаму гэта так важна?

– Проста дзейная ўлада сябе дыскрэдытавала на ўсіх франтах. Калі паглядзець на нашых суседзяў: на краіны Балтыі, на Польшчу – нават беручы да ўвагі сталую дапамогу з боку Расеі – у нашай краіне грошы проста раскрадаліся. А можна было пабудаваць высокатэхналагічныя вытворчасці, якія маглі б канкураваць на сусветным рынку з буйнымі гульцамі.

І рэсурсы для гэтага былі, і навукова-тэхнічная база, і спецыялісты, і грошы. Але атрымліваецца, што было ўсё прафукана, параскрадана. Як у любой нармальнай, дэмакратычнай краіне, улада, якая сябе дыскрэдытавала, якая не выканала свае абяцанні, павінна саступіць месца некаму іншаму, хто лепш усё арганізаваў бы.

Так уладкаваныя еўрапейскія краіны: калі кіроўная партыя не выконвае сваіх абяцанняў, то на наступных выбарах яна, як правіла, саступае. Лукашэнка ў 2010 годзе абяцаў заробак 500 даляраў да 2015 года, але фактычна нават і блізка няма такога сярэдняга заробку.

А ў 2011 годзе была трохразовая дэвальвацыя. Рубель абрынуўся ў адносінах да даляра ў тры разы: ён каштаваў тры тысячы, а стаў каштаваць дзевяць.

– Таксама важным момантам перадвыбарчай праграмы з'яўляецца лозунг «годныя заробкі для беларусаў на радзіме». Ці актуальная гэтая праблема для Светлагорска?

– Вядома, актуальная. Светлагорскі раён у параўнанні з іншымі раёнамі не такі жабрак, таму што побач Рэчыцкі раён – нафтавікі, Жлобін – БМЗ, ды і ў нас ёсць шэраг прадпрыемстваў. Але, у цэлым – гэта таксама галеча.

Сярэднестатыстычны чалавек не можа дазволіць сабе добрыя прадукты харчавання, добра апранацца. Пара зімовых чаравік каштуе 200 рублёў! У людзей заробак 400, у некага ўвогуле 300. Атрымліваецца, што палову заробку, а то і вялікую частку, трэба аддаць проста за чаравікі. Гэта ж ненармальна. А яшчэ трэба «камуналку» аплаціць і гэтак далей.

Прыбыткі насельніцтва недастатковыя, людзі павінны больш годна жыць. А залазіць у крэдыты і потым іх выплачваць – гэта не найлепшы варыянт. Трэба, каб хоць бы быў заробак на ўзроўні тых самых пяціста даляраў, але людзі цяпер яго не атрымліваюць.

– Што Вы хацелі б сказаць беларусам, якія ставілі за Вас подпісы, падтрымлівалі ў выбарчай кампаніі?

– Я – прадстаўнік новага пакалення палітыкаў і хачу бачыць Беларусь больш багатай. Хачу, каб улада была больш сумленная, каб яна на самай справе думала пра кожнага чалавека, а не толькі пра групу набліжаных да яе чыноўнікаў і сілавікоў, якіх у нас больш, чым трэба.

Кампанія «Еўрапейская Беларусь» выступае за еўрапейскія каштоўнасці, за выкананне правоў чалавека. Таксама за самакіраванне на месцах – каб рэгіёны распараджаліся сваім бюджэтам на сваё меркаванне, а не так, каб грошы сыходзілі спачатку некуды ў цэнтр, а потым размяркоўваліся. А калі яны вяртаюцца назад, палова з іх можа раскрадацца. Павінна выконвацца «магдэбургскае права» – самакіраванне. Як, напрыклад, у Польшчы – гміна, павет. Гэтак жа і ў нас – кожны раён павінен выдаткоўваць грошы перш за ўсё на сябе, а потым ужо адпраўляць у цэнтр.

Нейкія інфраструктурныя праекты, вядома, без дапамогі рэспубліканскага бюджэту немагчымыя. Да прыкладу, у нашым горадзе зламаўся мост і аўтобусы вымушаныя ехаць у аб'езд. І яго не могуць паправіць ужо два гады, хоць, здавалася б – звычайны мост. І дзе ўсе гэтыя грошы, якія павінны вылучацца з мясцовага бюджэту, каб адрамантаваць гэты мост? І такіх прыкладаў можна прывесці шмат.

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]