У ЕЗ увялі ў дзеянне сістэму абвяшчэння пра дэзінфармацыю

Як яна будзе працаваць?

Еўрапейскі Звяз зрабіў чарговы крок для абароны ад магчымага вонкавага ўмяшання ў ход выбараў у Еўрапарламент, якія адбудуцца ў траўні 2019 года. У панядзелак, 18 сакавіка, пачала дзейнічаць сістэма хуткага абвяшчэння пра дэзінфармацыю. Першае пасяджэнне яе ўдзельнікаў адбылася ў той жа дзень у Брусэлі, паведамляе DW.

Як напісаў у Twitter па выніках пасяджэння еўракамісар у пытаннях бяспекі Джуліян Кінг, "нам крытычна важна працаваць разам, каб супрацьстаяць тым, хто спрабуе маніпуляваць нашымі выбарамі".

Што гэта за сістэма хуткага абвяшчэння?

Сама сістэма абвяшчэння аб дэзінфармацыі - гэта лічбавая платформа для абмену інфармацыяй пра фэйкі і для каардынацыі рэакцыі на іх. Удзельнікамі гэтай сістэмы з'яўляюцца прадстаўнікі як органаў ЕЗ, так і дзяржаў-удзельніц арганізацыі, прызначаныя ўрадамі кожнай з 28 краін ЕЗ. Гэта супрацоўнікі розных міністэрстваў і ўстаноў. Як кажа адзін з чыноўнікаў Еўразвязу, раней ніхто не ведаў, да каго звяртацца ў той ці іншай краіне аб пытаннях дэзінфармацыі. Цяпер жа гэтае пытанне развязанае. Пры гэтым называць імёны крыніца DW адмовілася.

Паводле задумы Еўракамісіі, сістэма будзе выконваць тры асноўныя функцыі:

- абмен інфармацыяй у выпадках, калі час з'яўляецца ключавым чыннікам. Калі хто-небудзь з удзельнікаў сістэмы выяўляе кампанію дэзінфармацыі, сістэма дазволіць усім астатнім хутка даведацца пра гэта.

- абмен інфармацыяй, дзе час не адыгрывае ролі. Гаворка ідзе аб аналітыцы і справаздачах, якія раскрываюць тэндэнцыі і спосабы распаўсюджвання дэзінфармацыі.

- фармаванне каардынаванай рэакцыі на кампаніі распаўсюду фэйкаў і абмен досведам, якія захады для супрацьдзеяння дэзінфармацыі з'яўляюцца найбольш эфектыўнымі.

Як паказвае практыка, ёсць вялікія адрозненні ў пытаннях процідзеяння дэзінфармацыі паміж краінамі ЕЗ. У некаторых з іх ужо існуюць добра развітыя структуры і інструменты для барацьбы з фэйкамі. З дапамогай новай сістэмы абвесткі ў Еўракамісіі хочуць паспрыяць агульнаму падыходу да праблемы дэзінфармацыі. Аднак што менавіта дзяржавы-чальцы ЕЗ будуць рабіць з інфармацыяй, атрыманай з сістэмы, - гэта ўжо іх справа.

Дэзінфармацыя не з'яўляецца незаконнай

У сістэме будзе толькі адкрытая інфармацыя. Абмен сакрэтнымі звесткамі адбываецца праз іншыя каналы, у рамках працы замежнапалітычнай службы ЕЗ, якая займаецца гібрыднымі пагрозамі. Пакуль у Брусэлі плануюць абмежаваць удзел у новай сістэме толькі краінамі ЕЗ. Але пры гэтым праца праходзіць у супрацоўніцтве з краінамі G7, з NАТО і з іншымі партнёрамі.

