29 сакавiка 2024, Пятніца, 12:13
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

Навукоўцы адшукалі кажана «наадварот»

2
Навукоўцы адшукалі кажана «наадварот»

Істотай, якая жыла ў трыясавым перыядзе, здзіўленыя палеантолагі.

На малюнку вы бачыце, як мог бы выглядаць кажан, калі б лятальная перапонка ў яго была нацягнутая паміж заднімі, а не паміж пярэднімі канечнасцямі. На такія фантазіі палеамастака Андрэя Атучына натхніла незвычайная трыясавая рэптылія шаравіптэрыкс (Sharovipteryx mirabilis), піша paleonews.ru.

Адзіны адбітак шаравіптэрыкса быў знойдзены ў канцы 60-х гадоў XX стагоддзя ў трыясавых адкладах Кіргізіі, у месцазнаходжанні Мадыген ля падножжа Туркестанскага хрыбта. Адбітак знайшоў палеаэнтамолаг, супрацоўнік Палеанталагічнага інстытута Акадэміі навук СССР Аляксандр Рыгоравіч Шароў. Гэты легендарны «паляўнічы за косткамі» быў на рэдкасць удачлівым. Падчас паходаў на раскопкі ён запісваў у палявым дзённіку, што менавіта трэба знайсці, нібы хадзіў у краму на закупы. Мы пішам спіс «малако, хлеб, салодкае», а Шароў запісваў назвы вымерлых казюрак і падчас экспедыцыі акуратна ставіў насупраць запісаў гачкі са словам «выканана».

Акрамя вялікай колькасці ўнікальных узораў казюрак Шароў выявіў у Казахстане пяро юрскай птушкі, адбіткі казахскіх птэразаўраў, а таксама два адбіткі трыясавых рэптылій у Мадыгене, якіх апісаў сам пад назвамі лонгісквама (Longisquama) і падаптэрыкс (Podopteryx), гэта значыць, «нагакрыл». Апошняга ў 1981 годзе перайменавалі ў шаравіптэрыкса - у гонар Шарова.

АДБІТАК ШАРАВІПТЭРЫКСА, EN.WIKIPEDIA.ORG

Лангісквама таксама дагэтуль вядомая па адзінаму адбітку, знойдзенаму Шаровым. Абедзве рэптыліі належалі да пралацэртылій (Prolacertiformes) з групы архазаўраморфаў, якія наогул адрозніваліся вялікай экзатычнасцю. Да пралацэртылій у тым ліку адносяць знакамітую водную рэптылію таністрафея (Tanystropheus) з вельмі доўгай шыяй. І лангіскваму, і шаравіптэрыкса звычайна рэканструююць як невялікіх драўняных рэптылій, здольных планаваць у небе.

РЭКАНСТРУКЦЫЯ ВОНКАВАГА ВЫГЛЯДУ ШАРАВІПТЭРЫКСА, © TAKESHI YAMADA

Шаравіптэрыкс быў даўжынёй 24 см разам з хвастом. Захаваўся адбітак шкілета, скурных пакроваў з дробнымі лускавінкамі і скурнай перапонкі паміж заднімі канечнасцямі, а таксама, магчыма, паміж пярэднімі і заднімі канечнасцямі і побач з шыяй. Праз дрэнную захаванасць адбітка апошняе сцвярджаць цяжка.

Гэта адзіная вядомая жывёла - як выкапень, так і сучасная, - якая асвоіла палёт-планёр з дапамогай задніх лап. Фактычна, ён уяўляў сабой нейкі аналаг паветранага змея або дэльтаплана (гл. кнігу Андрэя Жураўлёва «Жырафы, якія лётаюць, маманты-бландзіны, карлікавыя каровы ...»). Зрэшты, шэраг аўтараў выказвае сумнеў, што з такой канструкцыяй шаравіптэрыкс наогул мог планаваць.

Каб паказаць, наколькі эвалюцыя шаравіптэрыкса была дзіўнай і нетрывіяльнай, мастак Андрэй Атучын адлюстраваў гіпатэтычнага кажана «мышаптэрыкса» (верхні малюнак) і птэразаўра «птэразаўраптэрыкса», якія маглі б асвоіць палёт з дапамогай перапонкі паміж заднімі канечнасцямі.

«ПТЭРАЗАЎРАПТЭРЫКС», © АНДРЭЙ АТУЧЫН
Напісаць каментар 2

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках