«Выдаць кожнаму чыноўніку па шуфлі - і на прыборку снегу»

А 500 тысяч так званых «дармаедаў» будуць пляскаць у ладкі.

1 снежня ў Беларусі пачала працаваць пробная база «дармаедаў». Самае цікавае, што «лісты шчасця» пачалі прыходзіць нават працоўным беларусам. Далей - больш. У «дармаеды» запісалі нават тых, хто плаціць падаходны падатак.

Міністарка працы Ірына Касцевіч заявіла, што ў базу патрапілі звесткі 500 тысяч беларусаў. Нагадаем, што мінулым разам пад дзеянне дэкрэта патрапілі 470 тысяч чалавек. Атрымліваецца, што, нягледзячы на ўсе «кірмашы вакансій», «каласальную працу», пра якую рапартавалі чыноўнікі на месцах, загады Лукашэнкі «працаўладкаваць нават палюбоўніц і палюбоўнікаў», колькасць «дармаедаў» толькі вырасла.

Першыя вынікі працы базы «дармаедаў» сайт Сharter97.org падвёў з кіраўніком аналітычнага цэнтра «Стратэгія» Леанідам Заікам.

- Ведаеце, я як навуковец не магу зразумець сэнсу гэтых разлікаў. Скажыце, у чым можна абвінаваціць 500 тысяч чалавек, якія не займаюцца актыўным працай? У тым, што яны камуністы і не хочуць працаваць праз найм? Я б на месцы міністраў і чыноўнікаў зусім не турбаваўся пра гэта, што паўмільёна чалавек не працуюць.

Мае амерыканскія калегі агучвалі лічбу 3,5%. Менавіта такая колькасць людзей у грамадстве можа быць несацыялізаваная і заставацца без працы. Затым яны падвысілі гэтую лічбу да 5-7 адсоткаў.

Чаму нашы чыноўнікі так бегаюць з гэтай лічбай? Міністарцы Касцевіч сказалі палічыць і яна палічыла, вось і ўсё. Адправілі заданне па ўсіх рэгіёнах. Толькі як яны гэта палічылі.

Калі Літва рыхтавалася ўступіць у ЕЗ, то ім далі задачу пералічыць усіх сацыяльна неадпатаваных грамадзян. Атрымалася блізу 1,5 тысяч чалавек. Але рэч у тым, што іх лічылі метадам face to face. А як можна палічыць беспрацоўных, седзячы ў сваіх кабінетах? Гэта абсалютна дурная статыстыка, якая не мае сацыяльнага сэнсу, яна не мае ніякай навуковай цікавасці. Дарагія чыноўнікі, як вы палічылі? Як вы выявілі гэтых людзей?

Калі я займаўся праблемамі беднасці і сацыяльнай дэпрывацыі, то дзяржаве было складана знайсці метады падліку такіх людзей. Домакіраўніцтва не магло нам даць гэтыя лічбы. Затым прымушалі лекараў, каб яны давалі звесткі пра тых, хто працуе, а хто не. Лекары страшна лаяліся. Часам пераходзілі на праклёны. Бо замест таго, каб лячыць людзей, яны займаліся вось гэтым глупствам.

Як выявілася, самую дакладную інфармацыю могуць мець настаўнікі ў школах. Выкладчыкі ў размовах з дзецьмі даведваліся, хто з бацькоў працуе, колькі зарабляе.

Але зноў жа, размовы ў школах - гэта сапраўдныя гутаркі face to face. А тое, што Мінпрацы паведаміў са сваіх кабінетаў пра 500 тысяч «дармаедаў» - абсалютная глупства. Хлопцы, вам бы пайсці павучыцца ва ўніверсітэтах. Гэтая лічба зусім ні пра што не кажа.

- Але гаворка ідзе не проста аб беспрацоўных. У спіс трапілі беларусы, якія працуюць за мяжой, фрылансеры, якія атрымліваюць даходы з іншых крыніц.

- Прымусіць усіх працаваць - гэта вялікае глупства. Ці бачыце, у маім пад'ездзе ёсць пяць адсоткаў людзей, якія не працуюць і працаваць не будуць. Адзін атрымлівае даходы ад здачы бацькоўскай кватэры. У чалавека нерухомасць у цэнтры сталіцы, атрымлівае блізу $600. Хтосьці працуе на ўсе жылы, і атрымлівае $300. Пытаецца: навошта гэта трэба?

