Брэнд і трэнд

Увогуле, са стабільнасцю не выйшла.

Дзяржаўныя дзеячы нарэшце вызначылі Беларускі нацыянальны брэнд: дыктатура. Прэс-сакратарка Лукашэнкі так афіцыйна і заявіла. А потым і яе начальнік дадаў на нейкай каламутнай саўбезаўскай засядалаўцы: маўляў, калі даць людзям свабоду меркаванняў, то гэта наогул ужо не дыктатура атрымаецца, а нейкая дэмакратыя, не да ночы будзь памянутая. А ніякай дэмакратыі быць не можа, таму што брэнд.

Некаторыя мае калегі нават узрадаваліся: ага, спаліліся хлопцы, не ўтрымаліся, не вытрымалі танальнасці, спрэс забыліся тэрміналогію. Вось толькі нічога новага не адбылося. Усё гэта ўжо было, і брыдка не ад прамоваў прэс-сакратаркі ды яе гаспадара, а ад таго, што ў свеце за чвэрць стагоддзя змянілася ўсё, акрамя нашай краіны.

Даўным-даўно, у дзевяностыя, быў у Лукашэнкі памочнік па імені Сяргей Посахаў, з адстаўнікоў. Любіў ён прыбрацца ў гарнітур з адлівам і пацягацца па рэдакцыях ды пабалбатаць з журналістамі аб існым моманце. І вось у дзевяноста шостым годзе, седзячы ў рэдакцыі газеты «Імя», Посахаў нам казаў: «І чаго вы ўсё завылі наконт рэпрэсій? Вы ж прафесіяналы, павінны разумець, што калі б не рэпрэсіі, то пра Беларусь наогул ніхто ў свеце б ніколі не даведаўся! У нас жа нічога няма. Што мы далі свету? «Песняры»? Віскулі? Настойку «Белавежскую»? А цяпер нас хоць ідэнтыфікаваць у свеце будуць».

Хачу нагадаць: на двары стаяў дзевяноста шосты год. Яшчэ нават рэферэндум, які скасаваў Канстытуцыю, не прайшоў. У скарбонцы рэпрэсій былі хіба што арыштаваны за верш «Забі прэзідэнта» Славамір Адамовіч і разагнаны «Чарнобыльскі шлях», пасля якога ў турме апынуліся Вячаслаў Сіўчык і Юрый Хадыка. Не было яшчэ ні масавых арыштаў, ні выкраданняў, ні забойстваў, ні самагубстваў. Былі жывыя і Генадзь Карпенка і Юрый Захаранка. Віктар Ганчар наогул узначальваў Цэнтрвыбаркам, а ягоны сябар Анатоль Красоўскі спакойна выдаваў кнігі, не падазраючы, што за гэтае сяброўства давядзецца заплаціць жыццём. Яна Палякова тады толькі скончыла юрфак і атрымлівала асалоду ад бясконцага, здавалася, юнацтва, не задумваючыся пра вяроўку. Ды і Вярхоўны Савет, хоць гэта сёння і здаецца дзіўным, існаваў у рэчаіснасці.

Такія вось былі часы. Цяпер бы сказалі - адносна вегетарыянскія. А памочнікі Лукашэнкі разам з босам ужо ўсё вызначылі: Хай Беларусь праславіцца як дыктатура, бо больш мы нічога прыдумаць не можам.

І вось прайшла чвэрць стагоддзя. Эстонцы праз інтэрнэт галасуюць, палякі стала падвышаюць заробкі і плату за лекі для людзей сталага веку касуюць, расейцы вядуць захопніцкія войны, украінцы абараняюць свае зямлі – каму што бліжэй. А ў нас усё тое ж, што было тады. Як быццам кампутар завіс. Не мяняецца карцінка на маніторы. А гэтыя ўсё даводзяць, што ні чорта ў нас няма, акрамя рэпрэсій, абвешчаных брэндам.

Нейкія нязграбныя спробы, вядома, былі. Напрыклад, зрабіць беларускім брэндам стабільнасць. Не выйшла - прадпрыемствы закрываюцца, гіганты прамысловасці не ведаюць, куды падзець прадукцыю і рабочых, пенсіі касуюць з дапамогай няхітрых маніпуляцый накшталт страхавога стажу - увогуле, са стабільнасцю не выйшла.

Пра IT-краіну ўжо ніхто і не заікаецца, бо сама згадка гэтага нязграбнага тэрміна можа выклікаць толькі рогат: дастаткова паспрабаваць замовіць праз Інтэрнэт талон у паліклініку, каб міф развеяўся, як благі сон. Была нават безнадзейная спроба зрабіць Дарафееву брэндам Беларусі. Але тут ужо чыноўнікі самі спалохаліся: гэта ж яе песні слухаць давядзецца – і неўзабаве спусцілі ідэю ў смеццеправод, а Дарафеевай заткнулі рот мандатам, каб не спявала. Ах ды, яшчэ Беларусь – краіна дармаедаў, але гэта лёгка ўкладваецца ў брэнд дыктатуры.

Вось і ўсё. 25 гадоў дзяржаўнай пустэчы і чалавечых страт. Усё зруйнаванае і нічога не створанае. Толькі слова «брэнд» вывучылі і пачалі ім фарсіць. А яшчэ вывучылі сугучнае слова «трэнд». І вось што атрымалася ў выніку. Брэнд - дыктатура, трэнд - публічная дэманстрацыя чыноўнікамі ўласнага убоства думкі. Чым разумнейшыя, тым больш паспяхова кар'ера. Чым больш рэпрэсій, тым больш вядомы брэнд.

Ужо лепш бы Беларусь засталася краінай «Песняроў» і Віскулёў.

Ірына Халіп, спецыяльна для Charter97.org

Калі вам спадабаўся артыкул, вы можаце падтрымаць сайт Charter97.org наступным чынам:

РАЗЛІКОВЫ МУЛЬТЫВАЛЮТНЫ РАХУНАК ДЛЯ АХВЯРАВАННЯЎ:

Назва банка: Bank Millennium S.A.
Адрас: ul. Stanislawa Zaryna, 2A, 02-593, Warszawa
IBAN: PL 97 1160 2202 0000 0002 1671 1123
SWIFT: BIGBPLPW
Імя ўладальніка рахунку: Fundacja “KARTA ‘97”
рызначэнне аплаты: Darowizna na cele statutowe

Звязацца з намі можна праз адрас [email protected]