Леанід Заіка: нашы чыноўнікі і міністры нагадваюць мне «беларускіх браткаў»

Улада знаходзіцца ў правінцыйным астрале.

Беларускія ўлады прадаўжаюць рабіць стаўку на вялікія, цэнтралізаваныя дзяржпраекты. Метадам навукова-наменклатурнага падбору яны хочуць знайсці тыя праекты і сектары эканомікі, якія дадуць нам значны рост, высокія заробкі, экалагічны баланс і народную любоў да ўлады. Прэзідэнт вызначыў успомніць мінулую веліч савецкага космасу і паспрабаваць ухапіцца за хвост гэтай патухлай каметы.

Парай да гэтай тэмы вызначылі зрабіць атамную энэргетыку. Мірны атам+касмічныя ракеты/спадарожнікі = падваенне ВУП у даляравым вылічэнні. Для ператварэння гэтай формулы ў рэальнасць беларускія ўлады разлічваюць на кітайскія крэдыты і камерцыйную добразычлівасць Паднябеснай, а таксама ўсёахопную падтрымку Крамля. Эканоміку краіны ад хранічных хвароб гэта не вылечыць, а кароткатэрміновыя, тактычныя задачы ўлады развязаць цалкам можа.

Пра гэта ў інтэрв'ю «БелГазеце» заявіў кіраўнік аналітычнага цэнтра «Стратэгія» Леанід Заіка.

БЯЗБОЛЬНЫ ФАНТОМ

У СССР было дзве рэчы, якімі ганарыліся ўсе, - хакей і космас. З хакеем у Беларусі ўсё ў парадку - Аляксандр Рыгоравіч гуляе дагэтуль. Што тычыцца космасу. Ёсць такі феномен, як «бязбольны фантом», калі людзі пасля ампутацыі канечнасці прадаўжаюць яе адчуваць, спрабуюць па звычцы ўхапіцца за нешта рукой, якой ужо няма, або ўстаць на ампутаваную нагу.

Так і Беларусь хапаецца за касманаўтыку. За савецкім часам наша краіна стварала прыборы для касмічнай галіны. Цяпер мы выпускаем аптычныя сістэмы высокай разрознасці для спадарожнікаў, касмічныя люстэркі, апаратуру для дыстанцыйнага зандавання Зямлі. Гэта добра. Але развіццё касмічнай галіны не трэба разглядаць як Нацыянальную мэту.

Магчыма, камусьці гэта не спадабаецца, але скажу праўду: на сёння ніякай эканамічнай эфектыўнасці ад космасу быць не можа. Навару з космасу не атрымаць. Асабліва ў Беларусі.

- Апошнім часам у беларусаў вельмі мала падстаў для радасці. Можа, Лукашэнка, каб разварушыць гэтую апатыю і абудзіць надзею ў беларусах, з хлапечым запалам і прапанаваў: А давайце ў космас паляцім! А там, глядзіш, дзе-небудзь па дарозе здолеем выйсці на 500-даляравы заробак і зрабіць да 2025 года ВУП $100 млрд.

- З гэтай нагоды ўспомніўся ўкраінскі анекдот. 1961 год. «Пятро! - Га? - Маскалі ў космас паляцелі! - Што, ўсе?! - Не, адзін - Гагарын. - Дык чаму ж ты радуешся?» Вось бы ўсім беларусам адразу паляцець на Марс.

- Падчас паездак у Маскву на перамовы, нашы чыноўнікі і міністры нагадваюць мне правінцыялаў, такіх беларускіх браткаў. Што тычыцца часовай забароны на ўвоз у Расею малочнай прадукцыі. Ніякі міністр ці віцэ-прэм'ер не павінны рухаць ні левым, ні правым плячом у гэтым пытанні. Гэта праца для прафесіяналаў, тых жа маркетолагаў і дырэктараў прадпрыемстваў. Калі ж яны сядзяць і нічога не робяць, тупа ўтаропіўшыся ў адну кропку, чакаючы, калі Расея адновіць куплю нашай малочнай прадукцыі, то гнаць іх трэба з пасад.