Можна атрымліваць прыбытак ад уласнасці. Здаваць у арэнду матацыкл, ровар, кватэру, дом, лецішча. Але людзям, якія надумалі здаць у арэнду цэлую краіну, напрыклад Кітаю, гэта не зразумець.

- Як вы думаеце, які лёс чакае абноўлены дэкрэт аб «дармаедах»?

- Ведаеце, у чым асаблівасць навукоўца? Я нікому нічога не магу забараніць. Як навуковец я магу сказаць, што гэты дэкрэт ніякай навуковай каштоўнасці не мае. Гэта мой прысуд. А тое, што яны гэтым займаюцца - ім мабыць няма чаго рабіць.

Другі момант, я падаваў як прыклад Літву. Навошта яны шукалі гэтых сацыяльна непрыстасаваных людзей. Ім трэба было даць ЕЗ статыстычныя звесткі, асабліва іх цікавілі людзі, якія жывуць на палігонах з адкідамі. Валацугі. Літва павінна была падаць звесткі аб гэтых людзях, пералічыць іх пайменна, а ЕЗ прызначаў ім пенсію па $300. Па тых часах гэта было больш, чым заробак прафесара ў Беларусі. Яна і сёння нічым не адрозніваецца. Беларускія прафесары атрымліваюць па $350. Я бачу здаровы сэнс у даследаваннях Літвы. Людзі атрымалі грошы. А які сэнс у сацыяльным экспэрыменце ад беларускіх уладаў? Хоць забіце, я не разумею.

- Якую параду вы б далі людзям, якія трапляюць у «дармаедскі» спіс?

- Тут не складаная арыфметыка, давайце разам палічым. Мінпрацы налічыў 500 тысяч «дармаедаў», у Беларусі 118 рэгіёнаў, возьмем 100, каб лягчэй было дзяліць.

Атрымліваецца, што ў кожным рэгіёне ў нас 5 тысяч «дармаедаў». У чыноўніка будзе спіс, няхай з 4500 чалавек. На кожнай старонцы змесціцца 20 прозвішчаў. А трэба ж даць тлумачэнне, чаму чалавек трапіў у «дармаедскі» спіс. Выходзіць блізу 200 старонак са спісамі.

Я ўяўляю кіраўнікоў рэгіёнаў, бо менавіта ім Лукашэнка даручыў даведацца пра кожнага «дармаеда». А як пагутарыць з гэтымі 4500 чалавек? Калі кожны дзень прымаць па 10 «дармаедаў», то гэта цэлы год. А за гэты час звесткі састарэюць. І каму гэта трэба, як казала Фрося Бурлакова? Хлопцы, у вас няма больш чым заняцца? Вось бачыце, у іх усё прыгожа на словах, а калі даходзіць да канкрэтных паказчыкаў, то як з усімі пагутарыць? А калі не пагутарыш, адразу запішаш у спіс, то гэта можа спарадзіць процьму канфліктаў. Навошта на месцах канфлікты? Звычайнаму сельсавецкаму начальніку навошта ўсё гэта?

Думаю, што наменклатура «прафурсеціць», вельмі цікавае слова, якое выкарыстаў расейскі пісьменнік і актор Шукшын. Вось «прафурсецяць» яны, а потым будуць хадзіць і патыліцы чухаць.

Мне здаецца, што лягчэй чыноўнікам усім сабрацца, узяць шуфлі ды пачысціць Менск ад бруду. Я быў бы ўдзячны ім. Восемсот тысяч чалавек атрымліваюць грошы з бюджэту. Гэтую лічбу агучыў асабіста Лукашэнка. Уявіце, васемсот тысяч чалавек выйшлі з шуфлямі. Божа, як гэта прыгожа і элегантна. Вось губернатар і яго сакратарка з вялікімі пазногцямі прыбіраюць снег. А 500 тысяч «дармаедаў» ім пляскаюць і шапкі ўверх падкідваюць.

Так што людзям так і перадайце, каб займаліся сваімі справамі, а на глупства чыноўнікаў не звярталі ўвагу.