У Еўракамісіі праводзяць выразнае адрозненне паміж дэзінфармацыяй, экстрэмісцкім кантэнтам і выказваннямі, якія распальваюць нянавісць. Калі апошнія два тыпы кантэнту забароненыя заканадаўствам, то распаўсюджванне фэйкаў - не. "Хлусіць у інтэрнэце - гэта не з'яўляецца незаконным", - падкрэслівае крыніца DW ў ЕЗ. Іншымі словамі, улады не могуць заканадаўча забараніць дэзінфармацыю. Замест гэтага ў ЕЗ кажуць пра выкрыццё фэйкаў: з якой крыніцы яны адбываюцца, як іх ствараюць і выкарыстоўваюць. У Брусэлі такі падыход уважаюць за эфектыўны.

Барацьба з фэйкамі - частка шырокага плана дзеянняў

Стварэнне сістэмы апавяшчэння аб дэзінфармацыі было адным з галоўных элементаў плана дзеянняў аб барацьбе з дэзінфармацыяй, прадстаўленага Еўракамісіяй у снежні мінулага года. Калі гэтая сістэма накіравана на абмен інфармацыяй, то выяўленнем дэзінфармацыі на ўзроўні ЕЗ займаюцца рабочыя групы ў стратэгічных камунікацыях (StratCom). Першую і найбуйнейшую групу «Усход» стварылі яшчэ ў 2015 годзе для маніторынгу фэйкаў, якія распаўсюджваюцца Расеяй. Снежаньскі план прадугледжвае павелічэнне як бюджэту, так і персаналу StratCom. Варта адзначыць, што гэтыя групы манітораць дэзінфармацыю толькі з-за межаў ЕЗ.

Стварэнне новай сістэмы дапаўняюць і іншыя меры Еўразвязу, напрыклад, інвестыцыі у адукацыю. З 18 да 22 сакавіка Еўракамісія праводзіць тыдзень медыя-пісьменнасці. З дапамогай мерапрыемства яна хоча лепш навучыць грамадзян самастойна адрозніваць дэзінфармацыю ў лічбавую эпоху.

Акрамя таго, у ЕЗ падтрымліваюць няўрадавыя арганізацыі, якія займаюцца факт-чэкінгам. Так, еўракамісарка ў пытаннях юстыцыі Вера Юрава рэгулярна праводзіць сустрэчы з грамадзянскай супольнасцю і онлайн-платформамі, такімі як Facebook або Google, дзе абмяркоўвае пытанні дэзінфармацыі і распальвання нянавісці.

Уся ўвага - на выбары ў Еўрапарламент

У Еўракамісіі сочаць не за ўсёй дэзінфармацыяй. Асноўны фокус – кампаніі інфармацыя, якая з'яўляецца наўмыснай, скаардынаванай і мае выразную мэту. Найперш, гаворка ідзе аб спробах гульцоў за межамі ЕЗ умяшацца ў дэмакратычныя працэсы і інстытуты ўнутры аб'яднання. Таму найбліжэйшая мэта - абараніць выбары ў Еўрапарламент 23-26 траўня ад магчымага ўмяшання.

Пэўную цяжкасць стварае той факт, што арганізацыя выбараў, у тым ліку і ў Еўрапарламент, - гэта кампетэнцыя дзяржаў ЕЗ. Разыходжанні паміж выбарчым заканадаўствам розных краін даволі вялікія. Так, у сакавіку Еўракамісія паведаміла, што толькі ў палове краін-чальцоў ЕЗ ёсць правілы празрыстасці для палітычнай рэкламы. Больш таго, толькі ў некалькіх дзяржавах гэтыя правілы прадугледжваюць асаблівасці лічбавага асяроддзя. Акрамя таго, не ва ўсіх краінах заканадаўства забараняе замежнае фінансаванне палітычных партый і кампаній. Крыніца DW у ЕЗ спадзяецца, што ў будучыні разыходжанняў у заканадаўстве розных краін будзе менш, аднак да цяперашніх выбараў у Еўрапарламент гэтага ўжо дакладна не здарыцца.