Рукапіс Войніча: як атрымалася зрабіць сенсацыю з нічога

Ці сапраўды расшыфраваны самы загадкавы манускрыпт?

Пра незвычайны артэфакт, які, паводле экспэртных ацэнак, мог з'явіцца ў XV стагоддзі, чуў практычна кожны, хто цікавіцца гісторыяй. Сваю назву дакумент атрымаў у гонар польскага антыквара Вільфрэда Войніча, які набыў яго ў 1912 годзе ў мужчынскага духоўнага ордэна Рымска-каталіцкай царквы Ордэна святога Ігната, піша naked-science.ru.

Калі казаць коратка, то гэта ілюстраваны кодэкс, які напісаў невядомы аўтар на невядомай мове з выкарыстаннем невядомага алфавіту. Як і ўсё таямнічае і загадкавае, манускрыпт Войніча нязменна прыцягвае ўвагу, што, вядома, дае вялізную прастору для манеўру розным махлярам і авантурнікам. А таксама, вядома, навукоўцам, ахвочым проста заявіць пра сябе.

Менавіта да іх ліку, мяркуючы па ўсім, належыць лінгвіст Джэрард Чэшыр (Gerard Cheshire) з брытанскага Брыстальскага ўніверсітэта, які нядаўна ўскалыхнуў увесь навуковы свет навіной пра «расшыфроўку» манускрыпта. На яго думку, рукапіс зроблены дамініканскімі манашкамі ў якасці крыніцы даведачнай інфармацыі для Марыі Кастыльскай (каралева Арагоны) і іншых жанчын двара. Дакумент, на думку Чэшыра, напісалі на пратараманскай мове, якую можна ўважаць папярэдніцай такіх моў, як партугальская, французская або гішпанская.

Нібыта тэкст прысвечаны жаночаму здароўю, раслінным лекавым сродкам, тэрапеўтычным купанням, назіранням за касмічнымі аб'ектамі і іншым вельмі важным на той момант (ды і сёння) пытанням.

Сам Джэрард Чэшыр паспрабаваў назваць атрыманыя вынікі нейкім «азарэннем», хай і выкліканым навуковымі звесткамі. Для сапраўднага адкрыцця гэтага мала.

Амаль адразу працу раскрытыкавалі. Так, Юры Арлоў загадчык аддзела Інстытута прыкладной матэматыкі імя Келдыша РАН, які актыўна займаўся вывучэннем манускрыпта Войніча, заявіў, што атрыманыя Чэшырам высновы маюць залішне вольную інтэрпрэтацыю, а сам дакумент, магчыма, наогул ніколі не ўдасца расшыфраваць. «На гэтым этапе яно - паведамленне, а не сама праца, пра якую ідзе гаворка - уяўляе сабой адно з шматлікіх паведамленняў такога ж роду, у якіх сцвярджалася, што манускрыпт расшыфраваны. На самой справе аб сэнсавай расшыфроўцы гаворка пакуль не ідзе, аўтар выказаў гіпотэзу пра мову асобных фрагментаў тэксту», - заявіў Арлоў РІА Новости.

Агулам навукоўцы мяркуюць, што Джэрард Чэшыр робіць свае высновы без апоры на канкрэтную (хай і забытую) мову, проста штучным шляхам знаходзіць падобныя кароткія словы праз розныя раманскія мовы, не падаючы якіх-небудзь довадаў.

Вядома, гэта не магло не аказацца наступствамі для самога Чэшыра. Пазней Брыстальскі ўніверсітэт прыбраў са свайго сайта абвестку аб расшыфроўцы манускрыпта Войніча. «Даследаванне было асабістай працай аўтара, не афіляванай з Брыстальскім універсітэтам», - гаворыцца ў заяве ўстановы. На гэтым, імаверна, канец гісторыі. Аднак зусім не канец спробаў расшыфраваць знакаміты манускрыпт. Хто ведае, можа быць, нават сумнеўныя новыя звесткі дапамогуць навукоўцам будучыні ў іх нялёгкай працы.