Навукоўцы давялі, што жыццё можа існаваць на найбліжэйшых суседках Зямлі

За апошнія тры гады навукоўцы знайшлі некалькі планет, якія прэтэндуюць калі не на званне «двайніка Зямлі», то яе «сясцёр».

Проксіма Цэнтаўра і планеты з сістэмы TRAPPIST-1 могуць быць заселеныя, нягледзячы на высокі ўзровень ультрафіялету на іх паверхні, бо на ранняй Зямлі панавалі яшчэ больш жорсткія ўмовы, што не перашкодзіла з'яўленню жыцця. Пра гэта пішуць амерыканская планетолагі ў часопісе MNRAS, паведамляе ria.ru.

«Улічваючы тое, што жыццё на Зямлі існуе фактычна з моманту яе фармавання, мы паказалі, што ўльтрафіялетавае выпраменьванне не будзе галоўнай перашкодай для з'яўлення мікробаў і на планетах у чырвоных карлікаў. Суседнія сусветы па-ранейшаму застаюцца самымі цікавымі куткамі космасу для пошукаў пазаземнага жыцця», - заявіла Ліза Кальтэнегер (Lisa Kaltenegger) з Інстытута Карла Сагана ў Ітаке (ЗША).

За апошнія тры гады навукоўцы знайшлі адразу некалькі планет, якія прэтэндуюць калі не на званне «двайніка Зямлі», то яе «сясцёр». Першая планета была знойдзеная ля найбліжэйшай да нас зоркі, Проксімы Цэнтаўра, а тры іншыя - у зорнай сістэме TRAPPIST-1 у сузор'і Вадалея, якую засяляе адразу сем зямляпадобных планет.

Усе гэтыя планеты аб'ядноўвае тое, што яны валодаюць невялікімі памерамі, знаходзяцца ў «зоне жыцця» - на арбіце, дзе вада можа існаваць у вадкім выглядзе, і круцяцца вакол чырвоных карлікаў. Апошні пункт з'яўляецца адначасова і плюсам, і мінусам - чырвоныя карлікі жывуць вельмі доўга, што пакідае шмат часу для зараджэння жыцця, але некаторыя з іх маюць вельмі неспакойны характар у юнацтве і выпрацоўваюць мноства выбліскаў.

Абедзве гэтыя асаблівасці зорак, як сёння лічаць шматлікія планетолагі, павінны былі зрабіць і Проксіму b, і сусветы з сістэмы TRAPPIST-1 абсалютна нежылымі, бо яны павінны атрымліваць у дзясяткі ці нават сотні разоў больш ультрафіялету, чым Зямля сёння.

Кальтэнегер і яе калегі праверылі, ці так гэта напраўду. Для гэтага яны стварылі дакладныя кампутарныя мадэлі гэтых светаў, улічваюцца ўзаемадзеянне атмасферы з УФ-прамянямі і касмічнай радыяцыяй. Вынікі гэтых разлікаў яны параўналі з тым, што адбывалася на Зямлі прыкладна чатыры мільярды гадоў таму.

Ключавой асаблівасцю гэтых разлікаў, як адзначаюць самі планетолагі, было тое, што яны ўлічвалі адрозненні ў сіле дзеянні розных тыпаў выпраменьвання на ДНК і іншыя кампаненты клетак, а таксама атмасферу планет. Да прыкладу, ультрафіялет з даўжынёй хвалі ў 360 нанаметраў дзейнічае на жыццё прыкладна ў тысячу разоў слабей, чым жорсткае выпраменьванне з больш высокай частатой ваганняў, а таксама не прыводзіць да фармавання азону.

Аналагічныя разлікі навукоўцы правялі для яшчэ адной планеты - самой Зямлі, у тым стане, у якім яна знаходзілася прыкладна чатыры мільёны гадоў таму. Тады ў яе не было ахоўнага азонавага пласта, які перашкаджае пранікненню ультрафіялету да паверхні, а таксама моцнага магнітнага поля, які абараняе яе ад выбліскаў і ўздзеяння касмічных прамянёў.

Калі навукоўцы параўналі гэтыя разлікі, самой «нежылой» планетай стала не Проксіма b ці яе «кузіны» з іншых зорных сістэм, а нованароджаная Зямля. Высвятляецца, што яна атрымлівала прыкметна больш ультрафіялету, а яе атмасфера была значна больш агрэсіўнай у дачыненні да жыцця, чым усе вядомыя зямляпадобныя планеты ля чырвоных карлікаў.

Да прыкладу, узровень ультрафіялету на яе паверхні быў прыкладна на парадак вышэйшы, чым у Проксімы b, і на два парадкі вышэйшы, чым на TRAPPIST-1E пры ўсіх разумных спалучэннях складу, шчыльнасці і іншых уласцівасцяў іх атмасферы.

Гэта, аднак не перашкодзіла існаванню першых прымітыўных мікробаў на паверхні Зямлі, чые сляды існавання былі знойдзеныя нядаўна ў Аўстраліі. Як мяркуюць навукоўцы, яны маглі пазбягаць дзеяння ўльтрафіялету, жывучы ў досыць вялікіх глыбінях або выкарыстоўваючы розныя пігменты і флуарэсцэнтныя бялкі, што паглынаюць УФ-прамяні.

Адпаведна, нішто не павінна замінаць з'яўленню аналагічных ахоўных сістэм у прадстаўнікоў іншапланетнага жыцця, якія жывуць на Проксіме b або іншых, больш паспяховых планетах ля чырвоных карлікаў. Таму, як заключае Кальтэнегер, не варта выключаць падобныя светы з пошукаў «братоў па розуму».