БАЛАСТ РАЗДЗІМАЕ ШЧОКІ

- Улада павінна змяніць сваё стаўленне да навукі. Бо гэта вельмі тонкая матэрыя. Беларусі дастаткова 50-100 навукоўцаў, якія будуць займацца той жа касманаўтыкай або атамнай энэргетыкай. Галоўнае - не перашкаджаць ім працаваць, генераваць ідэі, не патрабаваць пісаць разнастайныя справаздачы. Для паўнавартаснай працы гэтым навукоўцам дастаткова $50-100 млн. Гэта будзе самае выгаднае ўкладанне грошай у беларускую навуку і эканоміку.

- Большасць падключыць свае закаранелыя сувязі з уладнай элітай, каб апынуцца ў гэтай ганаровай сотні. А баласт толькі і здольны, што раздзімаць шчокі - глядзіце, якія мы дасціпныя. Дасціпнасць жа за кошт падаткааплатнікаў - гэта так па-беларуску.

- Не бачу тут ніякай праблемы. Паўстануць сумневы аб асобных кандыдатурах? Запросім нашых калегаў з найбуйнейшых ВНУ ЗША, Вялікай Брытаніі і Нямеччыны, каб яны дапамаглі зрабіць правільны адбор.

- Прапановы і дзеянні беларускіх уладаў у дачыненнях з Кітаем - правінцыйны астрал. Мы не можам даць свабоду сваім навуцы і бізнэсу, затое гатовыя даць нашы нетры і прыродныя выкапні жыхарам Паднябеснай. Я перакананы, што сёння замежныя інвестыцыі для Беларусі - зло. Дастаткова весці толькі плённае супрацоўніцтва з кітайскімі таварышамі ў пашыве моднага еўрапейскага адзення. Нашы ўлады думаюць, што кітайцы дурнейшыя за нас. Напраўду яны хітрэйшыя за нас.

ВОЖЫКІ Ў ПАСТЦЫ

- Ёсць такі стары анекдот. Прыйшлі мышы да мудрай савы папрасіць парады, як ім пазбегнуць долі быць з’едзенымі нахабных катамі. Сава кажа ім: «Станьце вожыкамі. Калі вы будзеце калючымі, вас ніхто не з'есць!». Ачмурэлыя ад захаплення мышы пабеглі дадому, там апамяталіся і зноў вярнуліся да савы. «Сава, раскажы - а як нам стаць вожыкамі?». А Сава ім у адказ: «Мая справа - стратэгія! Уся гэтая ваша бздура з тактыкай мяне не цікавіць!». Аналагічныя парады даюць нашы чыноўнікі.

ПАДНЯБЕСНАЯ - НЕ ЦЁТКА

- Яшчэ адзін астрал беларускіх уладаў - Кітай. Складваецца ўражанне, што беларускія VIP-чыноўнікі палічылі, што яны могуць зрабіць з кітайцамі тое, што не ўдавалася нікому ў свеце, - «даіць» іх, ператвараць у крыніцу танных рэсурсаў, на якія можна ствараць сучасныя, канкурэнтаздольныя прадпрыемствы. Адчуванне, што нашы чыноўнікі ўважаюць Кітай ледзь не за дабрадзея Беларусі, раз гатовыя даць кітайскім кампаніям нашы нетры.

- Прапановы і дзеянні беларускіх уладаў у дачыненнях з Кітаем - правінцыйны астрал. Мы не можам даць свабоду сваім навуцы і бізнэсу, затое гатовыя падаць нашы нетры і прыродныя выкапні жыхарам Паднябеснай. Я перакананы, што сёння замежныя інвестыцыі для Беларусі - зло. Дастаткова весці толькі плённае супрацоўніцтва з кітайскімі таварышамі ў пашыве моднага еўрапейскага адзення. Нашы ўлады думаюць, што кітайцы дурнейшыя за нас. Напраўду яны хітрэйшыя за нас.